O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi



Download 17,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/188
Sana16.12.2022
Hajmi17,15 Mb.
#888621
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   188
Bog'liq
Husenov S.Q Baliqchilik

Baliqlarning ko‘rish a’zosi
Baliqlarning ko‘z tuzilishi va funksiyasi xuddi boshqa umurtqa- 
lilarning ko'ziga o‘xshash. Yorug’likni qabul qilishi boshqa umurtqa- 
lilarga o’xshaydi. Ba’zi bir baliqlarning ko‘z tuzilishi va funksiyasi 
umumiy tuzilishdan farq qiladi. Bu farq baliqning yashash muhiti bi- 
lan chambarchas bog’liq, ayniqsa suv muhiti bilan. Baliqlarda qovoq 
bo‘lnraydi. Baliq ko‘zi tashqi tomondan ellipsni eslatadi, shox qismi 
to'liq yassi, ko‘z gavhari yumaloq, ko‘z qorachigh diametri niho- 
yatda cheklangan maznuinda o’zgarib turadi. Baliq ko'zining ko’rish 
o'tkirligi nihovatda past, bir necha santimetrdan to bir necha metrga- 
cha ko’ra oladi. Ko'zning to‘r qavatidagi hujayralar yorugiikni qabul 
qiladi. Ko'pchilik baliqlarda ko‘z faoliyati orqali migratsiya paytida 
oriyentirovka funksiyasini bajaradi. Migratsiya paytida o'ljani ko’rish, 
urchish, uvildiriq joyini tashlash, ozuqani tanishda yordami tegadi. 
Ko’pchilik baliqlar ranglarni farqlay oladilar. Bu xususiyat ularda 
shartli refleks hosil qilish imkoniyatini beradi. Aniq ranglarga xos — 
ko‘k, sariq, yashil, ko'kimtir va hokazo.
Baliqlar qattiq jismlarga yaqinlashishi bilan, suv bosiini, baliqlarni 
boshqa tana bilan kontaktda, ayniqsa sezuvchi hujayralar baliq terisida, 
og‘iz yuzasida, lablarda ko‘p sonli bo’ladi.
Loyqa suv baliqlari yoki chuqurlikda yashaydigan baliqlar muhitdagi 
o’zgarishlarni mo'ylovlar yordamida sezadilar (turkiston mo'ylovdori, 
zog‘ora), laqqalarda mo‘ylovlar his a’zosi emas, ta’m a’zosi vazifasini 
bajaradi. His a’zosi o‘ziga xos organ bu yon chiziq bolib, suv harakatini 
sezadi. Baliqlar mexanik jarohatlarni va og’riqni boshqa umurtqalilarga 
nisbatan ancha past darajada his etadi.
Baliqlarning suv haroratini his etishi
Baliqlarning tanasida, ya’ni terisida suv harakatini sezadigan max- 
sus retseptorlar bor. Bular termoretseptorlar deyiladi. Retseptorlar is- 
siqlikni va sovuqlikni sezuvchi turlarga bo'linadi. Issiqsevar baliqlar suv 
havzasining sayoz joylari harorati pasayishi bilan bu joylarni tashlab 
suvlikning chuqur joylariga ketadilar.
23


Baliqlarda haroratni boshqaruvchi mexanizm yo'q. Ular poykilo- 
term hayvonlar. Tana harorati muliit harorati bilan bog'liq (agarda ba- 
liq tinch holatda boisa), faqat qisman tana harorati muhit haroratidan 
farq qiladi (harakat paytida, kasallik paytida, tana harorati, snv muhiti 
haroratiga nisbatan 0,2°--0,7° yuqori boiadi). Demak, baliq tana harorati 
o'zgaruvchan yoki boshqacha qilib sovuqqonli hayvonlar deyiladi. Baliq 
tana harorati muhit haroratiga nisbatan 1—2 gradus yuqori bo'ladi.
Baliq organizmi uchun suzgich pufagining ahamiyati nihoyatda ko‘p 
qirrali. Havo pufagi nafas olishdan boshqa yana gidrostatik apparat funk- 
siyasini ham bajaradi. Baliqning suv chuqurligiga tushish va yuqoriga 
qarab ko'tarilishi shu havo pufagi orqali amalga oshiriladi. Havo suzgich 
pufagi labirint bilan tutashgan va gidrostatik apparat bo'lib karpsimonlar- 
da ancha takomillashgan. Veberov apparati yordamida suyakchalar siste- 
ntasi orqali havo suzgich pufagining oldingi qisnti bilan tutashgan bo'lib, 
suv muhitidagi eng kichik to'lqinlarni olish qobiliyatiga ega bo'ladi.

Download 17,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   188




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish