O ’ zb e k I s t o n r e s p u b L i k a s I q I s h L o q V a s u V x o ’ j a L i g I v a zi r L i g I samarqand qishloq xo’jalik instituti

001.004.031. БМИ. 2014 й. 

---

18 
Sut ivitib qo’yilganda unda hosil bo’ladigan sut kislota, kefir bilan qimizda 
esa spirt ham shu mahsulotlar bilan birga organizmga tushib, me’da shirasi ajralib 
chiqishini kuchaytiradi, ishtahani ochadi, ichak faoliyatini jonlantirib, organizmda 
modda almashinuvini yaxshilaydi. 
Sut kislota bakteriyalarining ba’zi toifalari “S” vitamini va “V” gruppasi 
vitaminlarini sintezlay oladi. Leningradda professor O.N. Paladina odam shu 
bakteriyalar yordamida tayyorlangan 1 l dan iste’mol qilib turganda sutkalik 
ehtiyojini qondirish uchun yetarli miqdorda V
1
va V
2 
vitamini sintezlay oladigan 
bakteriyalar toifasini ajratib oldi. 
Antibiotiklar va ximiyaviy preparatlarni davolash amaliyotida keng qo’llash 
normal ichak mikroflorasi xossalarining o’zgarib ketishiga olib kelishi va 
disbakterioz xossalariga sabab bo’lishi so’ngi yillarda olib borilgan tekshirishlarda 
tasdiqlandi. Natijada foydali mikroorganizm-lar soni kamayib, xossalari o’zgargan 
ichak tayoqchalari,
protey gruppasiga kiradigan bakteriyalar va sporali mikroflora 
salmog’i ko’payib qoldi. Bularning hammasi ichak funksiyasini buzib, 
kolientritlar, dizenteriya, ovqat taksikoinfeksiyalari paydo bo’lishiga olib boradi. 
Antibakteriozga qarshi kurash uchun zararli mikroorganizmlarga qarshilik 
qiladigan foydali sut kislota florasi doimo ichakka tushib turishi kerak. Shu nuqtai 
nazardan qaraganda, sut mahsulotlari ichak yo’lidagi bakteriyalar florasini asliga 
keltiradigan mikroflora manbai sifatida ayniqsa, qimmatlidir. 
2.2.Sutda uchraydigan kamchilik va nuqsonlar. 
Sutdagi kamchilik va nuqsonlar ko’pincha uning ta’mi va hidiga ta’sir 
ko’rsatadi. Ularning quyidagicha guruxlarga bo’lib o’rganish mumkin. Sutda 
rivojlanadigan mikroorganizmlarning ta’siri ostida hosil bo’ladigan kamchiliklar 
ozuqa va boshqa sabablarga ko’ra vujudga keladigan kamchiliklar.