Ноябрь 2020 10-қисм

“Kitob mahsulotlarini chop etish 
va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish 
hamda targ‘ibot qilish bо‘yicha komissiya tuzish tо‘g‘risida”gi
farmoyishni imzoladilar. 
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev o‘z farmoyishida kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish 
lozimligiga alohida urg‘u bergan. 
Kitobxonlik madaniyatini shakllantirish bilan bog‘liq adabiy tushunchalar yuzasidan hosil 
qilinadigan elementar bilimlar orqali о‘quvchilar kishilarning fikrlari, his-tuyg‘ulari va ichki 
dunyosini ifodalashda badiiy nutqning ahamiyatini anglab boradilar. 
Boshlang‘ich sinf о‘quvchilarini malakali kitobxon sifatida tarbiyalash о‘qish darslari oldiga 
qо‘yiladigan asosiy talablardan biridir. Boshlang‘ich ta’lim tizimida о‘quvchilarda bolalikdan 
badiiy adabiyotga havas uyg‘otish, ularning obrazli tafakkurini о‘stirish, kо‘p jihatdan ta’lim 
tamoyillari va metodlarining tо‘g‘ri qо‘llanilishiga bog‘liq. Ilmiy asosda tо‘g‘ri tanlangan metod 
bola shaxsini rivojlantirish, aqliy faoliyatini faollashtirish va mustaqil ijodiy fikrlash qobiliyatini 
shakllantirishda asosiy о‘rin egallaydi.
Badiiy asarning о‘quvchilar tomonidan idrok etilish darajasi kitobxonlik faoliyati natijalari 
tahlili (matn mazmuniga oid savollarga javobi, savol qо‘ya olishi, о‘z fikrini bayon qila olishi 
va h.k.) asosida belgilanadi. Adabiy ta’limning keyingi bosqichlarida asarni tо‘liq idrok etish 
adabiy tushunchalarning chuqur egallanganligidan dalolat beradi. 
Kichik maktab yoshidagi о‘quvchilar uchun badiiy asarni idrok etishning tо‘rtta darajasini 
ajratishni lozim topdik.
Birinchi daraja. Bu guruhga mansub о‘quvchilar asarlarni yaxlit idrok eta olmaydi, ularning 
diqqati alohida hodisalarga qaratilib, epizodlar orasidagi bog‘liqlikni tushunib yetmaydilar. ularda 
matnni о‘qish va eshitishda bevosita hissiy ta’sir bо‘lishi mumkin, lekin о‘z his-tuyg‘ularilarini 
sо‘z bilan ifodalash mushkullik tug‘diradi 
Ikkinchi daraja
.
Bu guruhga mansub о‘quvchilar asarni tо‘g‘ri qabul qilishi bilan ajralib tura-
di. Ammo ular ham his-tuyg‘ularini ifodalashda qiynaladilar, chunki tasavvur har kimda har xil 
bо‘ladi. Bu guruh о‘quvchilari asar voqealarining ketma-ketligini xotiralarida oson tiklashadi, 
lekin ular bir-biri bilan qanday bog‘langanligini har doim ham tushunishmaydi.
uchinchi darajaga mansub о‘quvchilar asarda bayon qilingan voqea-hodisalarning ichki 

---

68