O’lchash vositalari va usullari

---

O’lchash vositalari va usullari. 
1. O’lchash vositalari. O’lchovlar. O’lchash o’zgartkichlari. O’lchash asboblari. 
O’lchash qurilmalari va o’lchash tizimlari.
2. O’lchash vositalarining asosiy statik va dinamik tavsiflari.
3. O’lchash vositalarining xatoliklari. 
O‘lchashlarda qo‘llaniladigan va me’yorlangan metrologik tavsiflariga ega 
bo‘lgan texnik vositalar 
o‘lchash vositalari
deyiladi va ular yordamida o‘lchash 
amali o‘tkaziladi. 
O‘lchash vositasi
deb, metrologik tavsiflari me’yorlangan belgilangan 
xatolik chegarasida bo‘lgan, ma’lum vaqt oralig‘ida o‘zgarmas deb qabul 
qilinadigan, kattalikning o‘lchov birligini qayta tiklaydigan yoki saqlaydigan, 
o‘lchashlar uchun mo‘ljallangan texnik vositaga aytiladi.
O‘lchash jarayonida o‘lchanadigan kattalikning qiymatini to‘g‘ri aniqlanishi 
ko‘pincha o‘lchash vositasining xususiyatlariga va ularni to‘g‘ri tanlab olinishiga 
bog‘liq. 
O‘lchash vositalari turlicha klassifikatsiyalanadi: o‘lchashlar birliligini ta’minlash 
Davlat tizimida o‘lchash vositasini bajaradigan roli bo‘yicha, avtomatlashtirish 
darajasi, ko‘rsatkichi bo‘yicha, standartlashtirish darajasi bo‘yicha, o‘lchanadigan 
kattalikka nisbatan o‘lchash jarayonidagi roli bo‘yicha va bajaradigan funksiyasi 
bo‘yicha va h.k. 1-rasmda o‘lchash vositalarining o‘lchash jarayonidagi roli va 
bajaradigan funksiyasi bo‘yicha klassifikatsiyalanishi keltirilgan. 
bo‘yicha klassifikatsiyalanishi keltirilgan. 
1-rasm 
O‘lchash vositalari bajaradigan funksiyasi bo‘yicha quyidagi 5 guruhga 
bo‘linadi: o‘lchovlar, o‘lchash asboblari, o‘lchash o‘zgartkichlari, o‘lchash 
qurilmalari va informatsion o‘lchash tizimlari. 
 
O‘lchash o‘zgartkichlari 
 
O‘
lchash 
vositalari 
O‘
lchash 
asboblari 
O‘
lchash 
o‘
zgartkichlari 
Informatsion 
o‘
lchash tizimlari 
O‘
lchovlar 
O‘
lchash 
qurilmalari 

---

Aksariyat o‘lchashlarda biror signalni boshqa turga o‘zgartirish lozim bo‘ladi. 
Ushbu vazifani odatda o‘lchash o‘zgartkichlari bajaradi.