Ноябрь 2020 10-қисм

Ноябрь 2020 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG‘ISH SINFLARDA TEXNOLOGIYA FANINING AHAMIYATI, MAQSAD 
vA vAZIFASI
Mahkamova Yodgoroy Nishonovna 
Jizzax viloyati Jizzax shahari 
19-sonli umum talim maktabining 
texnologiya fani o‘qituvchisi 
Annotatsiya: 
Tarbiyaning bo‘g‘ini boshlang‘ich ta’limdan boshlanadi. Ta’lim sohasida 
umumta’lim maktablarining boshlang‘ich sinflari oldiga qo‘yiladigan talablar tobora ortib 
bormoqda. Bu talablar tabiat va jamiyat talablarini bilish maqsadida ma’lum mazmunni fan va 
texnikaning eng yaxshi yutiqlar bilan boyitishga ta’lim-tarbiya jarayonida mehnat ta’limining 
rolini oshirish va bolalarni tarbiyalashga ajratilgan. 
Kalit so‘zi: 
Tarbiya, boshlang‘ich ta’lim, qiziqtirish, ko‘nikmalar, qobiliyatlar, istaklar, ijodiy, 
mehnatga moyillik. 
Tarbiyaning bo‘g‘ini boshlang‘ich ta’limdan boshlanadi. Ta’lim sohasida umumta’lim 
maktablarining boshlang‘ich sinflari oldiga qo‘yiladigan talablar tobora ortib bormoqda. Bu 
talablar tabiat va jamiyat talablarini bilish maqsadida ma’lum mazmunni fan va texnikaning 
eng yaxshi yutiqlar bilan boyitishga ta’lim-tarbiya jarayonida mehnat ta’limining rolini oshirish 
va bolalarni tarbiyalashga ajratilgan. Bu o‘z navbatida mehnat ta’limi oldiga murakkab va 
mas‟uliyatli vazifalar qo‘yadi. vujudga kelgan imkoniyatlardan mehnat o‘qituvchisi shaxsini 
har tomonlama rivojlanishi uchun to‘liq imkoniyat beradi. 
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini yoshligidanoq bu jamiyat insonlarning o‘zaro birikuvi 
yordamida insonning moddiy ehtiyojlarini qondirishga bo‘lgan intilishi natijasida vujudga 
kelishi, ayniqsa, boshlang‘ich sinflar faoliyati ham ijodiy tanqid ostiga olingan edi. Bunda asosiy 
jihat maktab boshlang‘ich sinflarda kasbga qiziqtirish va maktab ko‘nikmalari shakllanmay 
qolayotganliklari yigit va qizlarning o‘z qobiliyatlarini, istaklari ijodiy mehnat moyilliklariga 
monand holda hayot yo‘llarini belgilab olishda qiyinchiliklar sezayotganliklariga ta’kidlangan 
va shu bilan birgalikda umumiy o‘rta ta’lim tizimini isloh qilish bilan bog‘liq vazifalar belgilab 
olingan edi. 
Boshlang‘ich sinflardagi mehnat ta’lim-tarbiyasi va ma’lumoti, maktabdan mehnat ta’limini 
namoyon bo‘lishi va uning o‘zagi bo‘lib u bolalarning bilimi, ishlab chiqarish faoliyati o‘z 
-o‘ziga xizmat qilishi, o‘zaro yordam ko‘rsatish estetika va jismoniy rivojlanish j arayonidagi 
mehnat kuchi harakatlarini qamrab oladi. 
Boshlang‘ich ta’limi mehnat ma’lumoti buning tarkibiy qismi hisoblanadi. Ta’lim jarayonida 
yigit va qizlar mehnatning nazariy va amaliy hamda samarali, eng oddiy asosiy negizlari va 
tarbiyaviy qismlarni, umumlashgan mehnat malakalarini bilish va amalaiy faoliyatn usullarini 
egallashga qaratilgan. 
Forobiyning insoni fazilatlari to‘g‘risidagi ta’limidan quyidagi ma’lum xulosalariga kelish 
mumkin: 
1. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini yoshlikdanoq bu jamiyat insonlarning o‘zaro birikuvi 
yordamida insonlarning o‘z moddiy ehtiyojlarini qondirishga bo‘lgan intilshi natijasida vujudga 
kelishi va jamiatdan tashqarida insondan, jamiatdan ajralgan holda o‘zaro yordamsiz o‘z ehtiyojini 
qondira olmasligini tushuntirib berish. 
2. O‘quvchilarning barcha tug‘ma qobiliyatlarini yuksak kamolotga hamda mukammallikka 
erishishi uchun sarf qiladi va bu yo‘lda o‘zini qurshagan tabiati hodisalaridan foydalanadi, ularni 
o‘ziga xos bo‘ysindiradi, buning uchun ilm-fanni turli hunarlarni o‘rganadi 
Ibn Sinoning tavsiya qilgan asarida tarbiya va ta’lim quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
1. Aqliy tarbiya. 
2. Jismoniy tarbiya. 
3. Estetik tarbiya . 
4. Axloqiy tarbiya . 
5. Mehnat tarbiyasi. 
Ibn sino fikricha bolaga ma’lum bir kasb-hanar o‘rgatish zarur. O‘quvchi kasb-hunarni ma’lum 
darajada o‘rganib bo‘lgandan so‘ng uni hunaridan foydalanishi va mustaqil hayot kechirishini 

---

66