O ’ zb e k I s t o n r e s p u b L i k a s I q I s h L o q V a s u V x o ’ j a L i g I v a zi r L i g I samarqand qishloq xo’jalik instituti

001.004.031. БМИ. 2014 й. 

---

29 
ko’p havoni o’ziga so’rib oladi. Yetilgan aralashmadan tayyorlangan mahsulot esa, 
yaxshi ko’pirtirilgan va nafis, muz kristallaridan xoli strukturaga ega bo’ladi. 
Yetilgan aralashma frizerlanadi. Frizerlash deganda aralashmani ko’pirtirish 
va muzlatishga tushuniladi. Frizerlash muzqaymoq ishlab chiqarishda asosiy 
jarayon xisoblanadi. Muzqaymoq sifati frizerlash usuli va texnikasiga bog’liq 
bo’ladi. Frizerlashdan oldin aralashmaga 0,005-0,15 % xushbo’y moddalar 
(vanilin) va essensiya solinadi. 
Frizerlash vaqtida aralashma havo bilan to’yinadi. Natijada yangi faza (yog’ 
va muz kristallari) xosil bo’ladi. 
Agar muzlatishda suv fazoviy xolatga o’tsa, frizerlashda aralashmadagi 
umumiy namlik miqdorining 45-67 % muzlaydi. Frizerlash jarayonida qancha ko’p 
suv muzlasa, muzqaymoqning sifati shuncha yaxshi bo’ladi va uni toblashda 
shuncha kam vaqt ketadi. 
Muzqaymoqning yaxshi strukturaga ega bo’lishi, uning disperslanishi uning 
qanchalik ko’p havo bilan to’yinishiga bog’lik. Yaxshi sifatli muzqaymoq olish 
uchun uning havo sharchalarining o’rtacha o’lchami 60 mkm dan ko’p bo’lmasligi 
kerak. Muzqaymoq qanchalik yuqori ko’pirtirilgan bo’lsa, shuncha u asta-sekinlik 
bilan eriydi. Muzqaymoq kerakli darajada ko’pirtirilmagan bo’lsa, u xolda bunday 
mahsulotning konsistensiyasi va strukturasi qo’pol bo’ladi. Ko’pirtirishga ko’pgina 
faktorlar ta’sir qiladi: aralashmaning xolati, yog’ va stabilizatorning tarkibi, 
frizerlash rejimi va frizer konstruksiyasi. Yangi qaymoq solingan aralashma 
sariyog’ aralashmaga nisbatan tez va yaxshi ko’piradi. Aralashmaga solinadigan 
shakar miqdori ortirilsa, ko’pirtirish sifatini pasayadi va bu uchun vaqt xam ko’p 
ketadi. 
Aralashmaga solingan yog’ xam ko’pirtirish sifatini yomonlashtiradi, chunki 
yog’ sharchalari xavo ko’piklari orasidagi bo’shliqni susaytiradi. Lekin 
aralashmada yog’ning bo’lishi tayyor muzqaymoqqa nafis konsistensiya beradi va 
muz kristallarining o’sishiga to’sqinlik qiladi. 
Бажарди 
Рахбар
Tilavov X 
Eshonqulov M