O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

ochiq
p n evm o to ra k s
v u ju d g a keladi. A g ar igna orqali p le v ra b o 's h lig 'ig a
m a ’lum m iq d o rd a havo y ub o rilsa, 
yo p iq pn evm otoraks
vuju d g a keladi. 
Y o p iq p n e v m o to r a k s t i b b i y o t d a ta s h x i s q o 'y i s h v a d a v o l a s h
m a q s a d la rid a h o sil q ilin a d i. Ikki to m o n la m a o ch iq p n e v m o to ra k s 
h o latida zudlik bilan tibbiyot yordam k o 'rsa tilm a sa o 'lim g a olib k elishi 
m um kin. B unday h o la td a s u n ’iy n afas o ld irish , y a ’ni nafas y o 'lla ri 
orqali o 'p k a g a havoni ritm ik rav ish d a kiritish yoki k o 'k ra k qafasini 
tabiiy nafas h arakatlari kabi su n ’iy ritm ik k e n g a y tirish va q isish kerak. 
Yopiq pn ev m o to rak s b o 'lg a n d a u yerdagi havo m a ’lum vaq t o 'tg a n d a n
s o 'n g q o n g a s o 'rilib ketadi va y an a plevral b o 'sh liq d a g i bosim m anfiy 
b o 'lib qoladi.
P levra b o 's h lig 'id a bosim ning m anfiy b o 'lish ig a asosiy sabab, bu 
o 'p k a to 'q im a sin in g elastik to rtish ish kuchi va p lev ra p ardalarining 
havoni so 'rish xususiyatiga ega ekanligi.
N afas olish va chiqarish vaqtida k o 'k ra k qafasi b o 's h lig 'i kengayib 
kichrayib turadi. S hunga m onand ravishda o 'p k a ham passiv ravishda 
k e n g a y ib , k ic h ra y ib h a ra k a t q ila d i. B u n d a y h a ra k a tla rn i D o n d ers 
m o d e lid a o 'r g a n is h m u m k in . D o n d e rs m o d eli tu b ig a rez in a p ard a 
q o plangan shisha idishdan
iborat. Idishning yuqori qism i berkitilgan b o 'lib u ning o 'rta sid a n
shisha nay o 'tk azilg an . U nchalik k atta b o'lm ag an hayvondan (kalam ush, 
quyon yoki m ushukcha) qirqib olingan o 'p k a traxeya, bronxlari bilan 
birgalikda shisha idishchaga o 'm a tila d i. Idish ichidagi bosim m onom etr 
orqali o 'lch a n ish i m um kin. Idishning rezina pardali tubi pastga tortilsa, 
idish hajm i kattalashadi, ichidagi bosim atm osfera bosim idan past b o 'lib
qoladi, o 'p k a to 'q im a si ch o 'z ilib , ichiga atm osfera havosi kiradi. R ezina 
p a rd a tubi q o 'y ib y u b o rils a , a v v a lg i jo y ig a q a y ta d i. Id ish h ajm i 
kichrayadi; o 'p k a to'qim asi elastik xossalari tufayli siqiladi, ichidagi bosim 
k o 'ta rilib , havo o 'p k a d a n tashqariga chiqadi.