О. Қ у д р а т о в с а н о а т э к о л о г и я с и

биогеоценоз 
деб аталади. 
Био-
геоценоз 
тирик компонентларининг биргаликда ҳаёт кечириши 
жараёнида биологик бирлик 
биоценоз 
ҳосил бўлади.
Биопеноз 
- 
қўшни ҳудуддан тупроғи, сувининг кимёвий 
таркиби, шунингдек бир қатор физик кўрсаткичлари (денгиз сат- 
ҳицан баландлиги, қуёш радиациясининг даражаси ва ҳ.к.) билан 
фарқланадиган маълум бир ҳудудца яшовчи барча турдаги тирик 
организмлар жамоасига - 
биоценоз 
деб аталади.
Биоценоз 
тўғрисидаги фанга В.Н.Сукачев катга ҳисса қушди. 
Биоценоз 
таркибига у қуйидаги компонентларни қўшди:
1) ўсимлик компоненти (фитоценоз);
2) ҳайвонот компоненти (зооценоз)
3) микроорганизмлар;
4) тупроқ ва тупроқ сизот сувлар
5) биогеоценознинг бошқа компонентлари билан ўзаро таъ- 
сир қилиб, атмосферани қуйи қисмини ҳосил қилади.
Инсониятнинг муҳим вазифаси - биогеоценоз рационал ри- 
вожланишининг шароитини ишлаб чиқиш, амалга ошириш, фой- 
даланиш ва сақлаш.
Экология- 
тирик организмларнинг яшаш шароитларини, у- 
ларнинг ўзаро алоқаларини ва яшаш муҳитини ўрганадиган фан.
Атроф-муҳит инсонга таъсир қилувчи табиий ва махсус ом- 
илларнинг интеграл ҳосиласидир, ёки бошқача қилиб айтганда
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

«соф» табиат ва инсон яратган муҳит - ҳайдалган далалар, сунъий 
боғлар ва истироҳат боғлари, сув чиқарилган чўллар, қуритилган 
ботқоқликлар, алоҳида иссиқлик режимли, микроиқпимли, сув 
таъминотли, турли органик ва ноорганик модцалар алмашинуви 
катта бўлган йирик шаҳарлар. Планетамиз умумий жонли модда- 
ларининг 99 % ўсимликлар ташкил қилади.
Гарчи қуруқтшкнинг 40 % дан камини ўсимликлар ташкил 
қилса ҳам ўсимлик массасининг энг катга қисми планетамиз ўр- 
монларида тўпланган. Йил мобайнида ишлайдиган тирик модда- 
ларпинг энг улкан фабрикаси - доимо ям-яш ил ўрмонлар, айниқ- 
са нам тропикларга (масалан, Бразилияда, 1 гектардаги ўсимлик 
массаси 17 минг тоннага етади) киради. Халқаро комиссиянинг 
маълумотларига кўра, жаҳоннинг йиллик қишлоқ хўжалик маҳсу- 
лоти 6 млрд. ни ташкил этади.
Ўомои