Олий ba урта махсус таълим вазирлиги мйрзо улугбек номидаги


айланма  ёки  урилм а усулларида утилади. Раем 1. Тог лахмлари: а — копуша; б— канава; в — шурф; г буйлама шншни



Download 2,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/49
Sana13.07.2022
Hajmi2,61 Mb.
#791294
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   49
Bog'liq
GRD

айланма 
ёки 
урилм а усулларида утилади.
Раем 1. Тог лахмлари: а — копуша; б— канава; в — шурф; г буйлама шншни; д
— кундаланг шпигая; с— шурф ва квершлаг; ж — шурф ва штрек-; i 
шурф аа
орг; и— шахта, го ен к (к) ва юкориловчн (л). Кора раш - маьдан lannrii.
6


Ш
E D ? №
ЕЕ!" 
E D S
о * Е З ?
Е 3 °
Раем 2. Ьургу кудуклари ва уларнннг у ти л и т йуиалишларк: а -— гик; 6— кия; в —
I ори»э
1
пал : 1-3— фойдали казилма таналари, 4 — конл:м& жинслар, S—Я -
камровчи жинслар.
Кичик улчамли (3-5 см), портловчи модда жойлаштириш учун 
утилган бургу кудуги ишур деб аталади.
Тог лахмлари куйидаги кисмлардан иборат:
Лахмнинг бошланиши 
(огзи) - ер ости лах,мининг ер юзаси ёки 
бош ка ю г лахми билан туталиган жой;
Забой - лахмни утиш ишлари олиб борилаётган жой, яъни лахм 
тугаган жой. Лахмни утиш жараёнида забой керакли йуналишда 
сурилиб боради.
Лахм таиаси 
(ствол) 
- лахми и нг бошланиши билан забой 
орасидаги жой, лахмнинг девори.
Тог лахмларини утишда яна куйидаги тушунчалар мавжуд:
Tot иш лари - тог лахми утилаётган найтда асосий массивдан тог 
жинсининг бир кисмини ажратиб олиб ташкарига чикариб ташлаш.
Тог лахмларини утиш (проходка) - ла\мларни утиш жараёнида 
керакли йуналишда давом эттириш.
I. 2. Тог ишлари ва уларни олиб бориш усуллари
Тог ишларини олиб боришда тог жинсларининг каттиклиги ва 
уларнннг дарздорлиги мухим ахамиятга эга.
Кдгтиклмк деб жинсларнинг бошка кдгшкрок аебоб ботишига 
каршилик 
курсатиш 
кобилиятш а 
айтилади. 
Кап'икдтик 
тог 
жинсларининг мухим хусусиятларидан хисобланиб, у жинсларни 
парчаловчи асбоблар кескичларининг жинсларга ботиш чукурлигини 
яннкдайди, бу эса уз навбатида бургилаш тезлкгига таъсир килади.
/
т-


Агрегат каттикдик ва айрим минералларншп кдттикликларини 
ажратиш мумкин. Агрегат катгиклик деганда бутун жинслар 
кагтикдиги, айрим минераллар катгикдиги деганда эса, жинсни 
ташкил этувчи айрим минераллар капиклш и тушунилади.
Агрегат 
катгиклик 
айрим 
минераллар 
зарралари 
катти кдикларига, цементловчи модда таркибига ва жинсларнинг 
зичлигига богликдир. У бургилаш жараёнида жинсларни парчаиаш 
тезликларига таъсир килади.
Айрим 
минераплар 
кщтикдиги 
жинсларни 
парчаловчи 
асбоб 
кескичларининг 
ейилишига 
ва 
вакт 
бирлигида 
жинсларнинг 
иарчаланиш тезлигига таъсир килади.
Дарздорлик деб гог жинсларида хар хил сабабларга кура пайдо 
булган ва турли улчовлардаги ёрикдар йигяндисига айтилади.
Дарзларнинг 
куйидаги 
турлари 
мавжуд: 
тектоник, 
алохидаланиш 
ёриклари, 
нураш 
натижасида 
пайдо 
булган, 
катламларга ажралиш ва сурилиш. Дарздорлик бургулаш жараёнини 
огирлаштиради, ювиш суюкдикларини узига сингдиради (ютади), 
чикаётган 
керн 
микдорини 
камайтиради, 
кудук 
деворидаги 
жинсларнинг 
мустахкамлигини 
сусайгиради, 
жинсларнинг 
абразивлигини оширади.
Тог жинсларшшнг дарздорлигини энг кулай ва содда бахолаш 
меъзони 
керн микдоридир. Бирок бургулаш амалиёти шуни 
курсагадики, керн микдори жинсларнинг физик холатига (говаклик, 
бушлик, сланецлангаилш и ва бошкалар) ва кулланилаётган бургулаш 
технологияси, хамда бургулаш асбобларига боглик чкан.
Шунинг учун дарздорликнинг сопли курсатгичи сифатида 
керннинг майдаланиш даражаси кабул килинган. Кернни майдаланиш 
даражаси солиштирма булакдорлик билан аникданади. Булакдорлик 
деганда 1 м узунликдаги керн ичидаги алохида булаклар, жинс 
синицлари ва усгунлари сони тушунилади.
Тог лахмларини у гиш жараёнида тог жинсларининг бир кисмини 
асосий массивдан ажратиб олиб бошка жойга чикариб ташлаш керак 
булади. Бу жараёнда тог жинсини ажратиш пайтидаги каршилиги гог 
ж инсларининг мустахкамлиги дейилади.
Мустахкамлик даражаси куйидаги омилларга боглик:
1) кагтикдиги;
2) ковушкокдиги;
3) муртлиги;
4) катламланиш ва сланецланиш юзапари борлиги;
х


5) ёрпкланиш даражаси.
Бундан ташкари лах,мларни 
утчшда.
упирилиш, 
пураш ва 
сувланиш даражасига катга эътибор берилади.
Гог жинслари мустахкамлик даражасига караб куйидаги ниобий 
турларга ажратилади:
1) сочилувчан;
2) юм шок;;

Download 2,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   49




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish