Nr I vendimit Data palët faqe
Download 4,68 Mb.
|
VENDIMNË EMËR TË REPUBLIKËSKolegji Administrativ i Gjykatës se Lartë i përbërë nga: Xhezair Zaganjori Kryesues Evelina Qirjako Anëtare Arjana Fullani Anëtare Ardian Dvorani Anëtar Andi Çeliku Anëtar në datën 03.11.2015, në seancë gjyqësore me prani të palëve, mori në shqyrtim çështjen administrative me nr.00613/2012 që u përket palëve: PADITËS: KOMISIONI VENDOR I VLERËSIMIT TË TITUJVE TË PRONËSISË PRANË PREFEKTIT TË QARKUT LEZHË. Me pjesëmarrjen e Avokatit të Shtetit,. Lorana Kasapi PALË E PADITUR: GJOVALIN PËRNDRECA (në mungesë) PERSON I TRETË: PAL PËRNDRECA (në mungesë) AVOKATURA E SHTETIT, ZYRA VENDORE SHKODËR.
Deklarimi i Pavlefshmërisë së Aktit të Marrjes së Tokës në Pronësi nr.524/1, datë 16.08.2008 i plotësuar në emër të Gjovalin Përndrecës nga fshati Manati, Komuna Kolsh për sasinë prej 4.500 m2 në parcelën nr.125/1 Murrizë, në fshatin Manati, Komuna Kolsh. Baza Ligjore: Nenet 8, 9 dhe 10 të Ligjit nr.9948, datë 07.07.2008 “Për shqyrtimin e vlefshmërisë ligjore të krijimit të titujve të pronësisë mbi tokën bujqësore” dhe Ligji nr.8485, datë 12.05.1999 “Kodi i Procedurave Administrative”. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë, me vendimin nr.200, datë 04.03.2010, ka vendosur: Pranimin e kërkesë-padisë së paditësit Komisioni Vendor i Verifikimit të Titujve të Pronësisë Qarku Lezhë. Konstatimin e pavlefshëm të Aktit të marrjes së tokës në pronësi nr.524/1 akti, datë 16.08.2008 në emër të shtetasit Gjovalin Përndreca, fshati Manati Lezhë, Komuna Kolsh, sipërfaqe prej 4500 metër katrore, parcela 125/1 Murrizë, Manati Lezhë. Shpenzimet gjyqësore i ngarkohen palës së paditur. Gjykata e Apelit Shkodër, me vendimin nr.448, datë 07.12.2011, ka vendosur: Lënien në fuqi të vendimit nr.200, datë 04.03.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë Kundër këtij vendimi, ka paraqitur rekurs pala e paditur Gjovalin Përndreca, e cila kërkon prishjen e vendimit nr.448, datë 07.12.2011 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe kthimin e çështjes për rigjykim pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë, duke parashtruar shkaqet e mëposhtme:
KOLEGJI ADMINISTRATIV I GJYKATËS SË LARTË pasi dëgjoi relatimin e gjyqtares Evelina Qirjako, përfaqësuesen e Avokaturës së Shtetit, znj. Lorana Kasapi, e cila kërkoi lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Apelit Shkodër; pala e paditur dhe personi i tretë e lanë gjykimin në mungesë, dhe si bisedoi çështjen në tërësi,
1. Nga aktet e administruara në dosjen gjyqësore, rezulton se, bazuar në dispozitat e Ligjit nr.7501, datë 19.7.1991 “Për tokën”, në fshatin Manati, Komuna Kolsh, rrethi Lezhë, është ndarë toka bujqësore dhe në kuadër të këtij procesi, kanë përfituar tokë bujqësore si familja e Gjovalin Përndrecës, ashtu edhe familja e Pal Përndrecës. 2. Sipas AMTP nr.601, datë 27.07.1992 të Komisionit të Ndarjes së Tokës, pala e paditur në këtë gjykim Gjovalin Përndreca ka përfituar në total 15.220 m², të përcaktuara sipas këtyre parcelave: “a) Parcelën nr.85/9, me sipërfaqe 4.200 m²; b) parcelën nr.113/6, me sipërfaqe 6.500 m²; c) parcelën nr.21/18, me sipërfaqe 4.520 m²”, ndërsa me AMTP nr.550, datë 27.07.1992 të po këtij komisioni, subjekti Pal Përndreca është trajtuar me tokë bujqësore duke përfituar në total 12.020 m², të përcaktuar në këto parcela: “a) parcelën nr.125/1, me sipërfaqe 5.330 m²; b) parcelën nr.136/8, me sipërfaqe 1.870 m²; c) parcelën nr.21/19, me sipërfaqe 4.820 m²”. Të gjitha këto parcela janë regjistruar në regjistrat hipotekorë sipas akteve të marrjes së tokës në pronësi për subjektet përkatës. 3. Referuar akteve shkresore të administruara në dosje, rezulton se konflikti mes subjektit Gjovalin Përndreca (me cilësinë e të paditurit në këtë gjykim) dhe Pal Përndrecës (me cilësinë e personit të tretë në këtë gjykim), ka lindur në lidhje me parcelën nr.125/1, për të cilën, Gjovalin Përndreca pretendon se është e të parëve të tij dhe Komisioni i Ndarjes së Tokës e ka matur për t’ia dhënë atij, por gabimisht ia ka dhënë Pal Përndresës. Për këtë arsye, i është drejtuar Kryepleqësisë së fshatit Manati, e cila pretendohet se në datën 19.05.2004, ka vendosur që të shfuqizojë tapinë e Pal Përndrecës në lidhje me parcelën nr.125/1 dhe kjo sipërfaqe t’i kalohet Gjovalin Përndrecës. 4. Ky vendim i Kryepleqësisë, pretendohet se është lënë në fuqi me vendimin nr.2/4 datë 10.06.2004 të Komisionit të Qarkut Lezhë, i cili i ka kërkuar Komisionit të Tokës së Komunës Kolsh që të shprehet me relacion shpjegues dhe të vendosë edhe për anullimin e tapisë së subjektit Pal Përndrecës për sipërfaqen prej 4.500 m2 (referojuni vendimit nr.12, datë 15.01.2010 të Kryeregjistruesit, fq. 36-44 të dosjes gjyqësore). 5. Në datën 27.07.2004, pretendohet se Kryepleqësia e fshatit Manati dhe Komisioni i Tokës në Komunën Kolsh, kanë marrë në shqyrtim këtë çështje dhe kanë vendosur shfuqizimin e tapisë së Pal Përndrecës për sipërfaqen objekt konflikti. Ndërkohë, me vendimin nr.5, datë 28.07.2004 të Komisionit të Tokës së Komunës Kolsh, është pretenduar se ky komision i ka udhëzuar palët t’u drejtohen organeve gjyqësore, pasi sipërfaqja objekt konflikti, i është nënshtruar pjesëtimit vullnetar dhe ka kaluar në bashkëpronësi të Pal, Prene, Valbona e Dorian Përndreca. 6. Për sa më sipër, Gjovalin Përndreca i është drejtuar gjykatës për anullimin e pjesshëm të AMTP nr.550, datë 27.07.1992, ku me vendimin nr.139, datë 13.04.2005 Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë, ka vendosur: “Anullimin e pjesshëm të aktit nr.550, datë 27.02.2002 për parcelën nr.125, datë 27.02.2002, për parcelën nr.125/1 me sipërfaqe 5330 m2 dhe kalimin e akteve paditësit...”. Me vendimin nr.516, datë 14.12.2005 të Gjykatës së Apelit Shkodër, është vendosur prishja e vendimit të sipërcituar, të dhënë nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë dhe është vendosur pushimi i gjykimit, me arsyetimin se: “çështja nuk është ne juridiksionin gjyqësor dhe duhet të merret në shqyrtim nga Këshilli i Qarkut Lezhë”. 7. Këshilli i Qarkut Lezhë ka marrë në shqyrtim rastin dhe, pasi ka konstatuar korrigjime në AMTP nr.550, ka bërë kallëzim penal. 8. Me shkresën nr.1484 prot, datë 04.10.2006, Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Lezhë ka njoftuar Këshillin e Qarkut Lezhë se: “...Nga hetimet e zhvilluara për këtë procedim penal ka rezultuar se akti i marrjes së tokës në pronësi nr.550, datë 27.07.1992 sipas aktit të ekspertimit nr.3799, datë 17.07.2006 në konkluzionet e tij ka arritur në përfundimin se ka ndërhyrje (shkrim mbi shkrim). Përsa më sipër, nga ana juaj të zgjidhet ky konflikt duke pasur parasysh dhe vendimin e Gjykatës së Apelit që jua ka lënë në kompetencë...”. 9. Me vendimin nr.2, datë 20.11.2006 të Komisionit të Tokës së Qarkut Lezhë është vendosur shfuqizimi i aktit të marrjes së tokës në pronësi nr.550, datë 27.02.1992, në favor të Pal Përndrecës, me arsyetimin se: “...Prokuroria e Rrethit Lezhë pas procedimit penal ka arritur në përfundimin se Akti i Marrjes së Tokës në Pronësi në emër të pal Përndrecës nr.550, datë 27.07.1992 ka ndërhyrje (shkrim mbi shkrim)...”. Ndërsa me vendimin nr.1, datë 31.05.2007, Komuna Kolsh ka vendosur të pajisë paditurin Gjovalin Përndreca me një sipërfaqe toke arë prej 4500 m², e ndodhur në parcelën nr.125/1, Murrizë, në bazë të Ligjit nr.7501, datë 19.7.1991, duke lëshuar Aktin e Marrjes së Tokës në Pronësi me nr.524/1 Akti, datë 31.05.2007, nëpërmjet të cilit subjektit Gjovalin Përndreca i është dhënë sipërfaqja prej 4.500 m2. 10. Në kushtet kur subjekti Pal Përndreca nuk ka qenë dakord me vendimin nr.2, datë 20.11.2006 të Komisionit të Tokës së Qarkut Lezhë, e ka ankimuar atë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë, e cila me vendimin nr.81, datë 27.02.2008, ka vendosur: “Pranimin e kërkesë padisë së paditësit Pal Përndreca. Shfuqizimin e vendimit nr.02, datë 20.11.2006 të Komisionit të Tokës Qarku Lezhë...”. 11. Kundër këtij vendimi ka ushtruar të drejtën e ankimit në Gjykatën e Apelit Shkodër, Komisioni i Tokës së Komunës Kolsh, por ka hequr dorë me vonë nga ankimi dhe për këtë arsye, me vendimin nr.194, datë 03.05.2007 Gjykata e Apelit Shkodër ka vendosur: “Pushimin e gjykimit të çështjes në Gjykatën e Apelit Shkodër”. 12. Bazuar sa më sipër, Komuna Kolsh ka marrë sërish në shqyrtim kërkesën e subjektit Gjovalin Përndreca dhe me vendimin nr.6, datë 16.05.2008, ka vendosur: “Të lejë në fuqi Vendimin e Komisionit të Tokës së Komunës nr.1, datë 31.05.2007”. 13. Pala e paditur në këtë gjykim, Gjovalin Perndreca ka vënë sërish në lëvizje Komisionin Vendor të Verifikimit të Titujve të Pronësisë pranë Prefekturës Lezhë, duke kërkuar pavlefshmërinë ligjore të AMTP me nr.550, datë 27.02.1992 të lëshuar në emër të subjektit Pal Përndreca. 14. Me vendimin nr.9, datë 22.9.2009, Komisioni Vendor i Vlerësimit të Titujve të Pronësisë pranë Prefektit të Qarkut Lezhë, ka vendosur deklarimin e pavlefshmërisë së plotë të aktit të marrjes së tokës në pronësi nr.524/1 Akti, datë 16.05.2008 në emër të Gjovalin Përndrecës për pasurinë nr.125/1 për sipërfaqen 4500 m2 në Murrizë të Fshatit Manati, si dhe gjobitjen e Kryetarit të Komunës së Kolshit dhe të përgjegjësit të kadastrës, duke arsyetuar se: “...deklarimi se Komisioni i Tokës ia ka matur fillimisht sipërfaqen objekt konflikti Gjovalin Përndrecës dhe vërtetimi i këtij fakti me deklarata dore, nuk është ligjor dhe nuk mund të përdoret për të arritur në përfundimin se Gjovalin Përndrecës i takon tokë sipas ligjit; Komuna nuk mund të vërtetojë veprimtari individuale të qytetarëve, siç ka bërë kur është përpjekur të vërtetojë se ka qenë Gjovalin Përndreca që ia ka kaluar sipërfaqen në mirëbesim Pal Përndrecës; Komisioni i Tokës ka vendosur të anullojë AMTP që i takon Pal Përndrecës, por ky akt i Komisionit është anulluar nga gjykata, duke e kthyer në fuqi AMTP-në për Pal Përndrecës; duke qenë se AMTP për Pal Përndrecën nuk është anulluar, Komisioni nuk mund të nxjerrë një akt të ri për t’ia dhënë tokën një subjekti tjetër...”. 15. Për gjithë sa u pasqyruar më sipër, pala paditëse në datën 09.10.2009, i është drejtuar Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë me padinë me objekt të sipërcituar, duke kërkuar deklarimin e pavlefshmërisë së plotë të AMTP nr.524/1, datë 16.08.2008 i plotësuar në emër të Gjovalin Përndrecës nga fshati Manati, pasi është dhënë në kundërshtim me dispozitat ligjore të zbatueshme. 16. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë, me vendimin nr.200, datë 04.03.2010, ka vendosur: -Pranimin e kërkesë-padisë së paditësit Komisioni Vendor i Verifikimit të Titujve të Pronësisë Qarku Lezhë. -Konstatimin e pavlefshëm të Aktit të marrjes së tokës në pronësi nr.524/1 akti, datë 16.08.2008 në emër të shtetasit Gjovalin Përndreca, fshati Manati Lezhë, Komuna Kolsh, sipërfaqe prej 4500 metër katrore, parcela 125/1 Murrizë, Manati Lezhë. -Shpenzimet gjyqësore i ngarkohen palës së paditur. 16/1. Kjo gjykatë ka arsyetuar se: “...Siç rezulton nga provat e administruara, si i padituri Gjovalin Përndreca, ashtu edhe personi i tretë Pal Përndreca janë pajisur me sipërfaqet e tokës bujqësore që u takojnë sipas ligjit. Konflikti që ka lindur mes tyre nuk ka pasur të bëjë me sasinë e përfituar të tokës, por me pretendimin e të paditurit se njëra prej parcelave që i është dhënë personit të tretë ka qenë e të parëve të tij. Megjithatë, pavarësisht arsyes pse ka lindur konflikti, vlefshmëria e AMTP-së nr.550, datë 27.7.1992, me të cilin i është dhënë e gjithë sipërfaqja e tokës bujqësore Pal Përndrecës, përfshirë sipërfaqen objekt gjykimi, i është nënshtruar gjykimit civil, në lidhje me vlefshmërinë, por edhe një procesi penal, në lidhje me vërtetësinë e tij. Në përfundim të këtyre proceseve, ky AMTP nuk është gjetur i anullueshëm për asnjë shkak, pra mbetet edhe sot e kësaj dite në fuqi dhe i vlefshëm. Në momentin që Komisioni i Tokës së Komunës Kolsh ka marrë vendimin nr.1, datë 31.5.2007, ai nuk ka marrë në shqyrtim vlefshmërinë e AMTP-së në favor të Pal Përndrecës, por thjesht ka pajisur të paditurin Gjovalin Përndreca me një sipërfaqe toke arë prej 4500 m², e ndodhur në parcelën nr.125/1, Murrizë. Në këtë mënyrë, Komisioni i Tokës së Komunës Kolsh ka vepruar në mënyrë të kundërligjshme për dy arsye: Së pari, ka kaluar në pronësi të të paditurit një sipërfaqe toke bujqësore që ishte tashmë në pronësi të personit të tretë, me një AMTP që nuk është anulluar, madje është refuzuar të anullohet me vendim gjyqësor të formës së prerë. Në këtë kuptim, ai ka vepruar në kapërcim të kompetencave të tij, pasi nuk mund të veprojë në kapërcim të një vendimi gjyqësor të formës së prerë; Së dyti, ka pajisur të paditurin me 4.500 m² më shumë se sa i takonte sipas ligjit dhe ka lenë personin e tretë me 4.500 m² më pak se sa i takonte sipas ligjit. Për këto arsye, gjykata e gjen me vend vendimin e Komisionit Vendor të Verifikimit të Titujve të Pronësisë pranë Prefektit të Qarkut Lezhë dhe pranon padinë e tij, pasi AMTP nr.524/1, datë 16.8.2009 në favor të Gjovalin Përndrecës është nxjerrë në kapërcim të kompetencave të Komisionit të Tokës të Komunës Kolsh dhe ka cenuar rëndë dhe në mënyrë të padrejtë interesat e palës së tretë Pal Përndreca”. 17. Gjykata e Apelit Shkodër, me vendimin nr.448, datë 07.12.2011, ka vendosur: -Lënien në fuqi të vendimit nr.200, datë 04.03.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë. 17/1. Kjo gjykatë ka arsyetuar se: “... Trupi gjykues i Gjykatës së Apelit Shkodër i gjen të pambështetura në prova dhe në ligj pretendimet e të paditurit Gjovalin Përndreca, të ngritura në ankim. Fakti që gjykata nuk ka thirrur në gjykim si persona të tretë Komunën Kolsh, Kryesinë e Fshatit e Komisionin e Ndarjes së Tokës nuk e bën të cënueshëm vendimin. I padituri Gjovalin Përndreca mund t’i kishin thirrur në gjykim vetë këto subjekte, konform parashikimeve të nenit 192, të K.Pr.Civile. Është provuar me vendimin nr.183, datë 15.04.1993 të Gjykatës së Apelit Shkodër se korrigjimet në aktin e marrjes së tokës në pronësi, në emër të Pal Përndrecës janë bërë nga Komisioni i Tokës së fshatit në periudhën e ndarjes së tokës.... Vendimi nr.81 datë 27.02.2007 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë ka marrë formë të prerë dhe si i tillë është i detyrueshëm për palët ndërgjyqëse. ... Komisioni i Tokës së Komunës Kolsh, duke i dhënë të paditurit Gjovalin Përndreca 4500 m2 tokë bujqësore, që e ka në zotërim personi i tretë Pal Përndreca që në vitin 1993, e linte këtë të fundit pa u pajisur me tokë bujqësore sipas normativës për frymë....”. 18. Kundër këtij vendimi, ka paraqitur rekurs pala e paditur Gjovalin Përndreca, e cila kërkon prishjen e vendimit nr.448, datë 07.12.2011 të Gjykatës së Apelit Shkodër dhe kthimin e çështjes për rigjykim pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë, duke parashtruar ato shkaqe që citohen në pjesën hyrëse, të këtij vendimi. KOLEGJI ADMINISTRATIV I GJYKATËS SË LARTË VLERËSON: 19. Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë vlerëson se rekursi i paraqitur nga pala e paditur Gjovalin Përndreca, përmban shkaqe ligjore nga ato të parashikuara në nenin 58 të Ligjit nr.49/2012 “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, të cilat i bëjnë të cënueshme vendimet e dhëna nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Lezhë dhe Gjykata e Apelit Shkodër. Ky Kolegj, çmon se, vendimet e dhëna nga gjykatat më të ulëta, janë marrë në zbatim të gabuar të ligjit procedurial dhe atij material dhe për rrjedhojë, ato duhet të ndryshohen duke u rrëzuar padia e ngritur nga Komisioni Vendor i Vlerësimit të Titujve të Pronësisë pranë Prefektit të Qarkut Lezhë (më poshtë do gjendet i cituar KVVTP Qarku Lezhë). 20. Në shqyrtim të akteve të ndodhura në dosjen gjyqësore, të cilat i janë nënshtruar hetimit dhe debatit gjyqësor në gjykatat më të ulëta, objektit dhe shkakut ligjor të padisë, si dhe në analizë të vendimeve të gjykatave, Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë, vlerëson se, të dy gjykatat më të ulëta kanë interpretuar dhe zbatuar gabim ligjin material që shërben për zgjidhjen e konfliktit mes palëve. 21. Rezulton se, kërkimi i palës paditëse në këtë gjykim, është: “Deklarimi i Pavlefshmërisë së Aktit të Marrjes së Tokës në Pronësi nr.524/1, datë 16.08.2008 i plotësuar në emër të Gjovalin Përndrecës nga fshati Manati, Komuna Kolsh për sasinë prej 4.500 m2 në parcelën nr.125/1 Murrizë, në fshatin Manati, Komuna Kolsh”, duke e mbështetur këtë pretendim në nenet 8, 9 dhe 10 të Ligjit nr.9948, datë 07.07.2008 “Për shqyrtimin e vlefshmërisë ligjore të krijimit të titujve të pronësisë mbi tokën bujqësore”, i ndryshuar, si dhe në Ligjin nr.8485, datë 12.05.1999 “Kodi i Procedurave Administrative”. 22. Paditësi në këtë gjykim, ka kërkuar deklarimin e pavlefshëm të “Aktit të marrjes së tokës në pronësi” me nr.524/1, datë 16.08.2008 dhënë në favor të subjektit Gjovalin Përndreca për sipërfaqen prej 4.500 m2, me arsyetimin se, kjo sipërfaqe i është dhënë një subjekti tjetër privat, e konkretisht personit të tretë në këtë gjykim, Pal Përndreca dhe në këto kushte Komisioni i Tokës së Komunës Kolsh ka vepruar në kundërshtim me ligjin. 23. Mbi bazën e këtyre pretendimeve të paditësit, të dyja gjykatat më të ulëta kanë pranuar kërkimet e paditësit me arsyetimin se: “...gjykata e gjen me vend vendimin e Komisionit Vendor të Verifikimit të Titujve të Pronësisë pranë Prefektit të Qarkut Lezhë dhe pranon padinë e tij, pasi AMTP nr.524/1, datë 16.8.2009 në favor të Gjovalin Përndrecës është nxjerrë në kapërcim të kompetencave të Komisionit të Tokës të Komunës Kolsh dhe ka cenuar rëndë dhe në mënyrë të padrejtë interesat e palës së tretë Pal Përndreca.....Komisioni i Tokës së Komunës Kolsh, duke i dhënë të paditurit Gjovalin Përndreca 4500 m2 tokë bujqësore, që e ka në zotërim personi i tretë Pal Përndreca që në vitin 1993, e linte këtë të fundit pa u pajisur me tokë bujqësore sipas normativës për frymë...”. 24. Ky konkluzion i gjykatave më të ulëta, vlerësohet nga ky Kolegj, si i pambështetur në ligj dhe në provat e administruara në dosjen gjyqësore. Referuar kërkimit të palës paditëse, ky Kolegj, vëren se konflikti mes palëve (paditësit dhe anës së paditur), ka lindur si pasojë e verifikimit nga KVVTP Qarku Lezhë të titullit të pronësisë së anës së paditur, bazuar në Ligjin nr.9948, datë 07.07.2008 “Për shqyrtimin e vlefshmërisë ligjore të krijimit të titujve të pronësisë mbi tokën bujqësore”, i ndryshuar, si dhe VKM nr.1269, datë 17.09.2008 “Për përbërjen, mënyrën e funksionimit dhe detyrat dhe përgjegjësitë e strukturave shtetërore të ngarkuara për shqyrtimin e vlefshmërisë ligjore të krijimit të titujve të pronësisë mbi tokën bujqësore”. 25. Por, në rast se do të shikojmë shkakun e vërtetë ligjor të lindjes së mosmarrëveshjes, referuar pretendimeve të palëve në proces, kërkimet e tyre si dhe në atë ç’ka gjykatat kanë vendosur, rezulton qartë se, në thelb kjo mosmarrëveshje nuk qëndron ndërmjet paditësit, pra Komisionit Vendor të Vlerësimit të Titujve të Pronësisë pranë Prefektit të Qarkut Lezhë (që përfaqëson organi shtetëror që mbron në këtë gjykim interesat pasurorë të shtetit, si dhe është përfaqësues i pushtet vendor, në juridiksionin e të cilit ndodhet pasuria e paluajtshme objekt konflikti), si dhe anës së paditur, subjektit privat Gjovalin Përndreca. Por, kjo mosmarrëveshje, qëndron midis dy subjekteve privatë dhe konkretisht, subjektit Gjovalin Përndreca dhe subjektit Pal Përndreca, të cilët kanë pretendime pronësie mbi të njëjtën pasuri të paluajtshme, e cila është ndarë sipas dispozitave të Ligjit nr.7501, datë 19.07.1991 “Për tokën”. 26. Rezulton se, për zgjidhjen e këtij konflikti, pra se kush është pronar i kësaj pasurie të paluajtshme, Prefekti i Qarkut Lezhë ka ngritur padinë objekt gjykimi, duke përdorur si bazë ligjore Ligjin nr.9948, datë 07.07.2008 “Për shqyrtimin e vlefshmërisë ligjore të krijimit të titujve të pronësisë mbi tokën bujqësore”, i ndryshuar si dhe VKM nr.1269, datë 17.09.2008, jo për të realizuar dhe mbrojtur interesat e tij si organ përfaqësues i pushtetit vendor apo edhe si mbrojtës i interesave pasurorë të shtetit, por në interes të një personi fizik tjetër. 27. Referuar sa më lart, Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë, vlerëson se, është mese e domosdoshme që për zgjidhjen e kësaj çështjeje, të analizohen këto çështje: (i) Në këtë gjykim, a përputhet shkaku ligjor i kësaj mosmarrëveshje me bazën ligjore të zgjedhur nga paditësi? (ii) A mundet që një konflikt privat mes dy subjekteve private të zgjidhet duke u aplikuar Ligji nr.9948, datë 07.07.2008 “Për shqyrtimin e vlefshmërisë ligjore të krijimit të titujve të pronësisë mbi tokën bujqësore, i ndryshuar? (iii) A legjitimohet paditësi i cili është organ shtetëror dhe mbron interesat e shtetit të ngrejë një padi të tillë kur pasuria e paluajtshme objekt konflikti, në fund nuk i kthehet shtetit por subjektit privat? 28. Në analizë të sa është përmendur edhe më lart në këtë vendim, ku Kolegj, vlerëson se, shkaku ligjor i këtij gjykimi, nuk është gjë tjetër veçse një konflikt i pastër pronësie mes dy subjekteve privatë, të cilët kanë pretendime mbi një sipërfaqe tokë bujqësore prej 4500 m2, të ndodhur në fshatin Manat të rrethit Lezhë, konflikt ky, i cili nuk mund të zgjidhet në bazë të Ligjit nr.9948, datë 07.07.2008 “Për shqyrtimin e vlefshmërisë ligjore të krijimit të titujve të pronësisë mbi tokën bujqësore”, i ndryshuar, por sipas dispozitave të Ligjit nr.7501, datë 7501, datë 19.07.1991 “Për tokën”, si dhe dispozitave të Kodit Civil. 29. Sa më sipër, del qartë nga pretendimet e palëve në gjykim, të cilat pretendojnë se janë trajtuar me tokë bujqësore sipas dispozitave të Ligjit nr.7501, datë 19.07.1991 “Për tokën”, me të njëjtën parcelë (tokë bujqësore). Ky Kolegj, çmon të theksojë se, pavarësisht formulimit që palët kanë bërë në një gjykim, gjykata e zbulon dhe e gjen vetë shkakun ligjor të mosmarrëveshjes dhe ligjin e zbatueshëm në gjykim, pavarësisht formulimit që bëjnë palët e interesuara. Ky qëndrim është konsoliduar tashmë, dhe vjen në përputhje të plotë edhe me vendimin unifikues, të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, nr.3/2012 ku shprehimisht thuhet: “Gjykata e zbulon shkakun e padisë së paditësit duke e analizuar padinë në tërësinë e saj dhe jo duke u kufizuar tek dispozitat ligjore të referuara nga paditësi në pjesën hyrëse të saj. Mund të ndodhë që paditësi të referojë gabimisht dispozitat ligjore, porse nga leximi i kërkesëpadisë, del e qartë e drejta që ai kërkon të mbrojë. Në këtë rast, gjykata duhet të zgjidhë çështjen konform shkakut që rezulton nga shqyrtimi në tërësi i kërkesëpadisë, duke bërë lidhjen midis fakteve që pretendohen prej paditësit se kanë ngjarë dhe të drejtave apo interesave që ai pretendon se i janë cënuar”. 30. Referuar provave që janë administruar në dosjen gjyqësore, rezulton se, palët e interesuara këtë mosmarrëveshje janë munduar që ta zgjidhin duke ju drejtuar Komisioni Vendor i Vlerësimit të Titujve të Pronësisë pranë Prefektit të Qarkut Lezhë, i cili përfundimisht me vendimin nr.9, datë 22.9.2009, ka vendosur: “1. Pavlefshmëri të plotë të aktit të marrjes së tokës në pronësi nr.524/1 Akti, datë 16.05.2008 në emër të Gjovalin Përndrecës për pasurinë nr.125/1 për sipërfaqen 4500 m2, në Murrizë të Fshatit Manati, Komuna Kolsh. Gjobitjen e Kryetarit të Komunës së Kolshit, z. Andi Marku me sasinë e prej 20.000 lekëve dhe të përgjegjësit të kadastrës z. Gjin Boci me sasinë prej 10.000 lekëve”. Pas këtij vendimi, Prefekti i Qarkut Lezhë, i është drejtuar gjykatës me kërkesë padinë objekt shqyrtimi, sipas objektit të përcaktuar me lartë në këtë vendim. 31. Nga analiza që i është bërë të gjitha fakteve të gjitha fakteve dhe rrethanave, si dhe provave shkresore të administruara në dosjen gjyqësore nga gjykatat më të ulëta, rezulton e provuar se, në asnjë rast palët e përfshira në këtë gjykim, nuk kanë pretenduar se sipërfaqja objekt shqyrtimi, nuk duhej të ndahej në bazë të kritereve të përcaktuara në Ligjin nr.7501, datë 19.07.1991 “Për tokën” dhe toka ti përkiste shtetit. Në të gjitha pretendimet dhe veprimet e kryera nga palët e interesuara në këtë mosmarrëveshje, si dhe në vendimet e organeve shtetërore të investuara për trajtimin e saj, si edhe vendimet e gjykatave, nuk del se kjo parcelë është trajtuar në kundërshtim me ligjin dhe duhet t’i kalojë shtetit, por shprehen vetëm se kjo sipërfaqe ose i takon subjektit privat Gjovalin Përndreca, ose i takon subjektit privat Pal Përndreca. 32. Në nenin 10 të Ligjit nr.9948, datë 07.07.2008 “Për shqyrtimin e vlefshmërisë ligjore të krijimit të titujve të pronësisë mbi tokën bujqësore” i ndryshuar, parashikohet se: “1. Kur KV-ja, gjatë verifikimit të dokumentacionit dhe të vendimeve përkatëse të komisioneve të tokës, vëren se krijimi i titullit të pronësisë mbi tokën është dhënë në kundërshtim me dispozitat e përcaktuara në nenet 2, 3 e 4 të këtij ligji dhe me vendimet e tij, të marra sipas neneve 8 pikat 2 e 3 dhe 9 pika 2 të këtij ligji, i paraqet gjykatës së rrethit gjyqësor përkatës një kërkesë për anulimin e aktit administrativ, "akt i marrjes së tokës në pronësi". 2. Kërkesa i paraqitet subjektit përkatës nga prefekti i qarkut brenda 7 ditëve nga data e njoftimit të vendimit për paligjshmërinë e aktit të pronësisë mbi tokën bujqësore. Objekt i kërkesës së prefektit është deklarimi i pavlefshmërisë së "aktit të marrjes së tokës në pronësi", shfuqizimi i tij dhe kthimi i pronës në pronësi të shtetit. 3. Gjykata shqyrton kërkesën e prefektit brenda 60 ditëve, duke thirrur në proces gjyqësor edhe Avokatin e Shtetit”. 33. Në analizë të vetë frymës së ligjit, si dhe të dispozitës ligjore të mësipërme, del qartë se cili është qëllimi dhe objekti i vërtetë i kërkesës që bën Prefekti para gjykatës, nga ku rezulton se, qëllimi i këtij kërkimi është shfuqizimi i AMTP-së dhe kthimi i pronës (tokës) në pronësi të shtetit. Pra, ligjvënësi ngritjen e kësaj padie, e lidh direkt me interesa të caktuara, të cilat janë interesa shtetërore. Ky ligj në asnjë nen të tij nuk përcakton se, prefekti përfaqëson në gjykim interesat e personave private që kanë përfituar nga Ligji nr.7501/1991 “Për Tokën”, por vetëm interesat e shtetit. Në padinë objekt shqyrtimi, nuk rezultoi e provuar se, synohet që sipërfaqja prej 4500 m2 që i është dhënë subjektit Gjovalin Përndreca, me aktin e marrjes së tokës në pronësi me nr.524/1 akti, datë 16.08.2008, ti kalojë shtetit. Në këto kushte, për sa kohë nuk pretendohet që prona objekt shqyrtimi të kalojë në favor të shtetit, Prefekti i Qarkut Lezhë nuk ka interes të ligjshëm që ta ngrejë këtë padi, pasi i mungon legjitimiteti aktiv. 34. Referuar të drejtës sonë procedurale padia është mjeti procedural me të cilin paditësi vë në lëvizje gjykatën, kur pretendon se ka një të drejtë subjektive, për të njohur a mbrojtur, e cila gjen mbështetje në të drejtën materiale. Nëse e drejta që paditësi pretendon se i është cënuar, apo që duhet t’i njihet, parashikohet nga e drejta materiale, paditësi ka të drejtë t’i drejtohet gjykatës dhe kjo e fundit, ka detyrimin të vijojë me shqyrtimin dhe zgjidhjen e çështjes. 35. Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë, çmon të theksojë se: “Padia është e drejta e personit që bën pretendimin, për t’u dëgjuar, mbi themelin e këtij pretendimi, në mënyrë që gjykata ta shpallë atë të bazuar ose jo. Pala kundërshtare ka të drejtë të diskutojë dhe të ngrejë prapësime mbi themelin dhe bazueshmërinë në ligj të këtij pretendimi (neni 31 i K.Pr.Civile). Që padia të jetë e vlefshme, duhet të plotësojë dy kushte themelore: (a) interesi i ligjshëm për të ngritur padi; dhe (b) legjitimiteti për të vepruar. Në rast se ekzistojnë këto dy kushte, mund të konsiderohet që padia ekziston, në kuptimin që gjykata është e detyruar të marrë vendim mbi themelin e saj, pra për ta pranuar ose rrëzuar atë. Interesi për të ngritur padi, parashikohet qartë në nenin 32 të K.Pr.Civile, dhe është një element i së drejtës së padisë që, konsiston në interesin për të marrë nga gjykata vendimin e kërkuar. 36. Në analizë të sa më sipër, nëse gjatë gjykimit nuk vërtetohet interesi i ligjshëm i paditësit në ngritjen e një padie, do të ndodheshim përpara mungesës së legjitimimit real/aktiv, i cili, nuk do t’i humbiste palës të drejtën për të ngritur padi, por që do të çonte në rrëzimin e saj si të pabazuar. Legjitimimi real (legitimatio ad causam) nënkupton marrëdhënien subjektive mes paditësit dhe të paditurit ndaj së drejtës subjektive për mbrojtjen e së cilës, është vënë në lëvizje procesi gjyqësor. Pala ndërgjyqëse gëzon legjitimim real/aktiv, nëse gjatë gjykimit vërteton se e drejta subjektive që rrjedh nga marrëdhënia juridiko-civile me të cilën lidhet konflikti, i takon asaj kundrejt palës tjetër. Pra, është e drejta materiale ajo që përcakton legjitimimin real të palëve ndërgjyqëse në gjykim dhe në këtë kuptim, vetë thelbi i gjykimit është përcaktimi se cilës palë i takon realisht e drejta subjektive. 37. Interesi në gjykim, përcakton edhe pozitën procedurale të palëve në proces. Kështu, personi që pretendon se e drejta subjektive i takon atij, i drejtohet gjykatës për të kërkuar njohjen ose rivendosjen e kësaj të drejte të shkelur nga një person tjetër, quhet paditës (legjitimimi aktiv). Ndërsa, personi të cilit i drejtohet kërkimi, duke pretenduar se është ky person që ka shkelur, cënuar apo mohuar të drejtën e paditësit, quhet i paditur (legjitimimi pasiv). Legjitimimi aktiv konsiderohet ndryshe si legjitimimi për të kërkuar, ndërsa legjitimimi pasiv, si legjitimi për të kundërshtuar. Legjitimimi procedural është kusht për vazhdimin e gjykimit, ndërsa legjitimimi real i takon shqyrtimit gjyqësor të themelit të çështjes, për të cilin gjykata shprehet në vendimin përfundimtar.. 38. Në rastin objekt gjykimi, evidentohet qartësisht se, qëllimi i ngritjes së kësaj padie nga ana e Prefektit të Qarkut Lezhë, nuk ka lidhje me faktin nëse kjo sipërfaqe tokë është trajtuar në kundërshtim me dispozitat e ligjit dhe si e tillë i takon dhe duhet t’i kthehet shtetit, por ka si qëllim të mbrojë interesat pasurore të një subjekti të tretë privat, që në këtë gjykim është me cilësinë e personit të tretë, duke ju kthyer prona këtij të fundit. Ky fakt, bie në kundërshtim me kërkesat e nenit 90/2 të Kodit të Procedurës Civile, në të cilin parashikohet se: “askush nuk mund të përfaqësojë në një gjykim civil të drejtat e të tjerëve, përveç kur ligji parashikon ndryshe”. 39. Në këtë rast, nëse akti i marrjes së tokës në pronësi është dhënë në kundërshtim me ligjin, duke cenuar në mënyrë të paligjshme dhe të padrejtë të drejtën subjektive të personit të tretë Pal Përndreca, është vetëm ky i fundit, i cili ka legjitimim aktiv (real) t’i drejtohet gjykatës, nëpërmjet një padie të një lloji tjetër, për të kundërshtuar këtë akt dhe për të rivendosur në vend, të drejtën e tij të pretenduara të shkelur. 40. Në analizë të sa më sipër, të dyja gjykatat më të ulëta kanë interpretuar gabim ligjin, kur kanë legjitimuar Prefektin e Qarkut Shkodër në ngritjen e kësaj padie, duke anulluar aktin e marrjes së tokës në pronësi me nr.524/1 akti, datë 16.08.2008 dhënë në favor të palës së paditur Gjovalin Përndreca, pasi me këtë vendim, nuk është realizuar kalimi i kësaj sipërfaqeje në pronësi të shtetit, duke e lënë në pronësi të një subjekti tjetër privat. Në rastin objekt shqyrtimi ka rezultuar e provuar se, Komisioni i Ndarjes së Tokës ka pajisur me AMTP të tokës bujqësore, si të paditurin Gjovalin Përndreca, ashtu edhe personin e tretë Pal Përndreca. Në këto kushte, me mënyrën sesi këto gjykata kanë disponuar, nuk është realizuar qëllimi i ligjit që, kjo sipërfaqe toke ti kalojë shtetit si rezultat i zbatimit të gabuar të ligjit të kohës, por ajo të vazhdojë të mbetet në pronësi të subjektit privat, e konkretisht personit të tretë në këtë gjykim Pal Përndreca. 41. Siç u tha edhe më lartë në këtë vendim, qëllimi i ligjvënësit nëpërmjet miratimit të Ligji nr.9948, datë 07.07.2008 “Për shqyrtimin e vlefshmërisë ligjore të krijimit të titujve të pronësisë mbi tokën bujqësore” i ndryshuar, ka qenë pikërisht verifikimi i ligjishmërisë së titujve të pronësisë ndarë nga Komisionet e Ndarjes së Tokës sipas Ligjit nr.7501/1991 “Për Tokën” dhe aktet nënligjore të dala në zbatim të tij. Në ligj është parashikuar shprehimisht se, kur AMTP-ja e përfituesit të tokës bujqësore shfuqizohet me vendim të gjykatës, prona e përfituar padrejtësisht duhet të kalojë në pronësi të shtetit dhe jo të mbetet në pronësi të personave të tretë. Rasti në gjykim, më shumë se një konflikt me natyrë administrative, pra një konflikti që ekziston midis një organi të administratës shtetërore (shtetit) dhe subjekteve privatë, është një konflikt civil midis subjekteve privatë. 42. Në përfundim të gjithë analizës së kryer më sipër në këtë vendim, ky Kolegj, vlerëson se, si vendimi nr.200, datë 04.03.2010 i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë, ashtu edhe vendimi nr.448, datë 07.12.2011 i Gjykatës së Apelit Shkodër, i cili ka lënë në fuqi vendimin e gjykatës së faktit, janë marrë në interpretim të gabuar të ligjit material dhe për këtë arsye, këto vendime duhet të ndryshohen, duke u rrëzuar kërkesë padia e ngritur nga pala paditëse, Prefekti i Qarkut Lezhë.
Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 63/dh të Ligjit 49/2012 “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, V E N D O S I Ndryshimin e vendimit nr.200, datë 04.03.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Lezhë dhe vendimit nr.448, datë 07.12.2011 të Gjykatës së Apelit Shkodër, dhe rrëzimin e kërkesë padisë. Tiranë, më 03.11.2015 Nr. 31001-00502-00-2012 i Regj. Themeltar Nr. 00 - 2015 - 3678 i Vendimit (577) VENDIMNË EMËR TË REPUBLIKËSKolegji Administrativ i Gjykatës se Lartë i përbërë nga: Ardian Dvorani Kryesues Evelina Qirjako Anëtare Arjana Fullani Anëtare Andi Çeliku Anëtar Medi Bici Anëtar
TË PADITUR: BASHKIA KËLCYRË OBJEKTI: Sigurimin e padisë duke pezulluar kontratën e lidhur midis Bashkia Këlcyrë dhe shoqërisë Hito 94 sh.p.k.; Konstatimin absolutisht të pavlefshëm të kontratës së lidhur midis Bashkia Këlcyrë dhe shoqërisë Hito sh.p.k; detyrimin e palës së paditur të zbatojë vendimin e Komisionit të Prokurimit Publik nr.547/3, datë 26.07.2011 Baza Ligjore: K.Pr.Administrative, neni 202 e vijues i K.Pr.Civile; Ligji nr.9643 date 20.11.2006 "Per Prokurimin Publik" neni, 19/1 e vijues, Vendimi i Keshillit te Ministrave nr.184, date 17.03.2010, Per miratimin e rregullores ""Per organizimin dhe funksionimin e Komisionit te Prokurimil Publik".
“Pranimin e kërkesës. Pezullimin e zbatimit të kontratës datë 29.06.2011 lidhur midis Bashkisë Këlcyrë dhe shoqërisë Hito 94 sh.p.k për objektin “Lulishte Këlcyrë”; Ndërprerjen e punimeve të filluara nga shoqëria Hito 94 sh.p.k. në objektin “Lulishte Këlcyrë”; Kunder ketij vendimi lejohet ankim i vecantë në Gjykatën e Apelit Gjirokastër”.
“Ndryshimin vendimit nr.s’ka, datë 26.09.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Përmet dhe rrëzimin e kërkesës për sigurimin e padisë”. Kundër këtij vendimi ka ushtruar te drejtën e rekursit pala e paditur qe kërkon prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit dhe lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë dhe ka parashtruar këto shkaqe: - Gjykata e Apelit ka shkelur dispozitat proceduriale, pasi kundër vendimit të shkallës së pare nuk lejohet ankim duke qenë se është një vendim i ndërmjetëm ndaj të cilit ankimi bëhet bashkë me vendimin përfundimtar; - Janë kushtet për masë sigurimi, pasi pezullimi i procedurës është urdhëruar nga organi epror i prokurimit publik; - Në bazë të nenit 202 të K.Pr.A në këtë gjykim provohen kushtet për sigurimin e padisë. KOLEGJI ADMINISTRATIV I GJYKATËS SË LARTË pasi dëgjoi relatimin e gjyqtares Evelina Qirjako, dhe si bisedoi çështjen në tërësi, V Ë R E N 1. Nga aktet e administruara në dosjen gjyqësore, rezulton se ne date 16.05.2011, pala e paditur, me cilësinë e autoritetit kontraktor, ka publikuar në faqen zyrtare të KPP procedurën e prokurimit me objekt: "Sistemim lulishte Këlcyrë". 2. Ne date 07.06.2011, është zhvilluar procedura e prokurimit në të cilën ka marrë pjese dhe ka paraqitur ofertë edhe shoqëria "Shpresa" sh.p.k., palë paditëse në këtë gjykim. 3. Më datë 13.06.2011, operatori ekonomik "Shpresa" sh.p.k. është njoftuar nga autoriteti kontraktor për skualifikimin e tij. Rezulton qe ne date 20.06.2011, operatori ekonomik "Shpresa" sh.p.k. ka paraqitur një ankese pranë autoritetit kontraktor. Ne date 24.06.2011, autoriteti kontraktor me shkresën nr.15511 prot, i ka kthyer përgjigje operatorit ekonomik "Shpresa" sh.p.k. duke deklaruar se asnjë nga pikat e ankesës te paraqitura nga ana e tij, nuk merren parasysh. 4. Ne date 27.06.2011, operatori ekonomik "Shpresa" sh.p.k. ka paraqitur ankesë pranë Komisionit te Prokurimit Publik. Ky i fundit me shkresën datë 28.06.2011 ka njoftuar palën e paditur (autoritetin kontraktor), qe të pezullojë procedurën e prokurimit deri në marrjen e një vendimi final nga KPP. 5. Sipas palës paditëse, pala e paditur nuk ka pezulluar procedurën, por në datë 04.07.2011 ka shpallur fitues dhe ka lidhur kontratën datë 29.06.2011 me shoqërinë Hito sh.p.k. 6. Me vendimin nr.547/3, datë 26.07.2011 KPP ka vendosur: 1. Te pranoje ankimin e paraqitur nga operatori ekonomik "Shpresa" sh.p.k., për procedurën e prokurimit me objekt: "Sistemim lulishte Këlcyrë", me fond limit 16.874.104,00 leke (pa TVSH), te zhvilluar ne date 07.06.2011 nga autoriteti kontraktor, Bashkia Këlcyrë. 2. Autoriteti kontraktor te shfuqizoje vendimin e shpalljes se fituesit. 3. Autoriteti kontraktor të kualifikojë operatorin ekonomik "Shpresa" sh.p.k. 4. Autoriteti Kontraktor brenda 10 ditëve, te vere ne dijeni Komisionin e Prokurimit Publik për zbatimin e vendimit. 5. Ngarkohet zyra e financës qe të beje kthimin e tarifës financiare të paguar nga operatori ekonomik "Shpresa" sh.p.k. 6. Kundër këtij vendimi, mund te behet ankim brenda 5 ditëve nga dita e njoftimit te tij, ne gjykatën përkatëse për shqyrtimin e mosmarrëveshjes administrative. 7. Në këto kushte, paditësi i është drejtuar gjykatës me padinë me objekt sa më sipër, duke kërkuar dhe marrjen e masës së sigurimit, që është objekt shqyrtimi në këtë gjykim. 8. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Përmet me vendim nr.s’ka, datë 26.09.2011, ka vendosur: “Pranimin e kërkesës. Pezullimin e zbatimit të kontratës datë 29.06.2011 lidhur midis Bashkisë Këlcyrë dhe shoqërisë Hito 94 sh.p.k për objektin “Lulishte Këlcyrë”; Ndërprerjen e punimeve të filluara nga shoqëria Hito 94 sh.p.k. në objektin “Lulishte Këlcyrë”; Kundër këtij vendimi lejohet ankim i veçantë në Gjykatën e Apelit Gjirokastër”.
“Ndryshimin vendimit nr.s’ka, datë 26.09.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Përmet dhe rrëzimin e kërkesës për sigurimin e padisë”. 9/1. Kjo gjykate ka arsyetuar se masa e sigurimit është e njëjtë me atë që kërkon të arrijë paditësi në themel në përfundim të këtij gjykimi... kjo bie ndesh me VU të Gjykatës së Lartë nr.3/2004... kjo lloj mase nuk është e parashikuar ne ligj, KPRA, gjykimet e mosmarrëveshjeve administrative... 10. Kundër këtij vendimi ka ushtruar të drejtën e rekursit pala paditëse që kërkon prishjen e vendimit të Gjykatës së Apelit dhe lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Përmet duke parashtruar ato shkaqe që përmenden në pjesën hyrëse të këtij vendimi. 11. Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë vlerëson se rekursi i paraqitur nga paditësi nuk përmban shkaqe nga ato të parashikuara në nenin 58 të Ligjit nr.49/2012 “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, të cilat të mund të çojnë në cënimin e vendimit të Gjykatës se Apelit Gjirokastër. Ky Kolegj vlerëson se vendimi i Gjykatës se Apelit Gjirokastër i cili ka vendosur: “Ndryshimin vendimit nr.s’ka, datë 26.09.2011 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Përmet dhe rrëzimin e kërkesës për sigurimin e padisë”, është një vendim i bazuar në ligjën proceduriale dhe si i tille ai duhet të lihet në fuqi, por me arsyetim të ndryshëm nga ai i kësaj gjykatë . 12. Në analizë të objektit dhe shkakut ligjor të padisë rezulton se paditësi kërkon të kundërshtojë gjyqësisht një kontratë administrative të lidhur midis Bashkisë Këlcyrë dhe shoqërisë Hito 94 sh.p.k., dhe në të njëjtën kohë, në padi ai ka kërkuar edhe pezullimin e zbatimit kontratës administrative Aktualisht, objekt gjykimi para Kolegjit Administrativ te Gjykatës se Larte është pikërisht kërkimi i palës për pezullimin e zbatimit të kontratës administrative. 13. Gjykata e Apelit Gjirokastër në vendimin e saj ka arsyetuar se vendimi i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Përmet bie në kundërshtim me Vendimin unifikues nr.3/2004 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, pasi sipas saj masa e sigurimit e vendosur nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Përmet është e njëjtë me atë që kërkon të arrijë paditësi në themel në përfundim të këtij gjykimi dhe kjo lloj mase nuk është e parashikuar ne ligj, në K.Pr.Administrative dhe K.Pr.Civile, konkretisht seksioni për gjykimet e mosmarrëveshjeve administrative . 14. Kolegji administrativ i Gjykatës së Lartë e gjen këtë arsyetim të Gjykatës së Apelit Gjirokastër të pabazuar në ligj . Në rast se do të analizojmë vendimin Unifikues të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë 3/2004 do të konstatojmë se në të analizohet qartë qëndrimi që duhet të mbajnë gjykatat në marrjen dhe përcaktimin e llojit të masës së sigurimit të padisë. Sipas qëndrimit të Kolegjeve të Bashkuara, një vendim për masën e sigurimit të padisë, (dhe në këtë rast këto Kolegje i janë referuar masës së sigurimit të padisë që merret në zbatim të nenit 202, 204 e vijon të K.Pr.Civile), nuk duhet kurrsesi të ketë përfundime apo parashtrime që paragjykojnë zgjidhjen përfundimtare të çështjes, me vendim të formës së prerë. Po në këtë vendim unifikues, është arsyetuar edhe ne lidhje me kërkimet qe behet për pezullimin e aktit administrativ. Në lidhje me këtë çështje, këto Kolegje janë shprehur: “Në praktikën e gjykatave të shkallës së parë dhe të apeleve vërehet shpesh që ato konsiderojnë si masë sigurimi të padisë edhe pezullimin e zbatimit të një akti administrativ të kundërshtuar në gjykatë, duke iu referuar, krahas nenit 329 të K.Pr.Civile, edhe nenit 202 e 206/b të këtij Kodi. Këto probleme nuk janë objekt shqyrtimi në këtë çështje. Megjithatë, Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë janë të mendimit se kërkesa për kundërshtimin në gjykatë të një akti administrativ nuk ka tiparet e një padie civile të mirëfilltë, prandaj edhe pezullimi i zbatimit të aktit administrativ nga ana e gjykatës, kur e lejon ligji, nuk duhet të konsiderohet si një masë e përkohshme për sigurimin e padisë në kuptim të nenit 206, pika “b”, të K.Pr.Civile. Prandaj, referenca në këtë rast edhe në nenin 202 e vijues të Kodit të Procedurës Civile nuk është e saktë. Konsiderimi në këto raste i masës së pezullimit të zbatimit të aktit administrativ si masë e përkohshme e sigurimit të padisë e shoqëruar me zvarritje të gjykimit të çështjes, rrezikon të çojë për palën e paditur në shkaktimin e dëmeve të mëdha e të pariparueshme, në eventualitet të rrëzimit të padisë”. 15. Në analizë të sa më sipër, Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë çmon të theksojë se pezullimi i zbatimit të një akti apo kontrate administrative nuk ka qene objekt shqyrtimi ne çështjen konkrete qe kane marre ne shqyrtim Kolegjet e Bashkuara te gjykates se larte ne vendimin 3/2004, pasi keto lloj kerkimesh/kerkesash nuk përbëjne një prej atyre mjeteve të parashikuara në nenin 202 e vijues të K.Pr.Civile. Pavarësisht se në çështjen objekt gjykimi me paditës subjektin “Shpresa “ shpk , pala paditëse në kërkimet e tij për pezullimin e zbatimit të kontratës administrative, ka vendosur si bazë ligjore nenin 202 të K.Pr.Civile, në thelb ai nuk kërkon një masë sigurimi padie sipas parashikimeve të kësaj dispozite, por kërkon pezullim të një kontrate administrative, kërkim që rregullohet nga dispozita të tjera proceduriale, siç është neni 329 i K.Pr.Civile,norma proceduriale këto të cilat duhet të ishin identifikuar nga vetë Gjykata e Apelit Gjirokastër pas vlerësimit dhe marrjes parasysh të përmbajtjes së akteve të dosjes gjyqësore. 16. Kolegji Administrativ i Gjykatës se Larte, vlerëson të theksojnë se shqyrtimi dhe zgjidhja e një çështjeje nga gjykata nuk mund të bazohet vetëm mbi atë që formalisht shkruhet në aktet e procesit dhe që mund të emërtohen objekti apo baza ligjore. Gjykatat gjatë shqyrtimit të çështjeve që u shtrohen për gjykim, kanë detyrimin të vlerësojnë dhe të marrin parasysh të gjithë përmbajtjen e akteve proceduriale, të identifikojnë shkakun ligjor të kërkimeve në mënyrë që të mund të japin vendime të drejta për to. Sa më sipër është shprehur qartë dhe në Vendimin unifikues të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë nr.3/2012: “Gjykata e zbulon shkakun e padisë së paditësit duke e analizuar padinë në tërësinë e saj dhe jo duke u kufizuar tek dispozitat ligjore të referuara nga paditësi në pjesën hyrëse të saj. Mund të ndodhë që paditësi të referojë gabimisht dispozitat ligjore, porse nga leximi i kërkesëpadisë del e qartë e drejta që ai kërkon të mbrojë. Në këtë rast gjykata duhet të zgjidhë çështjen konform shkakut që rezulton nga shqyrtimi në tërësi i kërkesëpadisë, duke bërë lidhjen midis fakteve që pretendohen prej paditësit se kanë ngjarë dhe të drejtave apo interesave që ai pretendon se i janë cenuar”. 17. Siç është parashtruar dhe më sipër ne këtë vendim , në çështjen objekt gjykimi, paditësi në themel kërkon pavlefshmërinë absolute të një kontrate administrative lidhur midis Bashkise Këlcyrë dhe shoqërisë Hito sh.p.k, në kuadër të një procedure prokurimi, që ishte pezulluar me vendim të Komisionit të Prokurimit Publik, duke pretenduar se organi publik ka vepruar jashtë kompetencave të tij në kushtet kur ky veprim ishte ndaluar nga një organ më i lartë administrativ. 18. Referuar nenit 6 të Kodit te Procedurave Administrative: “Kontrata administrative do te quhen ato marrëveshje, ku te paktën njëra nga palët, është organ i administrates publike dhe te cilat synojnë te krijojnë, te ndryshojnë ose te anulojnë marrëdhënie juridike ne fushën e te drejtës publike”. Një kontratë administrative shpall, modifikon ose revokon një marrëdhënie juridike në sferën e së drejtës publike. Një kontratë administrative duhet të ketë mbështetjen e saj në ligj dhe nuk duhet të jetë e papajtueshme me ndonjë parashikim ligjor. Nuk është e nevojshme që kompetenca për të kontraktuar të jetë e akorduar shprehimisht nga ligji, por duhet t’i ketë bazat e veta në ligj. Në këtë kontekst ligji nuk do të thotë vetëm ligji specifik, por në përgjithësi nënkupton gjithë legjislacionin administrativ, ligjet e zakonshme, si dhe të gjitha parimet e përgjithshme të së drejtës. 19. Në nenin 151 të K.Pr.Administrative, shprehimisht thuhet: “Kontrata administrative është një marrëveshje nëpërmjet së cilës krijohet, modifikohet apo shuhet një marrëdhënie juridike e së drejtës publike. 1. Kontratat e mëposhtme konsiderohen administrative:
20. Ashtu si akti administrativ, edhe kontrata administrative mund të jetë e vlefshme, e anullueshme dhe e pavlefshme dhe efektet e saj mund te pezullohen sipas rregullave të aplikueshme për pezullimin e zbatimit të aktit administrativ. Pezullimi i zbatimit të akti administrativ/kontratës administrative, që është dhe kërkimi i palës paditëse në këtë proces gjyqësor, parashikohet shprehimisht në nenin 329 të K.Pr.Civile, (shkak ligjor ku paditësi ka mbështetur kërkimin e tij). Pezullimi i zbatimit të aktit administrativ është një ndërprerje e fuqisë së aktit administrativ. Në referim të nenit 329 të K.Pr.Civile, e drejta e gjykatës për të vendosur pezullimin e zbatimit të aktit administrativ, bën pjesë në parimin e kontrollit gjyqësor ndaj akteve administrative, që parashikohet në nenin 18 të K.Pr.Administrative dhe presupozon se aktet administrative, kur shqyrtohen nga gjykata për pavlefshmëri, do të ndjekin të gjitha proçedurat që parashikon ligji. Në bazë të nenit 329 të Kodit të Proçedurës Civile, gjykata nuk ka pengesë të pezullojë aktin administrativ kur ekziston rreziku i shkaktimit të një dëmi të rëndë dhe të pazëvendësueshëm. 21. Në shqyrtimin e kërkesave për pezullimin e zbatimit të aktit administrativ/kontratës administrative, gjykata përveç parashikimeve në ligjin procedurial, për një zgjidhje të drejtë të çështjes, ka detyrimin të analizojë dhe zbatojë dhe aktet e tjera ligjore dhe nënligjore qe rregullojnë ne mënyre specifike marrëdhëniet juridike të krijuara midis palëve ndërgjyqëse. Në rastin objekt shqyrtimi, kontrata administrative efektet e të cilës kërkohen të pezullohen nga pala paditëse përbën një kontratë në fushën e prokurimeve të punëve publike. Në këtë kuptim, për zgjidhjen e drejtë të çështjes, referim duhet bërë si në K.Pr.Civile dhe K.Pr.Administrative, ashtu dhe në ligjin e posaçëm që rregullon prokurimet publike, Ligji nr.9643, datë 20.11.2006. 22. Ky Ligj në nenin 63 shprehimisht thotë: “1. Çdo person, që ka ose ka pasur interes në një procedurë prokurimi dhe kur është dëmtuar ose rrezikohet të dëmtohet nga një vendim i autoritetit kontraktor, i marrë në kundërshtim me këtë ligj, mund ta kundërshtojë vendimin. 2. Ankesa i paraqitet, së pari, me shkrim, autoritetit kontraktor … 3. Me marrjen e ankesës me shkrim, autoriteti kontraktor pezullon vazhdimin e procedurës së prokurimit, derisa ankesa të jetë shqyrtuar plotësisht, 5. Autoriteti kontraktor shqyrton ankesën dhe merr një vendim të arsyetuar …. 6. Nëse autoriteti kontraktor nuk shqyrton ankesën brenda afatit kohor të përcaktuar në pikën 5 të këtij neni, ose e refuzon atë, ankimuesi mund të paraqesë një ankesë me shkrim në Komisionin e Prokurimit Publik … 8. Me marrjen e ankesës me shkrim të ankimuesit, autoriteti kontraktor pezullon procedurat e prokurimit, me përjashtim të rasteve kur Komisioni i Prokurimit Publik vendos ndryshe, … 9. Me marrjen e ankesës me shkrim të ankimuesit, Komisioni i Prokurimit Publik përgjigjet me shkrim …”. 23. Neni 64 i të njëjtit Ligj shprehimisht thotë: “...1. Me marrjen e ankesës me shkrim, Komisioni i Prokurimit Publik duhet të sigurohet që autoriteti kontraktor e ka pezulluar procedurën e prokurimit. Pas një shqyrtimi paraprak të ankesës, Komisioni i Prokurimit Publik vendos nëse do të lëshojë ose jo një urdhër të ndërmjetëm, në përputhje me pikën 2 të këtij neni dhe vë në dijeni për këtë autoritetin kontraktor. …4. Pas lidhjes së kontratës, kur Komisioni i Prokurimit Publik gjykon se një vendim apo veprim i autoritetit kontraktor është në kundërshtim me ndonjë nga dispozitat e këtij ligji, ka të drejtë: a) të nxjerrë një interpretim në lidhje me rregullat ose parimet ligjore që duhet të zbatohen për objektin e ankesës; b) të marrë një vendim deklarativ, në bazë të të cilit pushteti gjyqësor mund të dëmshpërblejë ankuesin, që ka pësuar humbje ose dëme, si rezultat i shkeljes së këtij ligji; c) të marrë masa ndaj personave përgjegjës, sipas parashikimeve në këtë ligj. 24. Në nenin 58/6 të të njëjtit ligj shprehimisht thuhet se: “6. Lidhja e kontratës para përfundimit të afatit të njoftimit të klasifikimit apo para se të ketë përfunduar shqyrtimi administrativ, sipas kreut VII të këtij ligji, e bën atë absolutisht të pavlefshme”. 25. Ne nenin 64/3 te po ketij Ligji është percaktuar se: “1. Ankuesi ka të drejtë që, kundër vendimit të Komisionit të Prokurimit Publik, brenda 5 ditëve nga njoftimi i vendimit apo plotësimi i afatit të caktuar, sipas nenit 63 të këtij ligji, e kur ky komision nuk e ka shqyrtuar ankimin, të bëjë padi për shqyrtim të mosmarrëveshjes administrative në gjykatën përkatëse. 2. Shqyrtimi i këtij ankimi në gjykatë nuk pezullon procedurat e prokurimit, të lidhjes së kontratës publike të prokurimit të mallrave, shërbimeve apo punëve nga autoriteti kontraktor ose ekzekutimin e detyrimeve, sipas kontratës së prokurimit nga palët respektive.” 26. Në analizë të këtyre dispozitave rezulton qarte se cdo palë pjesëmarrëse në një procedurë prokurimi publik ka të drejtën e ankimit administrativ ndaj akteve që nxjerr organi prokurues. Ky ankim paraqitet si tek organi kontraktor ashtu dhe tek Komisioni i Prokurimit Publik; si rregull, procedurat e prokurimit publik pezullohen menjehere me paraqitjen e ankimit administrativ tek organi kontraktor; nese organi kontraktor nuk vendos pezullimin subjekti ka te drejte t’i drejtohet komisionit te prokurimit. Ky i fundit nëse konstaton se pezullimi i procedurave nuk është bërë vendos pezullimin e tyre dhe ia njofton vendimin autoritetit kontraktues; në rast se nuk është dakort me vendimin perfundimtar të Komisionit të Prokurimit Publik, pala e interesuar mund ta kundërshtojë me padi në gjykatë; 27. Në çështjen objekt shqyrtimi rezulton nga provat e administruara ne dosjen gjyqësore se pala paditëse ka marrë pjesë në procedurën e prokurimit me objekt: "Sistemim lulishte Këlcyrë", organizuar nga pala e paditur, si ent prokurues. Në date 13.06.2011, operatori ekonomik "Shpresa" sh.p.k. është njoftuar nga autoriteti kontraktor për skualifikimin e tij. Ne date 20.06.2011, ky operator, ka paraqitur një ankese pranë autoritetit kontraktor kundër këtij vendimi. Ne date 24.06.2011, autoriteti kontraktor me shkresën nr.15511 prot, i ka kthyer përgjigje operatorit ekonomik "Shpresa" sh.p.k. duke deklaruar se asnjë nga pikat e ankesës te paraqitura nga ana e tij, nuk merren parasysh. Në datë 27.06.2011, operatori ekonomik "Shpresa" sh.p.k. ka paraqitur një ankese pranë Komisionit te Prokurimit Publik. Ky i fundit me shkresën datë 28.06.2011 ka njoftuar palën e paditur të pezullojë procedurën e prokurimit deri në marrjen e një vendimi final nga KPP. Pala e paditur nuk ka pezulluar procedurën, por në datë 04.07.2011 ka shpallur fitues dhe ka lidhur kontratën datë 29.06.2011 me shoqërinë Hito sh.p.k. pjesëmarrëse në procedurën e prokurimit. Pas shqyrtimit të ankimit të palës paditëse, KPP me vendimin nr.547/3, datë 26.07.2011 vendosur: 1. Të pranojë ankimin e paraqitur nga operatori ekonomik "Shpresa" sh.p.k. për procedurën e prokurimit me objekt: "Sistemim lulishte Këlcyrë", me fond limit 16.874.104,00 leke (pa TVSH), të zhvilluar ne date 07.06.2011 nga autoriteti kontraktor, Bashkia Këlcyrë. 2. Autoriteti kontraktor të shfuqizojë vendimin e shpalljes së fituesit. 3. Autoriteti kontraktor te kualifikoje operatorin ekonomik "Shpresa" sh.p.k. 4. Autoriteti Kontraktor brenda 10 ditëve, te vere ne dijeni Komisionin e Prokurimit Publik për zbatimin e vendimit. 5. Ngarkohet zyra e financës që të bëjë kthimin e tarifës financiare te paguar nga operatori ekonomik "Shpresa" sh.p.k. 6. Kundër këtij vendimi, mund të bëhet ankim brenda 5 ditëve nga dita e njoftimit te tij, ne gjykatën përkatëse për shqyrtimin e mosmarrëveshjes administrative. 28. Pra në çështjen objekt shqyrtimi konstatohet se jemi përpara rastit kur pezullimi i procedurës se prokurimit është vendosur me vendim ( akt administrativ) nga ana e organit administrativ, KPP (shkresa datë 28.06.2011 e KPP). Ky vendim i KPP ne rast se do të ishte respektuar nga organi kontraktor do të çonte ne pezullimin e lidhjes se kontratës administrative midis te paditurit dhe shoqërisë “Hito 94” sh.p.k., përsa kohe nuk kishte përfunduar shqyrtimi i ankimit administrativ; pikërisht ky akt administrativ, i cili ka pezulluar te gjitha efektet e kësaj procedure prokurimi është ende ne fuqi dhe nuk rezulton që të jetë shfuqizuar, kundërshtuar apo cenuar as nga ana e paditur dhe as nga personi i interesuar. 29. Në analizë të sa më sipër, ky Kolegj arrin në përfundimin se përsa kohë ekziston një vendim nga ana e organit administrativ për pezullimin e procedurës se prokurimit dhe për lidhjen e kontratës administrative, vendim i cili është ne fuqi ne momentin e shqyrtimit te ceshtjes objekt gjykimi, do te ishte e tepërt nga ana e gjykatës marrja e një vendimi te dyte qe ne thelb do te sillte te njëjtat efekte si vendimi i KPP nr.547/3, datë 26.07.2011. Kjo pasi ligjvënësi ne nenin 58/6 të Ligjit nr.9643/2006 ka parashikuar qe “ lidhja e kontratës përpara mbarimit të procedurave të shqyrtimit administrativ të ankimit është e pavlefshme “. Fakti qe kontrata e lidhur gjate procedurës se ankimit administrativ konsiderohet nga ligjvënësi si e pavlefshme te çon ne përfundimin qe kontrata nuk mund te sjelle asnjë lloj pasoje juridike , ajo konsiderohet si e palidhur dhe sikur nuk ka ekzistuar asnjëherë. Pala e interesuar ka të drejtë t’i drejtohet gjykatës duke kërkuar konstatimin e kësaj pavlefshmërie si dhe pezullimin e zbatimit të efekteve të saj. Por në çështjen objekt gjykimi ( ndryshe nga rastet e tjera klasike) marrja nga ana e gjykatës te një vendimi për pezullimin e efekteve te një kontrate te konsideruar pavlefshme , fakt ky i konstatuar dhe nga vete organi administrativ pasi ai me vendim ka urdhëruar si anullimin e tenderit ashtu dhe anullimin e fituesit ( pra ne thelb ka urdhëruar qe te mos behet asnjë veprim juridik me shoqërinë fituese “ Hito 94 “shpk, dhe referuar ligjës çdo veprim i kryer ne këto kushte do te konsiderohet i pavlefshëm ) nuk do të bënte gjë tjetër veçse do të përsëriste atë çka ishte vendosur me pare me vendim nga organi administrativ. Vendimin qe paditësi kërkonte nga ana e gjykatës aktualisht e kishte marre me pare nga organi administrativ dhe ky vendim ishte ne fuqi. 30. Pikërisht për të evituar abuzimet në procedurat e prokurimit publik, ligji i posaçëm nr.9643/2006 ka parashikuar pezullimin e procedurës së prokurimit gjatë kohës kur një ankim ndaj aktit ose veprimit/mosveprimit është duke u shqyrtuar në rrugë administrative, (kjo procedurë mbaron kur Komisioni i Prokurimit Publik merr një vendim përfundimtar, sipas nenit 64/2 të të njëjtit Ligj). Në rast se organi prokurues nuk e ka marrë parasysh një vendim të tillë pezullimi, por vazhdon procedurën e prokurimit, këto veprime jo vetëm qe mund te kundërshtohen ne gjykate për pavlefshmëri nga ana e subjekteve te interesuara por organi prokurues mban përgjegjësi për dëmet që u shkakton subjekteve pjesëmarrës në procedurën e prokurimit, (neni 64, pika 4). 33. Në përfundim të analizës së mësipërme, Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë vlerëson se janë kushtet për të vendosur lënien në fuqi të vendimit të Gjykatës së Apelit Gjirokastër, me arsyetimin e mësipërm. PËR KËTO ARSYE Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë mbështetur në nenin 63 të Ligjit nr.49/2012 “Per organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, V E N D O S I Lënien në fuqi të vendimit nr.482, datë 10.11.2011 të Gjykatës së Apelit Gjirokastër. Tiranë, më 03.11.2015 Nr.11241-00579-00-2013 i Regj. Themeltar Nr.00 - 2015 - 4437 i Vendimit (578) Download 4,68 Mb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish