Одилхон қори Юнусхон ўғли ҚЎшничилик ҳАҚлари ва одоблари

2. Қўшнига ҳасад қилиш. Ҳасад деб маҳсуддан 
(ҳасад қилинувчи кишидан) бирор неъматнинг 

---

77
йўқолишини орзу қилишга айтилади. Баъзилар 
ҳасадни “бу – маҳсуднинг яхши аҳволидан ғазабга 
тушиш, унинг ютуқларидан алам ва ранж ҳиссини 
туйиш”, деб ҳам таърифлайдилар. Ҳасад шундай 
тубан хулқки, ундан биринчи навбатда энг яқин 
кишилар, қариндош-уруғ ва ёру дўстлар жабр 
кўрадилар. Агар ҳасад разил ва қабиҳ хислат 
бўлса, ундан қўни-қўшнилар жабр кўрганда, унинг 
қабоҳати янада ортади. Негаки, қўшнилар эзгулик 
қилинишга ва азиятдан омонда бўлишга энг 
лойиқ шахслардир. Қўшнилар орасида бўладиган 
ҳасад кўпинча бир-бирига қўшни бўлган аёлларда 
учрайди. Шунингдек, бу ҳолат тижорий дўконларда 
бир-бирига қўшни дўкондор ва бозорчилар орасида 
ҳам кузатилади.
3. Қўшнини назар-писанд қилмаслик. 
Айтайлик, қўшнини камбағаллиги, омийлиги, 
яъни ўқимишли эмаслиги ёки ижтимоий ўрнининг 
юқори эмаслиги, насл-насаби олиймаслиги, 
баъзиларнинг ибораси билан айтганда “зоти 
пастлиги”, шунингдек, уйининг оддийлиги, 
кийимининг одмилиги, фарзандларининг 
т о п а р м о н - т у т а р м о н э м а сл и г и с а б а бл и 
менсимаслик, оёқ учида кўрсатиш ва масхара 
қилиш. Қўшнини юқоридаги сабаблар туфайли 
таҳқирлаш, устидан кулиш ва беҳурмат муомалада 
бўлиш карамли хулқ соҳиблари томонидан содир 
бўлмайди. Бу ишларни яхши тарбия кўрмаган 
одамларгина қилишлари мумкин. Йўқса, улар 
олижаноб ва тарбияли кишилардан бўлганларида, 
албатта қўшнилари ким бўлишидан қатьи назар 
ҳурматларини жойига қўйган ва обрўларини 
кўтарган бўлардилар.
Қуръони каримда Аллоҳ 

---

78
таоло бундай марҳамат қилади (маъноси):