Олабўжи романдан катта хикоя

буюрди: йигитлар йиғлаб-йиғлаб буздилар. Шунда Зокир Ўрин ҳам 
келиб қолди. “Тушунтиринг. Бунинг нима зиёни бор экан?” деб эди, опа 
талаб ташлади. “Ўқувчиларни опкелинг. Зиёрат қилдиринг”, деди. У 
кишиям оташин бўлиб кетиб қолдилар. Турсунтош бояқиш ҳам 
худонинг зорини қилди: “Халқни хафа қиласиз!” деди... Йўқ, ҳеч кимга 

---

519 
қулоқ солмади... Шундай ишлар бўлди, ўғлим. Мана энди... ғиштиниям 
опкетармиш. Опкетмаса, тиклаб қўяр эмишмиз. – Чол тағин синиқ 
илжайди. – Буни тиклаб бўлар эканми: ундай усталар йўқ... 
– Э, худойим! – ингранди Ултон. 
– Бизни қўрқитдилар. Соқолимизни кесар эмиш... 
– Жоҳиллик, – нидо қилди Ултон. Хаёлида эса... 
...Мадраса айвонида кўрган соқоли кесик чол. 
– Ҳа, бизнингчаям – жоҳиллик, – тасдиқлади қария. 
Ултоннинг кўзи ёшовраб: “Нега-я?” дея сағанага бораркан, 
ғиштларнинг ҳам олиб кетилиши дилида мадда қилиб, бир замонлар 
волидаси этагида келгани, анави ерда ўтиришгани... 
...онасининг 
мунғайиб 
одамларга 
инсоф-диёнат 
тилагани 
(Зикриёхон домлага ўхшаб) ва япалоқ тошда ёниб турган шам-да кўз 
ўнгида намоён бўлган қабрга етди. 
Сўнг беихтиёр пастга нигоҳ ташлади-ю, тағин бир узунчоқ 
сағанага кўзи тушди. 
Ултон (талабаликда) юртга қайтишларининг бирида Самарқандда 
бўлиб, Амир Темур мақбарасига борган, лўлинусха қоровул хосиятли 
тош қўйилган сатанами кўрсатгач, қуйига – хилват ертўлага олиб 
тушган, Ултон у ерда ҳам айни сағанани кўриб, лол қолган эди. 
Демак, отин қиз қабри ҳам шундай экан, бул-да истисно бир зот... 
Ултон иттифоқо гўр бошидаги токчага тикилиб қолди: яссигина