O zbekiston badiiy akadem iyasi

qo'chqor shoxi,
uch 
panja shaklidagi 
qushoyoq
k o ‘rinishlari, shuningdek, 
it izi
, 
Hon izi,
ot tuyoq, tumorcha, jillik
singari kashtalar, o ‘sim lik - gul tasvirlari 
v a boshqalar uchraydi. H ar bir tikuvchi tom onidan o 'z ig a xos tarzda 
talqin etilgan har bir bezak k o ‘rinishlari kashta tikilgan buyum ning 
um um iy tuzilishida tam om an o ‘ziga xos tarzda nam oyon bo‘lib, 
unga osoyishtalik, jidd iy lik yoki harakat, dinam iklik b a g ‘ishlashi 
m um kin.
C hinniqop. X IX asr oxiri. Buxoro.
Q o ‘n g ‘irotlarning 
zam onaviy 
gilam chilik, 
kigizehilik 
va 
kashtachiligi tahlili shuni k o ‘rsatadiki, ularda bir tom ondan, badiiy 
hunarm andchilikning bu turlari a n ’analari saqlab qolgan bo‘lsa, 
ikkinchi tom ondan, afsuski, ularning bezak tuzilishi va rang jihatlari 
buzilayotganligi kuzatiladi. Endilikda, ayrim to ‘qu vchilar gilam 
kom pozitsiyasiga atlas m atolaridagina uchraydigan unsurlarni kirita 
boshladilar. Bu esa k o ‘p hollarda ularning didsizligini bildiradi. 
SHuni qayd etish joizki, zam onaviy g ilam do‘zlar gilam bezaklarini. 
m os kelm asa-da, kashtachilik, kigiz tayyorlash va, xatto, m unchoq 
to 'q ish g a ham jo riy qila boshlashdi. Keyingi yillardagi ekspeditsiya 
ch o g ‘ida biz ayollarning k o ‘plab m unchoqdan to ‘qilgan k o ‘krak 
taqinchoqlari va oynaxaltalarida gilam bezak unsurlari nojoiz 
q o ‘llanilganini uchratdik.

---

U m um an, uzoq asrlar davom ida vujudga kelg an q o ‘n g ‘irot 
luinarm andchiligi va hozir ham badiiy qadriyat sifatid a muhim 
tarixiy-m adaniy aham iyatga ega o ‘ziga xos b o ‘Iib, u noyob 
an ’analarini m uayyan darajada saqlab qolgan.
Mavzuni mustahkamlovchi savollar:
1. 0 ‘zbekiston janubiy hududlari aholisi b a d iiy hunarm and- 
chiligining asosiy turlari va badiiy xususiyatlari?
2. K igiz buyum lar turlari va to ‘qish tex n o lo g iy asi?
3. G ilam chilik buyum larining asosiy turlari v a to 'q ish texno­
logiyasi?
5. K ashta buyum larining asosiy turlari v a to ‘q ish texnologiyasi?
6. G ilam ning rivojlanish bosqichlari?

---