O zbekiston badiiy akadem iyasi

Mavzuni mustahkamlovchi savollar:
1. 0 ‘zbekistonda badiiy sanoat qanday paydo boMgan?
2. B adiiy sanoatga qanday tu rlar kiradi?
3. Badiiy sanoatning ijobiy va salbiy ta ’siri nim ada?
no

---

17-MAVZU. O Z B E K IST O N N O AN’ANAVIY BEZAK
SA N’ATI
R e ja :
1. 0 ‘zbekistonda n o an ’anaviy bezak san ’ati paydo b o ‘lishi.
2. 0 ‘zbekiston noan’anaviy bezak sa n ’atining asosiy sohalari.
3. 0 ‘zbekiston noan’anaviy bezak sa n ’ati va xalq am aliy san’ati.
0 ‘zbekistonda 
1970-yillarda n o an'anaviy bezak san'ati -
gobelen, n o a n ’anaviy dastgohli, interer va landshaft-m anzaraviy 
kulolchilik, zargarlik sa n ’ati va badiiy oynasozlik paydo b o ‘ldi. 
N o a n ’anaviy bezak sa n ’ati boshqalarga nisbatan tez rivojlandi. 
0 ‘zbekistonda kulolchilik b o ‘yicha bir qator xalqaro sim pozium
o ‘tkazildi. ljodkorlar T oshkentning eng inuhim inshootlari, hainda 
m etropolitenni bezashda faoi ishtirok etishdi. G obelen, oyna, 
n o an ’anaviy zargarlik buyum lari 
k o ‘rgazm a ekspozitsiyalarida 
paydo b o ‘ldi.
1970-yillarda 0 ‘zbekistonda 
no an ’anaviy bezak keram ika 
m aktabi shakllanadi va u ikki y o ‘nalishda faoliyat olib boradi. 
B irinchisi - bu k o ‘rgazm alar uchun m o ‘ljallangan ijodiy asarlar v a 
loyihalar. Ikkinchisi - shahar va m e ’m orlik m uhiti uchun bajarilgan 
bezak plastika uslubidagi kom pozitsiya ham da pannolar. Bu 
y o ‘nalishda xalq ustalari (U .Jo ‘raqulov, M .R ahim ov, S.R akova) va 
professional rassom lar (A .K edrin, H .X aqberdiev, S .Sultonm urodov,
G .D ergach, A .R ahim ov, F .T oshm uham edov) faoliyat k o ‘rsatishdi.
0 ‘zbekistonda gobelen sa n ’ati 1960-70 yillarda shakllandi va 
T oshkent, F arg ‘ona, Andijon va Sam arqandda ijod qilgan rassom lar 
asarlarida o ‘z ifodasini topdi. 1970- yillargacha Sam arqandda ijod 
qilgan I.Y arem a ham da V .B oxan o ‘zlarining lirik uslubda yaratilgan 
gobelenlari bilan k o ‘rgazm alarda faol ishtirok etishgan.
A ndijonda er-xotin YA. va A .Ishoqovlar k o ‘rgazm alar uchun va 
buyurtm a asosida geom etrik uslubda yirik hajm dagi va k o ’p figurali 
gobelenlar yaratishgan.
Bu yillarda F arg ‘onada L .Sem izorova, M .C hurlu bir qator kichik 
hajm dagi gobelenlarini yaratgan. 1990-yillarda chet elga k o ‘chib 
ketgan M .C hurlu asarlarida a n ’anaviy o ‘zbek gilam d o ‘zlik va 
kashtachiligiga xos naqsh va uslublar keng ijodiy talqin etilgan.

---

M .C hurlu 
n o an ’anaviy 
kulolchilik 
ustasi 
S.A libekov 
bilan 
ham korlikda Toshkent va F arg‘nadagi bir qator binolar intererlarida 
gobelen 
va 
keram ika 
pannolarini 
u y g ‘unlashgan 
shaklda 
yaratishgan. H ozirda M .C hurluning shogirdi Y U .U seinov shu 
y o 'n alish n i davom ettirm oqda va k o ‘rgazm alarga gobelen asarlarini 
o ‘zining installyasiya loyihalariga kiritm oqda. T oshkentda bugunda 
gobelen sohasida M .T yurina faol ijod qilm oqda.
1970—80-yillarda Toshkentdagi M ikond zavodining oynasozlik 
sexi asosida V .D udin, I.Egorova ham da J.Z abudskayadan iborat 
ijodiy guruh 0 ‘zbekistonda badiiy oynasozlik sohasiga asos solishdi.
1970-80- yillarda n o a n ’anaviy zargarlik s a n ’at y o ‘nalishi: 
M .Troshin, A .D zyuba, G .T ikaev, m ustaqillik yillaridan s o ‘ng esa 
N .X olm atov, U. X olm urodov, A. U lum bekova va bo sh qalar ijodida 
o ‘z ifodasini topdi.
N o a n ’anaviy am aliy bezak ustalari k o ‘proq 0 ‘zbekiston xalq 
am aliy sa n ’ati a n ’analariga m urojaat etishadi. K eyingi paytda 
n o an ’anaviy dekorativ san ’ati sanoat, interer va x o ‘ja lik dizaynida, 
ayniqsa, zam onaviy dizayn sohasida rivoj topm oqda.