Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universitetti ergasheva g. S., M. Nataqulova

Metod 
metodikada 
konkretlashadu 
Metodika 
daliliy
materiallami yig'ish va saralash vositasi, aniq faoliyat turidir.
U 
metodologik tamoyillardan farq qilsada, ularga asoslanadi.
Metodlar 
xilma-xilligiga 
qarab, 
turli 
mezonlar 
asosida 
klassifikatsiya qilinadi. Eng avvalo, m a’naviy, g'oyaviy (shuningdek, 
ilmiy) moddiy va amaliy faoliyat metodlarini ajratmoq lozim.
Metod va nazariyaning uzviy aloqasi ilmiy qonunlaming 
metodologik rolida o‘z aksini topadi. Har qanday fanga oid qonun 
insoimi voqeliqdagi narsa va hodisalami shu fanga mansub sohaga 
mos fikrlashga undaydi. Masalan, energiyaning saqlanish qonuni bir 
vaqtmng o‘zida metodologik tamoyil bo‘lib, у oliy nerv faoliyatining 
reflektorlik nazariyasi, hayvonlar va inson axloqini tadqiq qilishning
metodlaridan biri hamdir.
Ilmiy tadqiqot jarayoni tarixan ishlab chiqilgan metodlar asosida 
amalga oshiriladi. Hech kim hech qachon haqiqatni yo‘qdan bor qila 
olgan emas. Albatta, olim izlanishlar, xatolar qurshovida harakat 
qiladi. B a’zi hollarda bir narsani izlash jarayonida butunlay boshqa 
narsa yaratiladi. Metod o ‘z-o‘zidan tadqiqotning muvaffaqqiyatli 
bo lishini ta ’minlay olmaydi, chunki nafaqat yaxshi metod, balki uni 
qo Hash mahorati ham muhimdir. Ilmiy bilish jarayonida turli 
m etodlardan foydalaniladi. Umumiy darajasiga ko‘ra, ular keng yoki 
tor ко larnda qoilaniladi. Har qanday fan o ‘z predmetini o’rganishda у 
yoki bu obyektning mohiyatidan kelib chiquvchi turli xususiy 
m etodlardan foydalanadi. Masalan, ijtimoiy jarayonlami o ‘rganish 
metodi olam ning ijtimoiy shakli, uning qonuniyatlari, mohiyatining 
xususiyatlari bilan belgilanadi.
100

---

_ J L
Psixolo
Metodologiya 
- faoliyatda qo'llaniladigan m a lu m usullar tizimi
(fanda. siyosatda, san ’atda va h.k) va tizim haqidagi ta ’limot yoki
metod nazariyasi sifatida amal qiladi.