Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Юқори лабнинг икки томонлама туғма нуқсонларини жарроҳлик 
усули билан даволаш 
Юқори лабнинг икки томонлама туғма нуқсонлари лаб ва танглай 
нуқсонларининг 15-25% ташкил қилади. Лабнинг икки томонлама туғма 
нуқсонлари ҳар хил даража ва шаклга эга бўлади. Уларнинг жуда кўп: симметрик, 
асимметрик, яширин, тўлиқ бўлмаган, қисман, тўлиқ, кесиб ўтувчи каби 
шаклларининг турлича комбинациялари бўлганлиги учун, бундай нуқсонларни 
жарроҳлик усули билан даволашда бир қанча муаммолар мавжуд. 
419 

---

Ҳозирги даврда хам ҳар иккала томонда хейлопластика операцияси бир 
вақтда ёки алоҳида ўтказилиши афзалми деган муаммо кўп баҳс-мунозаралар 
мавзусидир. Бирламчи хейлопластика услубининг, бола юз соҳаси ўрта 
зонасининг ўсиши ва шаклланишига салбий таъсири каттадир. Боланинг ўсиши,
ривожланиши эътиборга олинмай, бир вақтда иккала томонда ўтказилган 
хейлопластикадан сўнг, ўсмирлик даврига келиб юз-жағ тизимининг шакл ва 
функционал бузилишлари, юз қиёфасининг беўхшовлиги намоён бўлади. 
Бугунги кунда аксарият муаллифлар фикрича: 
а) Юқори лабнинг икки томонлама туғма нуқсони бўлган болалар 
ҳаётларининг биринчи кунларидан бошлаб, ихтисослашган марказлар қошида 
неонатолог, педиатр, ортодонт, жарроҳ, оториноларинголог ва бошқа 
мутахассислар назорати остида комплекс даволанишлари мақсадга мувофиқдир; 
б) юқори лабнинг икки томонлама туғма нуқсонларида хейлопластика 
ўтказилиши учун оптимал муддат бола, ёшининг 4-9 ойлари ҳисобланади. Бу 
ёшда димоғ суяги ва премаксиллада суякланиш жараёни ҳали тугалланмаган 
бўлади; 
в) премаксилла кескин равишда олдинга туртиб чиққан ҳолатларда, 
ортодонтик даво ўтказилмаган ёки самара бермаган бўлса, уни мажбуран орқага 
суриш (вомеротомия) қатъиян ман этилади. Акс ҳолда у, атрофияга учрайди ёки 
ичкарига (танглай томонга) энгашиб, юзнинг ўрта қисми кичиклашиб қолишига 
сабаб бўлади; 
г) юқори лабнинг икки томонлама туғма нуқсонларида, хейлопластика 
операцияси бир вақтда ҳар иккала томонда ёки алоҳида ўтказилишидан қатъий 
назар, чизиқли усуллардан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир. 
Бугунги кунда ТТА болалар стоматологияси кафедрасида, юқори лабнинг 
икки томонлама туғма нуқсонларини бартараф этишда, юқорида келтирилган 
принципларга амал қилган ҳолда ёрдам кўрсатмоқда. 
Юқори лабнинг икки томонлама тўлиқ нуқсонларини жарроҳлик усули 
билан даволашнинг жуда кўп усуллари ишлаб чиқилган. Шулардан биз, ТТА 
420 

---

болалар стоматологияси кафедраси ва клиникасида қўлланилиб келинаётган 
усулларни келтирамиз.