O’lchash vositalari va usullari

Analogli asboblar. 
Analogli asboblarda
 
ularning ko‘rsatishi o‘lchanadigan 
kattalikning uzluksiz o‘zgarish funksiyasiga bog‘liq bo‘ladi.
Analogli asboblar yuqori tezkorlikka ega, bundan tashqari, asbobning 
ko‘rsatishi bo‘yicha o‘lchanadigan kattalikning o‘zgarishi (raqamliga qaraganda) 
psixologik jihatdan oson qabul qilinadi (kuzatiladi). Lekin, analogli (asosan, 
strelkali) asboblarning aniqligi uning shkalasi bo‘yicha kuzatish xatoligi bilan 
cheklanadi (bu yerda xatolik odatda 0,05-0,1 % kichik bo‘lmaydi) 
Raqamli asboblar. 
Raqamli o‘lchash asbobi deb, o‘lchash borasida uzluksiz 
o‘lchanayotgan kattalikning natijasi raqamli qayd etish qurilmasida yoki raqamlarni 
yozib boruvchi qurilmada diskret tarzda o‘zgartirilib, indikatsiyalanadigan 
asboblarga aytiladi. 
 
3-rasm. Raqamli o‘lchash asbobining funksional sxemasi. 
КАЎ
АРЎ
РҚҚ
ББ
Х
У
ДС
N 

---

3-rasmda raqamli o‘lchash asbobining funksional sxemasi ko‘rsatilgan. 
O‘lchanayotgan kattalik “X” analog o‘zgartkich (KAO‘) da keyingi o‘zgartirish 
uchun qulay shaklga o‘zgartiriladi, keyin analog raqamli o‘zgartkich (ARO‘) 
yordamida diskretlanadi va kodlanadi, nihoyat raqamli qayd etish qurilmasi (RQQ) 
da o‘lchanayotgan kattalik bo‘yicha kodlangan ma’lumotni raqamli qaydnoma 
tarzida, operatorga qulay shaklda ko‘rsatadi.
Tavsiya etiladigan ma’lumotning qulayligi va aniqligi sababli raqamli 
o‘lchash asboblarining chiqishidagi o‘lchash informatsiyasining signali unga qayta 
ishlov berish uchun juda oson elektron hisoblash qurilmalariga kiritiladi.
Raqamli o‘lchash asboblari analog o‘lchash asboblariga nisbatan qator 
afzalliklarga ega.
-
yuqori aniqlik; 
-
keng ish diapazoni; 
-
tezkorlik; 
-
o‘lchash natijasining qulay tarzda tavsiya etilishi; 
-
o‘lchash jarayonini avtomatlashitirish imkoniyatlarini mavjudligi va h.k. 
Albatta, boshqa asboblarda bo‘lganidek, raqamli o‘lchash asboblarida ham 
kamchiliklar bor: 
-
murakkabligi; 
-
tannarxining balandligi; 
-
diskret xatolikning mavjudligi. 
Elektr kattaliklarni o‘lchash uchun muljallangan asboblar