Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Биринчи босқич 
– 
остеоартрит босқичи, касалликнинг бошланғич даври 
бўлиб, бир неча ой давом этади. Бу босқичда, яллиғланиш жараёни туфайли 
бўғимни ташкил этувчи суякларнинг суяк тўқимасида йирингли яллиғланиш 
юзага келади ва бунинг натижасида бўғимнинг суяк қисми қисман емрилиб, 
қисман некрозга учрайди , оқибатда, бўғим тоғайи ҳам қисман нобуд бўлади. 
Иккинчи босқич 
–
бу босқичда касаллик, пастки жағнинг бўғим ўсиғи 
бошчасида деструктив жараён билан бир вақтда, репарация (тикланиш) жараёни 
ҳам бошланиши билан ҳарактерланади. Рентген тасвирида пастки жағнинг бўғим 
ўсиғи ўзининг анатомик шаклини йўқотиб, яссиланган ва бўғим бошчасининг 
проекцияси деярли <йўқолган> бўлади. Ўсиқ юзаси текисланган (гематоген 
остеомиелитдан сўнг) шакли бузилиб, янги ҳосил бўлаётган суяк, бўғим 
дўмбоқчасининг шаклини <қайтариши> мумкин. Шу билан бирга, айни вақтда, 
бўғим бошчасининг сақланиб қолган зоналарида суяк тўқимаси тиклана 
бошлайди. Шаклланаётган бўғим ўсиғи ва чакка суяги орасида бўғим тирқиши 
кузатилади. Бу давр 2–3 йил давом этади. Келиб чиқиши гематоген этиологияга 
эга бўлган остеартроз шу босқичда тугалланиши мумкин. Бўғимдаги ҳаракатлар 
сақланган бўлади, бола оғзини 2–3 см очиб, вертикал ҳаракатларни бажара олади. 
Учинчи босқич
– 
бу босқичда касаллик, бўғимда сезиларли даражадаги 
суяк тўқимаси репарацияси билан кечади. Рентген тасвирида: чакка суяги ҳосил 
бўлаётган иккиламчи суяк ҳисобига чакка суягининг шакли ўзгараётганлигини ва 
бўғим чуқурчаси текисланиб, бўғим думбоқчаси яссиланганлигини кузатиш 
мумкин. Бўғим тирқиши эса тўғри чизиқ бўйлаб торайиб, ғадир–будир бўлиб 
кўринади. Бу босқич 5–7 йил давом этиши мумкин. Вақт ўтиши билан, иккиламчи 
суяк қалинлашиб, бўғимдаги ҳаракатлар чегараланади. 
Туртинчи босқич
– 
бу босқич боланинг ўсмирлик даврида кечади. Чакка 
суяги ва пастки жағ бўғим бошчалари бўғимларга хос барча белгиларини 
йўқотади ва ҳаракатлар батамом тўхтайди. Рентген тасвирида: пастки жағ шохи 
342 

---

иккиламчи суяк воситасида калла суяги билан бирлашиб кетади. Бўғим тирқиши 
ўзининг шаклини бутунлай йўқотади ва тўғри чизиққа яқинлашади. Ҳосил бўлган 
иккиламчи суяк дағаллашиб, склеротик ўзгаришларга учрайди. 
ЧПЖБ анкилози.
Остеоартрит касаллиги туфайли бўғим тоғайининг 
бутунлай емирилиши ва иккиламчи суяк ривожланиши оқибатида бўғим 
ўсиғининг чакка суяги билан бирикиб кетиши тушунилади. 
Болаларда ЧПЖБ анкилози келиб чиқиши ва ривожланиши жихатидан 
иккиламчи остеоартрозга ўхшаш бўлади. Пастки жағ бўғим ўсиғида, ҳар хил 
омиллар боис юзага келган деструктив, продуктив жараёнлар натижасида жағ 
суяги ўсишдан тўхтайди. Унинг длеформацияловчи остеоартритдан фарқи 
шундаки, мазкур касалликда, бўғим тоғайи бутунлай емирилади ва шу сабаб 
бўғим юзалари бир–бири билан бирикиб кетишига олиб келувчи шароит 
яратилади. Бола қанча кичик ёшда бўлса, суяклар бирикиши ҳам шунча тез 
кечади. Кичик ёшдаги болаларда касаллик бошланганидан 1-2 йил ўтгандан сўнг, 
оғиз бутунлай очилмай қолади.