Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi” fakul­teti t. R. Abdurashidov nomidagi “yuqorimolekulali birikmalar va plastmassalar texnologiyasi” kafedrasi

Vals qurilmalarini konstruktsiyasi.
Vallar. Rezina aralashmasini qayta ishlash jarayonida, vallar valsning asosiy ish bajaruvchi qismi bo’lib hisoblanadi. Vallarni qanday materialdan tayyorlanganligi va uning konstruktsiyasi katta ahamiyatga ega. Ular zo’riqish kuchlari ta’sirida bukilishga va o’z boshlang’ich holatini saqlovchi mexanik mustahkam, ishchi yuzalari yedirilishga chidamli, qattiq bo’lishi kerak.
Vallar, rezina aralashmani qayta ishlash jarayonida sovutish tizimi uchun ichki sirtdan iborat bo’ladi. Val yuzasi va ichki sirt orasidagi qalinlik butun val bo’ylab bir xil bo’lishi kerak. Yuqoridagi talablarga javob beruvchi material yuqori sifatli cho’yan bo’lib, uni qolipda, quyma usulda, valning tashqi yuzasidan 15-18 mm chuqurlikgacha toblab tayyorlanadi. Qoliplangan valni ajratib, uning yuzasi, maxsus mashinalarda qayta ishlov berilib, silliqlanadi.
Val bir butun, asosiy ish bajaruvchi silindrik D diametrli va ikki tarafiga podshipnik d₁ va uzatma shesternalari d₄ o’rnatiladigan konstruktsiyada bo’ladi (18-rasm). Valning ishlash muddati, unung yuzasining yedirilishiga qarab aniqlanadi. Val yuzasi diametri 20-30 mm ga kamaygan bo’lsa, uni yangisi bilan almashtiriladi.

18 – rasm. Vals valining konstruktiv o’lchamlari.

Ba’zi holatlarda ularning yuzasi riflanib, eskirgan rezinalarni maydalash uchun qo’llaniladi.

Podshibniklar. Valslarda turli xil kuchlarga chidamli, ishlatilish muddati yuqori bo’lgan podshibniklardan foydalaniladi. Podshibniklar joylashtiriladigan joyga ikkita yaxlitlangan konstuktsiyali ,,rolikli” podshibniklar o’rnatiladi. Orqa vall podshibniklari qo’zg’almas bo’lishi uchun, ular staninaga boltlar bilan mustahkamlangan. Old podshibniklar yordamida val oraliq tirqishini boshqarilganligi sababli qo’zg’aluvchan va ular stanina darchasidagi maxsus yo’lakchada harakatlanadi.
Staninalar. Valslar ikkita staninadan iborat bo’ladi 12 (2-rasm ). Staninalar H shaklda bo’lib, yuqori qismi metall to’sinlar 9 bilan boltlar yordamida mustahkamlanadi. Harakatlanuvchi vall podshibniklari, metall to’zin va staninaning ko’ndalang joylashgan qismida, mahsus yo’nilgan yo’lakchaga joylashtiriladi. Vallarni almashtirish yoki podshibniklarni ta’mirlashda, quyidagi konstruktsiya bir muncha qulay. Odatda vals staninalari yuqori sifatli cho’yandan tayyorlanib kuchli bosim va turli kuchlar ta’sirida ishlaganligi sababli, zaxira mustahkamlikka ega bo’ladi.