Nodavlat notijorat tashkilotlarini tugatishning fuqarolik huquqiy muammolari

Birinchidan, ma’lumki Fuqarolik Kodeksi 55-moddasida nodavlat notijorat 
tashkilotlari tugatilayotgan paytda tashkilot mol-mulki avvalo kreditorlar talablari 
qondirilishi, undan qolgan mol-mulk muassislarga topshirilishi aytib o’tilgan. Mol-
mulk kreditorlar talablarini qondirish uchun yetarli bo’lmagan taqdirda ushbu 
muammo sud tomonidan ko’rib chiqilishi ham ushbu normada bayon etilgan. 
Lekin ushbu holatda shu jihatga e’tibor qaratmoq lozimki, kreditorlar talablarini 
qondirishda nodavlat notijorat tashkilotining mol-mulki qondirish uchun yetarli 
bo’lmaganda, ushbu kreditorlar talablari qaysi manbadan undirilishi bugungi 
kunda keng ko’lamli muammoga aylanmoqda. Yuqoridagi muammolar nodavlat 

---

notijorat tashkilotlarini tugatish jarayonida yaqqol yuzaga chiqsada, ammo bu 
ularni davlat ro’yhatidan o’tqazayotganda hamda faoliyat yuritayotgan vaqtda 
vujudga kelgan muammolardan hisoblanadi. Ushbu muammolarni vujudga 
keltirmaslik hamda bartaraf etish uchun nodavlat notijorat tashkilotining mol-
mulki hamda uning kreditorlar oldidagi majburiyatlari o’rtasidagi muvofiqliklarni 
nazorat qiluvchi tegishli organlarning bu boradagi faoliyatini kuchaytirish lozim. 
Ikkinchidan, nodavlat notijorat tashkilotlari bugungi kunda mamlakatimizda 
madsadli faoliyat asosida tashkil etiladi. Ammo bugungi amaliyot shuni 
ko’rsatmoqdaki, nodavlat notijorat tashkilotlari orasida o’z ta’sis hujjatlarida 
ko’rsatilgan faoliyat turlari bilan shug’ullanmaganliklari hamda ta’sis hujjatlariga 
nomuvofiq faoliyat turlari bilan shug’ullanganligi munosobati asosida tugatilishi 
kuzatilmoqda. Bunday muammolar kelib chiqishini oldini olish uchun ushbu 
nodavlat notijorat tashkilotlarini davlat ro’yhatiga oluvchi organlarning mazkur 
tashkilotlarni ro’yhatga olish jarayonida bunday tashkilotlar qanday maqsadda 
tashkil etilishiga katta urg’u berishi va ularning faoliyati jarayonida bu maqsadda 
amalda faoliyat olib borayotganligini kuchli nazorat qilinishi yo’lga qo’yilishi 
darkor;