O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

M iyachani olib tashlash natijalari.
M iyachani olib tash lash yoki 
shikastlash natijasida statik va stato-kinetik reflekslar buziladi; ayniqsa 
ixtiyoriy h ara k atla r izdan chiq ad i. B undan an g lash ilad ik i, m iyacha, 
birinchidan, gavda v aziyatining tonik reflekslariga va holat reflekslariga 
(bu reflekslarni miya o'zanining markazlari yuzaga chiqaradi), ikkinchidan, 
katta yarim sharlar p o 's tlo g ' ining m otor zonasiga va u bilan b o g ' langan 
nerv m arkazlariga ta ’sir etadi.
M iyachaning bir yarm i olib tashlangach tegishli tom ondagi oyoq 
yozilib qoladi: hayvon o 'm id a n turm oqchi b o 'lib b u rilgandayonboshlab 
yiqiladi yoki o p eratsiy a qilingan tom onga doira b o 'y la b harakatlana 
boshlaydi 
(m anej harakatlari).
K eyinchalik, dastlabki o g 'ir hodisalar 
o 'tib ketgach, hayvon o 'm id a n tura va yura boshlaydi, lekin operatsiya 
qilingan tom ondagi harakatlarning b e o 'x sh o v lik va buzilish elem entlari 
um rbod saqlanadi.
M iyacha b utunlay olib tash lan g an d a y anada o g 'ir h o d isa la r ro 'y
beradi. O peratsiyadan keyingi dastlabki kunlarda hayvon tam om ila ojiz 
b o 'lad i; uning oyoqqa turishga urinishi m uvaffaqiyatsizlik bilan tugaydi. 
H arakatlar sekin-asta tiklanadi-yu tartibsizligicha qolaveradi. Hayvon 
g a n d ra k la y d i, y iq ilib tu sh a d i, b o sh i va ay o q lari b ir ta la y o rtiq c h a 
harakatlar qiladi; bu harakatlar beqiyos katta va noaniq b o 'lad i. H ayvon 
tikka turganda m uvozanatni saqlash uchun oyoqlarini keng q o 'y ish g a
m ajbur bo'ladi.
O dam ning m iyachasi zararlangan taqdirda k o 'z in i ochib tikka tursa 
rosa gandiraklaydi, k o 'z in i yum ib olsa, yiqiladi, entak-tentak yuradi; 
h a r a k a tla r u y g 'u n la s h m a g a n b o 'la d i, m u s k u lla rn in g a n ta g o n is tik
guruhlari bilan tez harakat qilish im koniyati, m asalan,, q o 'ln i qatorasiga 
bir necha m arta bukish va yozish im koniyati buziladi (bu sim ptom
adiadoh okin ez
deb ataladi).
129

---

H a y v o n la r n in g m iy a c h a s in i o lib ta s h la s h d a n k e y in h a r a k a t 
apparatining buzilish sim ptomlarini birinchi marta L.Lyuchiani mukammal 
ta sv ir etgan uch sim ptom : atoniya, asteniya v a astaziya kelib chiqqanini 
k u z a tg a n . K e y in c h a l ik y a n a b o s h q a s im p to m la r ; a t o k s iy a , 
dezekv ilib ratsiy a v a d ism e triy a ham ta sv ir etilgan.