Ноябрь 2020 10-қисм

Ноябрь 2020 10-қисм
Тошкент
PEDAGOGIKADA ZAMONAvIY TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH 
Matrasulova Rahimajon Odambayevna
Urganch shahar 19-son IDUM boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Tel: [phone] Email: [e-mail] 
Annotatsiya: 
Bu maqolada o‘quvchilarga zamonaviy texnologiyalar asosida ta’lim berishning 
vositalari va yo‘nalishlari haqida aytib o‘tilgan.
 Kalit so‘zlar
: kompyuter, innovatsiya, multimediya, axborot, dars, ta’lim.
Pedagogikada kompyuter o‘qitish vositasi sifatida boshqa texnika vositalariga qaraganda 
aqliy faoliyatni boshqarish sohasida yangi imkoniyatlarni ochib beradi. Axborotni saqlash va 
qayta ishlashni amalga oshiradigan yangidan yangi texnika vositalari paydo bo‘lib, ular maktab 
ta’limini amalga oshirishda, o‘quvchilarni tegishli axborot olishga tayyorlashda maktab ishining 
ajralmas qismi bo‘lib qolmoqda. O‘quvchilarni kompyuter bilan muloqotga kirishish ilmiga 
o‘rgatish bilangina kifoyalanib qolmasdan, shu bilan birga ularni kino va televideniye tilini 
tushunishga, bunday ommaviy axborot vositalaridan o‘zi uchun ham foydali ma’lumotlarni 
ajratib ola bilish mahoratiga ham o‘rgatib borish kerak.
Dars jarayonida multimediya vositalari o‘qituvchi uchun birmuncha qulayliklar yaratadi. 
O‘qituvchi tushuntiradi, o‘quvchi kuzatadi, bilimlarni an’anaviy idrok etadi, natijada o‘quv 
ma’lumotlarining har bir o‘quvchi tomonidan o‘zlashtirilishi nazorat qilinadi. Test, nazorat 
ishlari interfaol usulda tez va qulay usulda o‘tkaziladi. Dars uchun tarqatma materiallar tayyor 
holda chop etiladi, turli pedagogik texnologiya metodlarini qo‘llash imkoniyati tug‘iladi. Dars 
jarayonida multimediyadan foydalanish o‘quvchilar tomonidan fanlarning o‘zlashtirilishini 
osonlashtiradi va quyidagi imkoniyatlarni yaratadi: fanga qiziqish uyg‘otish; o‘z bilimlarini 
nazorat qilish va mustahkamlash; mavzuni o‘rganishda o‘quvchiga o‘zi uchun qulay bo‘lgan 
tezlik va o‘zlashtirish darajasini ta’minlash. O‘quvchilarni zamonaviy axborot texnologiyalariga 
jalb qilish, ularni egallash va unda doimiy ishlash ehtiyojini shakllantirish va h.k. 
Hayotimizdagi ijtimoiy, iqtisodiy o‘zgarishlar yoshlarning har tomonlama yetuk shaxs bo‘lib 
rivojlanishini taqozo etadi. Bu esa uzluksiz ta’limning asosi hisoblangan boshlang‘ich ta’lim 
sohasiga katta mas’uliyat yuklaydi. Shuningdek, boshlang‘ich ta’lim jarayonida kompyuter 
savodxonligining dastlabki elementlari va undan foydalanishning o‘ziga xos malakalarini hosil 
qilish mumkin. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining kompyuter savodxonligini oshirish bo‘yicha 
darslar quyidagicha tashkil etilishi mumkin: birinchi darsda o‘quvchilar yangi fan bilan tanishadilar 
va kompyuter haqidagi tasavvurlarini so‘zlab beradilar. O‘qituvchi chiroyli mashinaga rebusli 
topshiriqlarni joylashtirishi mumkin. Masalan, matematika faniga oid quyidagi rebuslar “Tushib 
qolgan raqamni toping”, deb nomlanadi va bunda yulduzchlar o‘rniga kerakli raqam qo‘yish 
talab qilinadi. **+*6=36 *9-21=18 ***-11=89
Har bir rebusga kompyuter raqamlari yashiringan bo‘ladi. O‘quvchi rebusni yechadi va 
o‘zining kompyuter raqamini bilib oladi. Shundan so‘ng, har bir o‘quvchi o‘z kompyuterida 
mashq bajaradi. 
“Kompyuter-oilam yordamchisi” mavzusidagi darsda o‘quvchilar qurilmaning jamiyatdagi 
o‘rni, qo‘llanish sohalari bilan tanishadilar. O‘z fikrlarini bildiradilar. O‘quvchilar o‘z oilalari 
haqida gapirishadi va kompyuterda “Oila daraxtini chizishadi. O‘quvchilar tuzgan “Oila 
daraxti” ga qarab “Nima uchun kompyuter menga opam va akam, otam va onamga kerak?” 
mavzusida hikoya tuzadilar. Hikoya mazmuniga alohida e’tibor qaratish kerakki, u har bir 
o‘quvchida kompyuter faqat menga emas, balki har xil kasb egalariga yordamchi, shu qatori 
oilam yordamchisi, degan tasavvurni shakllantirsin.
Shunday qilib, o‘quvchilarning kompyuter savodxonligini rivojlantirish orqali ularning 
darslarga bo‘lgan qiziqishlarini oshirish, mustaqil fikrlash qobliyatini o‘stirish, aqlini charxlash 
va mantiqiy fikrlashga o‘rgatish mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Yo‘ldoshev J.G‘., usmonov S.A., Pedagogik texnologiya asoslari. 
2. Boshlang‘ich ta’lim jurnali. 2013-yil 6-7-son. 

---

65