Олабўжи романдан катта хикоя

– Қани-и, – Наби нарвон-зинага йўналди. – Ҳа, рост. Занжири 
илинмаган! 
– Илинмайдиям! Марҳамат! Узр, мен олдин... – Ултон зинага 
етганда, Набига шивирлади: – Чойхонага чоп, ука. Чой опке... Тўхта, 
сомсаниям ўзим опкетаман, де... – Сўнг ғизиллаб остонага чиқди. 
Эшикни ланг очиб, салқин гўшага қадам босди-ю, кўйлаги катдан 
осилиб ётганини кўрди, туфлини ечмаёқ бориб, олди. Олмагулли чит 
кўрпача тагига тиқиб юбориб, яна ён-верига қаранди. Сетон 
Томпсоннинг “Рассказы о животных” китобига, муқовасидаги 
бесўнақай айиқ расмига кўзи тушиб, бояги... саргузаштларни эслади. Ва 
Баҳор билан ораларида шу мавзуда гап очилишига имкон туғилиши 
учун унга тегмасликни маъқул кўрди. 
Нарвон лапанглаётганини фаҳмлаб, бирдан четланди. Сўнг 
“Бисотим ёқармикан унга?” дегандай ғарибона бир тус билан хонага яна 

---

57 
разм солди. 
...Хонанинг сиртигина эмас, ичидаги жиҳозлар ҳам Ултон учун 
бебаҳо эди: ҳар биттасининг ортида ўзига хос бир тарих ётар, ҳар 
биттаси ҳам Ултоннинг диди-таъби, айтиш мумкинки, ҳаёт 
фалсафасини ифодалар эди. 
Ана, ёғоч каравот ортидаги деворга қоқиб қўйилган малла пўстак 
– айиқнинг териси. Ёзда отилгани учун жуни кам: умуртқаси устида 
қалин-у, қўлтиқлари тап-тақир, қуймучларидан эса жун эмас, узун-узун 
қил ўсгандай... 
Бурчакдаги тунука печ ҳам Ултонга қадрдон: эски уйларининг 
болохонасида – даҳлиз пучмоғида турарди. Бир қулоч карнайи дераза 
кўзидан чиқарилган, Ултон мактабдан қайтгач, пастда тўхтаб, ундан 
тутун чиқишини томоша қиларди. 
Печ ортидаги эски челак ҳам ўша кунлардан хотира. Ундаги 
тошкўмир эса, Тошқўрғон ёнбошидаги Кўмиргазадан келтирилган...