Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

б) тўқималар исиганидан кейинги реактивлик даври
(музлаган тўқима-
да қон томирлари торайиши ва тромблар ҳосил бўлиши натижасида яллиғланиш 
ва некроз) бошланади. Совуқ олган тўқималарда кучли оғриқ пайдо бўлади ва 
музлаш даражаси билан боғлиқ бўлган қуйидаги клиник белгилар юзага кела 
бошлайди: тўқимада шиш, қизариш, оғриқ ҳамда пуфакчалар ҳосил бўлади. 
Совуқ олиш (музлаш)нинг тўрт клиник даражаси фарқланади:
1 - 
даража.
Тўқималар нобуд бўлмайди, ҳамма ўзгаришлар вақтинчалик 
бўлиб, туқималар қайта тикланади. 
Шикоятлар:
бемор қичишиш, ачишиб оғриш, 
сезувчанликнинг бузилиши ва аъзоларнинг увишиб қолганлигига шикоят қилади 
306 

---

(парестезия). 
Клиник манзараси: 
тери бироз қизариб, кўкимтир тус олади. 
Тўқималар шишади, 3–7 кун ичида юқорида келтирилган ўзгаришлар орқага 
қайтади, терининг эпидермиси кўчиб тушади, янги “ёш” эпителий қоплами пайдо 
бўлади. 
2- 
даражали 
совуқ олишда эпидермис некрозга учрайди, юқорида 
келтирилган 
шикоятлардан
ташқари, кечаси (тунда) оғриқ кучаяди ва узлуксиз 
давом этади. 
Клиник манзараси:
эпидермис ажралиб, ичида сарғиш ёки 
геморрагик суюқликка тўлган битта ёки бир нечта пуфакча ҳосил бўлади. Пуфак-
чанинг усти олиб ташланса, тубида тўқ пушти рангли, оғриқли дерма кўринади. 2 
– 
даражада куйган яра 10–15 кун давомида соғлом теридан ўсиб кирган эпителий 
билан қопланади. 
3 - 
даражали 
совуқ олишда, терининг ҳамма қатламлари ва остидаги 
тўқималар нобуд бўлади. 
Шикоятлар:
бемор кучли, доимий оғриқ ва 
парестезияга шикоят қилади. 
Клиник манзараси:
музлаган соҳада геморрагик 
суюқликка тўлган пуфакчалар ҳосил бўлади. Пуфакча остида қорамтир, кулранг 
тусдаги дермани кўриш мумкин. Ёрилган пуфакча ўрнида 6–7 кунда жонсиз 
ҳужайралардан иборат қора қўтир ҳосил бўлади. 3–4 ҳафтадан сўнг қўтир ажра-
либ, ўрнида грануляцияли яра ҳосил бўлади. Қисман – четларидан ўсиб кирган 
эпителий, қисман эса – чандиқ ҳисобига яра юзаси битади.