|
1. Fibroz parda uz navbatida orka tomondan joylashgan oksilli pardadan yoki skleradan va old tomonda joylashgan, shox pardadan iborat. Sklera yoki oksilli parda ok rangda bulib, kalinligi0.3 - 0.4 mm teng, zich tolali biriktiruvchi tukimadan tuzilgan. Sklerani orka tomonini galvirsimon plastina chegaralaydi va undan ko’rish nervining tolalari utadi. Skleraning ichida bir biri tutashgan bushliklar sklerani venoz kavagini (SHlemm kanali) xosil kiladi.
Fibroz pardaning tinik, nurni utkazish kobiliyatiga ega bulgan kismiga shox parda deyiladi. SHox pardani shakli soat oynasiga uxshash bulib, kalinligi markazda 1-1.1 mm, chetda esa - 0.8 -09 mm. teng. SHox parda 5 kavatdan tashkil topgan: oldingi epiteliy, oldingi chegarali plastinka, xususiy modda, orkadagi chegarali plastinka va orkadagi epiteliy. Oldingi epiteliy - kup kavatli yassi, muguzlanmaydigan, doim ko’z yosh suyukligi bilan namlangan. Bu kavat nixoyatda nerv oxirlariga boy buladi. Oldingi chegarali plastinka bir biri bilan tutashgan kollagen tolalardan tuzilgan. Xususiy modda nozik biriktiruvchi tukimali plastinkalardan iborat bulib, bularning orasida yassilashgan fibroblastlar uchraydi. Orkadagi chegarali plastinka kollagen tolalardan tuzilgan. Orkadagi epiteliy - bir kavat kup burchakli shakldagi xujayrlardan tuzilgan. SHox pardada kon tomirlar bulmaydi, uni oziklanishi diffuziya yo’li bilan limb tomirlari orkali va ko’zning oldingi kamera suyukligi xisobidan ruy beradi.
2. Tomirli parda fibroz pardaga nisbatan ichkarida joylashgan bulib, tarkibi kup mikdorda kon tomirlar va pigment xujayralardan iborat. Tomirli parda tarkibiy kismlarining akkomadatsiya funktsiyasi bajarilishi tufayli gavxarni yuza kiyshikligi, korachig xajmi uzarib turadi. Akkomadatsiya deb, turli uzoklikda joylashgan jismlarni anik ko’rish kobiliyatiga aytiladi. Tomirli parda tur pardaning old tomonida joylashib, ko’zning retseptor apparatining oziklanishini ta’minlaydi. Tomirli parda 3 kismdan iborat: orka tomonda joylashgan xususiy tomirli kismidan, kiprikli tanadan va rangdor pardadan iborat..
A) Xususiy tomirli parda - tomirli pardaning katta kismini egallab, kalinligi 0.1-0.2 mm teng. Uni negizi tomirli plastinkadan iborat bulib, tarkibida bir biri bilan tutashib ketgan kon tomirlar va orasida pigmentli xujayralariga boy bulgan siyrak tolali biriktiruvchi tukima joylashgan.Tomirli parda bilan sklera orasida bir kancha bushliklar tomir oldi bushliginini xosil kiladi. Old tomondan xususiy tomirli parda xalka shaklidagi kiprikli tanaga utadi.
B) Kiprikli yeki tsiliar tana - tomirli pardaning kalinlashgan urta kismi xisoblanadi. Kiprikli tana ikki kismdan iborat: mezenximadan rivojlangan muskul-biriktiruvchi tukimali va tur pardadan rivojlangan epiteliy-neyroglial kismlaridan. TSiliar tanini negizini kiprikli muskul tashkil etadi. Kiprikli muskulning tutamlari - aylanma, radial va meridional yunalishda joylashgan. Kiprikli muskulning kiskarishi tsin boylamini bushashtiradi. Natijada, gavxar yumaloklashadi va nurni sindirish kuchi oshadi. Kiprikli tana yuzasilan radial yunalishda 70 - 80 ga yakin usimtalar chikadi. Usimtalar ustidan tashki va ichki kavatlarni xosil kiluvchi epiteliy bilan qoplangan. Usimtalarning tashki kavati ko’z tur pardasining pigmentli kavatining davomidir. boshlanadi. Ko’z gavxari kipriksimon muskullar yordamida ikki yon tomondan tomirli pardaga tortilib turadi.
V) Rangdor parda tomirli pardaning old kismi xisoblanib, gavxarning oldida joylashgan. Rangdor pardaning markazida yumalok disk shaklida teshigi bor. Bu teshik ko’z korachigini xosil kiladi. Korachigni xajmi doim uzgarib turishi, rangdor pardani diafragma kabi vazifani bajarishi - korachigdan utaetgan nur okimining mikdorini idora etishi bilan boglik. Rangdor pardada mioneyral tukimadan korachigni toraytiruvchi va kengaytiruvchi muskullar joylashgan. rangdor pardada oldingi epiteliy, va pigmentli xujayralardan tuzilgan tashki chegarali kavat farklanadi. Ana shu kavatning pigmentini mikdoriga karab kora, zangori yeki pigmenti butunlay bulmasa kizil rangdor parda nomoen buladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
