O 'z b e k is t o n r e s p u r L ik a s L o L iy va o 'r t a m a X s u s t a 'l I m V a z ir L ig I

N azariy b ilim lard an foyd alan ilad igan m ash q lar
M aktab am aliy o tid a m ash q lar o 'tk a z is h uchun o 'q u v c h ila rn in g nazariy 
b ilim larig a m u ro jaat qilishning b a ’zi y o 'lla ri belgilangan. Bu ishning eng keng 
tarqalgan, lekin eng kam sam arali usuli dars rejasida k o 'z d a tutilgan m ashqlarni 
bajarish d a tayaniladigan m a ’lum tu sh u n ch alar va qoidalarni o g 'z a k i qayta 
tiklashdir. 
M ashqlarni 
b ajarish d an
oldin 
nazariy 
m aterialni 
takrorlashning
109

---

sam araliroq usuli m azkur m aterialni q o ‘llash b o 'y ic h a am aliy topshiriqlarni 
q o 'y ish d ir. Bunday to p sh iriq larg a tanlanm a diktant o 'tk a z ish d a m a ’lum s o 'z la r 
yozishni, nutqning m a’lum b o 'lak larin i q isqa v aq t ichida taxlil qilishni, nutqning 
aham iyatli qism larini ajratish n i, didaktik tarq atm a m aterial bilan ishlashda m a 'lu m
orfogram m alarni qayd qilishni. m asalalar yech ish d a asos b o 'Iad ig an m atem atik 
ifodalar bilan ishlash va hokazolarni kiritish m um kin. M ashqlar o ‘tk azish d a nazariy 
m aterialga m urojaat qilishning navbatdagi usuli o 'q u v c h in in g keyingi am aliy ishni 
bajarishdan oldin uning y o 'lla rin i asoslashidir. A m aliy ishlarni bajarish v aq tid a 
n azariy asosiash pedagogik jih a td a n o 'z in i oqlagan. B u usulni ikki v arian td a 
bajarish m um kin. B ular navbatdagi ishni keng tushuntirish va sharhlashdan 
iboratdir. O 'q u v ch ilar bilan ularning tayyo rg arlig id ag i ayrim kam chiliklarini 
to 'ld irish b o 'y ic h a ish lash d a navbatdagi ishlarni keng tu shuntirish o 'z in i ancha 
oqlagan. B unda avval o 'q u v c h id a n keng m ushohada yuritishni talab q ilish lozim va 
talabni bajarish esa hisoblash usulini chuqurroq anglashni ta ’m inlaydi. M u sh o h ad a 
ja ra y o n i asta-sekin k engaya boradi va h arak atlar m a ’lum tartibda, k e tm a -k e t am alg a 
oshadi. H isoblash usulini asoslovchi q o id an in g y o 'n a ltiru v c h i roli y o 'q o la d i v a u 
faqat q iy in ch ilik tu g 'ilg a n id a eslanadi.