Одилхон қори Юнусхон ўғли ҚЎшничилик ҳАҚлари ва одоблари

“Нима сабабдан бундай қиляпсизлар?” – деб 
сўрадилар. Улар жавоб беришди: “Аллоҳ ва 
Расулининг муҳаббати туфайли, ё Расулаллоҳ!”. 
Шунда Расулуллоҳ алайҳиссалом бундай дедилар: 
“Кимки Аллоҳ ва Расулини яхши кўришни ёхуд 
Аллоҳ ва Расули томонидан севилишни истаса, 
бас, сўзлаганда рост сўзласин, ўзига бирон нарса 
омонат қилиб топширилганда, омонатини 
адо қилсин, ҳамда қўшнилари билан чиройли 
қўшничилик қилсин
11
”. 
11
Муҳаммад Табризий: “Мишкотул-Масобийҳ”: 4990-ҳадис; 
Жалолиддин Суютий: “Жомиъу-л-аҳодийс”: 5476-ҳадис; Абу 
Бакр Байҳақий: “Шуъабу-л-иймон”: 1440-ҳадис; 

---

31
Абу Шурайҳ ал-Хузоъий разияллоҳу анҳудан 
ривоят қилинади [11]: Набий алайҳиссалом 
марҳамат қилиб дедилар: 
“Кимки Аллоҳга ва 
охират кунига ишонса, қўшнисига яхшилик 
қилсин! Кимки Аллоҳга ва охират кунига ишонса, 
меҳмонини иззат қилсин! Кимки Аллоҳга ва 
охират кунига ишонса, яхши сўзларни сўзласин 
ёки жим турсин” (Имом Бухорий ва Имом Муслим 
ривояти).
Ушбу ҳадисдан қўшниларга яхшилик қилиш 
имон аломатларидан эканлиги тушунилади. 
Қўшниларга эҳсон ва яхшилик қилишда 
бепарволикка йўл қўйиш ёки камдан-кам яхшилик 
қилиш ўз соҳибининг имони заифлиги ва фазлу 
карамда пешқадам кишилардан эмаслигини 
билдирадиган айб ва нуқсондир. 
Ибн Умар разияллоҳу анҳумо айтади [12]: 
“Шундай (саодатли) пайтлар ҳам бўлганки, ҳеч ким 
ўзининг динору дирҳамига мусулмон биродаридан 
кўра ҳақлироқ бўлмасди. Энди эса, динору дирҳам 
(тиллою кумушлар) кишига мусулмон дўстидан кўра 
маҳбуброқ бўлиб қолган. Ҳолбуки, мен Расулуллоҳ 
алайҳиссаломдан шундай деганларини эшитганман: