Odam anatomiyasi

Ikkinchi guruh usullari.
Rentgenologik usuli va uning turlari (rentgenosqopiya, rentgenografiya). Birinchi martaba P.F.Lesgaft tomonidan anatomiyada kullanilgan. Rentgenologik usuli yerdamida tirik organizmda a’zolarni tuzilishini, joylashuvini turli funktsional xolatlarda, yoshga karab uzgarishlarni urganishda keng foydalaniladi.
Oxirgi yillarda rangli rentgenosqopiya usuli tomografiya usuli bilan birgalikda kullanilib, tirik organizmning strukturalarini rangli tasvirda katma-kat katlamlarini ko’rish imkoniyatini vujudga keltirdi.
Antropometrik usuli – odam tanasining jismoniy tarakkiet darajisini aniklash maksadida, inson gavdasining shakli murakkab tuzilganligi sababli uning ulchovlarini aniklashda kullaniladi. Ulchashning 2 usuli farqlanadi – total va partsial ulchovlarni aniklash. Total ulchovlariga – tananing massasi, uzunligi va ko’krak kafasining aylanmasini ulchovlari kiradi. Partsial ulchovlariga – tananing tashkil etuvchi ayrim kism yeki zvenolarni buyiga, kundalangiga va aylanma kursatkichlarini aniklashi kiradi. Bu ulchovlar asosida tanani proportsiyalarini, tana massasini belgilovchi tuzimlarini mikdorini aniklash imkoniyati yaratiladi. Tana massasi tarkibini yeg, muskul, suyak komponentlari tashkil etadi. Komponentlarning mikdoriy kursatkichlari asosida tana somatotipi aniklanadi.
3. Somatosqopik usuli - yaxlit odam tanasini yeki uni tashkil etuvchi kismlarini sirtdan tekshirish. Bu usul asosida ko’krak kafasining shakli, muskullarning va teri osti yeg katlamini rivojlanish darajasini, umurtka pogonasining kiyshikliklarini, tana konstitutsiyasi xususiyatlarini aniklash mumkin. Tibbietda bu usul 3 yo’lda olib boriladi: a) palьpatsiya - paypaslab kurib urganish yo’li. b) perkussiya – barmok yeki bolgacha bilan tukillatib kurib aniklash yo’li. v) auskulьtatsiya – maxsus eshituv asboblar yerdamida eshitib ko’rish yo’li. Kursatilgan usullar a’zolarni soglom yeki kasallangan xolatini ajratishda katta yerdam beradi.
4.Endosqopik usuli – ichki a’zolarni ichki yuzalarini va a’zolar ichida ruy beraetgan jaraenlarni tekshirish mumkin. Endosqop asbobi yerdamida xazm tizimining a’zolarini, nafas olish tizimining a’zolarini, yurak, kon tomirlarni, siydik ajratish tizimining a’zolarini chuqur urganish mumkin.