O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

burib teskari oqizuvchi sistem a
prinsipini tadbiq 
etishadi.
391

---

Ikkinchi tartibdagi buram a kanalchalarda natriy, kaliy, ionlari, suv va 
b o sh q a m o d d a la r h am o n s o ‘rila v e ra d i. B irin c h i ta rtib d a g i b u ra m a
k analchalar va G enie q o v u zlo g ‘i protsesslarga qaram a-qarshi o 'la ro q
ikkinchi tartibdagi b uram a kan alch alard a natriy va kaliy io nlarining 
reabsorbsiyalanadigan m iqdori 
(m ajburiy reabsorbsiya)
doim iy b o 'lm a y
o ‘zgaru v ch an d ir 
(fakultativ reabsorbsiya).
Bu m iq d o r qondagi natriy 
va kaliy ionlarining m iqdoriga b o g ‘liq b o 'lib , o rganizm da shu ionlar 
konsentratsiyasini doim b ir darajada saqlab turuvchi m uhim regulyator 
mexanizm hisoblanadi.
Yig'uvchi n a yla r fu n k siy a si.
B uyrak k a n a lc h a la rid a n y ig 'u v c h i 
naylarga bir talay suyuq siydik kelib, bu yerda konsentrlanadi va shunday 
qilib, buyrak jom lariga bir kecha-kunduzda 1-1,51 siydik o 'tadi. Y ig'uvchi 
n a y la rg a k e la d ig a n g ip o to n ik siy d ik a s o sa n su v s o 'r i lis h i tu fa y li 
k onsentrlanadi.
Y ig'uvchi naylam ing devorlari suvni o 'tk az ish i m um kin; buyrakning 
m a g 'iz qavatidagi to 'q im a suyuqligining osm otik bosim i yuqori, yig'uvchi 
n a y la r sh u q a v a td a n o 't a d i , s h u n g a k o 'r a su v y ig 'u v c h i n a y la r
b o 's h lig 'id a n in te rstitsial su y u q lik k a o 'ta d i; suv rea b so rb siy asi esa 
shunga b o g 'liq .
B uyraklarning qon ion tarkibini bosh qarish dagi ishtiroki.
Ionlar 
gom eostazini bir xil ushlab turishda b uyraklarning aham iyati ju d a katta. 
B u y ra k k a n a lc h a la rid a tu rli io n la r r e a b s o rb s iy a s i v a s e k re s iy a s i 
boshqarilib turadi va u la m in g m iqdorini bir xil ushlab turadi.