Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Юқори лабнинг туғма нуқсони туфайли юзага келадиган
анатомик ўзгаришлар 
Кемтик одатда, Кўпидон ёйи ён нуқтасини иккига ажратиб, фильтрумнинг 
шу томон устуни бўйлаб бурун тешиги асосига йўналади. Кўпидон ёйи ён 
нуқтасининг ярми лабнинг кичик (латерал), иккинчи ярми катта бўлакда 
жойлашади. Лабнинг катта бўлаги олд томонга чиққан, кичик бўлаги осилиб 
ичкарига чўккан ҳолатда бўлади. Катта бўлакдаги айлана мушак толалари кемтик 
чети бўйлаб юқорига йўналади ва колумелла асоси билан бурун қаноти 
тоғайининг медиал оёчасига бирикади. 
Кичик бўлакдаги айлана мушак толалари кемтик четидан юқорига 
йўналиб, шакли бузилган бурун қанотининг асосига бирикади. 
Юқори лабнинг бир томонлама тўлиқ туғма нуқсонида одатда айлана 
мушак толалари фильтрумга ўсиб кирмайди. Агарда кемтик юқори лабнинг 2/3 
402 

---

қисми ёки ярмигача давом этган бўлса, айлана мушакнинг сийраклашган толалари 
фильтрумда елпиғичдай ёйилиб жойлашади. 
Кемтик икки томонлама бўлганида, айлана мушак бўлиниб, фақат ён 
бўлаклардагина сақланиб қолади. Ўртадаги бўлак (филтрум)да мушак қават 
бўлмайди. Оғиз айлана мушагининг узлуксизлиги бузилганида, унга бириккан 
қатор мимик мушакларнинг тортиш (қисқариш) вектори ҳам ўзгаради. 
 
Юқори лаб туғма нуқсонларининг таснифи
Юқори лаб ва танглайнинг кемтиклари ҳар-хил даража ва шаклларда 
ифодаланган бўлиши мумкин. Уларни аниқ ва тўлиқ акс эттириш учун бир неча 
таснифлар таклиф қилинган. 
А.А.Колесовнинг “Стоматология детского возраста” дарслигида, клиник 
анатомик ўзгаришларга асосланиб тузилган ва МДМСУда қабўл қилинган содда 
тасниф келтирилган. 
Ушбу таснифда юқори лаб туғма кемтиклари уч тоифага ажратилган: 
Юқори лабнинг яширин туғма кемтиги (бир ёки икки томонлама). 
Юқори лабнинг тўлиқ бўлмаган туғма кемтиги
А) бурун тери-тоғай қисмининг шакли (бир ёки икки томонлама) 
ўзгармаган
Б) бурун тери-тоғай қисмининг шакли (бир ёки икки томонлама) ўзгарган
Юқори лабнинг (бир ёки икки томонлама) тўлиқ туғма кемтиги 
ТТА болалар стоматологияси кафедрасида Л.Е.Фролова (1973) клиник – 
анатомик таснифи қабўл қилинган.
Л.Е. Фролова (1973) юқори лабнинг уч анатомик қисми (юқори лабнинг 
қизил ҳошия қисми, лабнинг тери қисми, лаб ва бурун дахлизи)ни эътиборга олиб, 
кемтикларни уч даражага бўлади. Нуқсон катталашган сайин даражаси ортиб 
боради. Ҳар бир даража ўз навбатида икки ним даражага бўлинади. 
Iа – Юқори лаб қизил ҳошиясининг яширин туғма кемтиги 
Iб - Юқори лаб қизил ҳошиясининг туғма кемтиги 
403 

---

IIа - Юқори лаб қизил ҳошияси ва терисининг 1/3 қисмигача давом этган 
туғма кемтиги 
IIб - Юқори лаб қизил ҳошияси ва терисининг 1/3 қисмигача давом этган 
туғма кемтиги 
IIIа – Юқори лабнинг бурун тубигача давом этган туғма кемтиги 
IIIб – Юқори лаб, бурун туби ва алвеоляр ўсиқнинг туғма кемтиги