O `zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Farmatsevtik kimyo kafedrasi dori vositalarining instrumental tahlil usullari fanidan o`quv-uslubiy majmua

Kyuveta tanlash

Ma’lumki eritmaning yorug‘lik nuri o‘tadigan qatlami qancha qalin bo‘lsa yutiladigan nur boylami, hamda tekshiriluvchi eritmaning optik zichligi ham shuncha yuqori bo‘ladi. Kolorimetrga ishchi yuzalarining orasidagi masofa bilan farqlanuvchi kyuvetalar to‘plami biriktirilgan bo‘ladi. Bu masofa kyuvetaning birishchi yuzasida ko‘rsatilgan bo‘ladi. Kyuvetaning yon devorida suyuqlik quyish chegarasi belgilab qo‘yilgan.Uchuvchan xususiyatga ega bo‘lgan suyuqliklarni tahlil qilishda kyuveta maxsus qopqoqchalar bilan berkitiladi.

Har bir qurilmaga qatlam qalinligi 1 dan 50 mm gacha bo‘lgan kyuvetalar biriktirilgan. Kyuveta tanlashda shunga e’tibor qaratish lozimki tekshiriluvchi eritmaning optik zichligi 0,15 dan kam bo‘lmasligi va 0,7 dan oshib ketmasligi kerak. Ayni shu oraliqda Buger-Lambert–Ber qonuni amalga oshaadi. Shuning uchun rang intensivligi yuqori bo‘lgan eritmalarni tekshirishda qatlam qalinligi kichik bo‘lgan, rang intensivligi past bo‘lgan eritmalar tahlilida esa qatlam qalinligi yuqori bo‘lgan kyuveta tanlanadi.

6-rasm.Har xil qalinlikdagi kyuvetalar

Laboratoriya mashg‘ulotini yakunida har bir talaba mustaqil ravishda bajarilgan ishiga baho berishi, hamda ishchi daftariga kerakli ma’lumotlarni yozishi kerak.

Maqsadli masalani bajarish uchun tayyorlanishga mo‘jallangan savollar.

9. 
   Rangli eritmalarni fotometrik usulda olib boriladigan qanday turlarini bilasiz?
   
10. 
    Fotoelektrokolorimetrik va spektrofotometrik tahlil usullarining bir – biridan farqi nimada?
    
11. 
    Fotometriya usuli qaysi qonunga asoslangan?
    
12. 
    Eritmalarning nur yutish ko‘rsatkichi bilan uning konsentratsiyasi qanday bog‘liqlikga ega?
    
13. 
    Eritmalarning nur yutish ko‘rsatkichi kyuveta qalinligiga qanday bog‘liq?
    
14. 
    Eritmalarning optik ko‘rsatkichi deganda nimani tushunasiz?
    
15. 
    Rangli eritmalarning optik ko‘rsatkichini aniqlashda svetofiltr va kyuvetalar qanday tanlab olinadi?
    
16. 
    FEK larning qanday turlarini bilasiz?
    
17. 
    FEK da ish qoidalari nimalardan iborat?