|
ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
440
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
болалар амалий психологларининг иш усулларини, психопрофилактик ва коррекцион
дастурларни ишлаб чиқиш бирмунча жиддий масала ҳисобланади. Мактабда ўқувчиларнинг
саломатлигини сақлаш ва мустаҳкамлашнинг қандай усулларидан фойдаланилмасин, агар
ўқувчиларнинг ўзларида шахсий саломатлигига онгли ва оқилона муносабат одат ва
эҳтиёжлари шаклланмаган, уларда ўзининг жисмоний ва психик саломатлигини
такомиллаштирилга малака ва кўникмалар ишлаб чиқилмаган экан, кутилган самарага
эришиб бўлмайди. Болаларда саломатликка онгли муносабатни шакллантиришда спортнинг
тутган ўрни юқори эканлиги, шубҳасиз. Қадим-қадимданоқ ота-боболаримиз инсонни
жисмонан чиниқтирувчи, саломатликка ижобий таъсир этувчи машқларга жиддий эътибор
қаратиб келишган. Спортнинг анъанавий турлари билан биргаликда миллий спорт турлари
ҳамда халқ ўйинлари ҳам тобора ривожланиб бормоқда.
Шу нуқтаи назардан ўқувчиларни муайян турига жалб қилиш уларнинг жисмоний
саломатлиги каби, ҳаракатларининг уйғунлашиши, олдига қўйилган мақсадга эришишга
интилиш, иродасини чиниқтириш, қарор қабул қилишда тарозуга қўйишни одатлантириш
каби қатор психологик омилларнинг ривожланишига ҳисса қўшади. Халқ сайллари ва
байрамларимизда кураш мусобақалари ўтказиб турилиши, йиллар ўтган сайин
курашимизнинг авлоддан - авлодга ўтиб келиши, шунингдек, пойгалар, қиз қувди, ким
узоққа отади машқлари, от спорти (кўпкари) ҳам ниҳоятда қадимий бўлиб, миллий
анъаналаримиз эвазига бугунги кунгача сақланиб қолганлигидан далолат беради. Аслида ана
шу ўйинлар замирида бой тарбиявий тажриба, каттага ҳурмат, ёшларга нисбатан меҳр-
шафқат, болалар камоли ва тарбияси ота – оналарни азиз фарзандлари олдидаги бурчлари, ўз
навбатида фарзандларнинг меҳр садоқатлари мужассамлашади. Шу боисдан ота-
боболаримиз болаларига жуда ёшликларидан халқ қаҳрамонлари, уларни ёвуз кучларга
қарши курашларда кўрсатган жасоратлари, матонат, дўстлик, аҳиллик, ҳамжиҳатлик
фазилатларини ўзида мужассам этган достон ва эртаклар, ривоят ва тўқималарни сўзлаб
берганлар, миллий ўйинлар асосида ҳалоллик, ростгўйлик бўлиш, тўғри гапириш,
ҳақсизликка қарши бефарқ бўлмаслик, рақибга нисбатан ҳурмат фазилатларини
сингдирганлар. Миллий ўйинларда мағлуб бўлган рақиб устидан ҳеч қачон масхара
қилмаганлар. Аксинча, хато ва камчиликлар биргаликда бартараф этишга эришганлар.
Агар миллий спорт турларига назар ташлайдиган бўлсак, бугунги кунда дунёнинг
кўплаб мамлакатларида ўзбек кураши бўйича мусобақалар ташкил этилиб, спортнинг шу
тури усталари ўртасида жаҳон чемпионатининг мунтазам равишда ўтказиб келинаётганининг
ўзи Ўзбекистондаяшаётган ҳар бир фуқаро қалбини ғурурга тўлдиради. Миллий спорт
турлари орасида «Турон» кураши, «Ўзбек жанг санъати», «Улоқ», «Кўпкари», «Човгон»,
«Белбоғли кураш» ва «Камондан ўқ отиш» алоҳида эътиборга молик. Айниқса, охирги
йилларда Ўзбек жанг санъатига ўсмир-қизларимизнинг бўлган қизиқиши кучайиб бормоқда.
Бу спорт тури миллий руҳ билан суғорилган бўлиб, ёшларда: абжирлик, эпчиллик, дадиллик,
ҳушёрлик каби хусусиятларни шакллантиради; ўткир зеҳнли; кўркам қадди-қоматли бўлиб
улғайишларида муҳим ўрин тутади. Жисмоний тарбия ва спорт соҳасида давлат бошқаруви
тизимини тубдан такомиллаштириш, аҳоли, айниқса, ёшлар ўртасида соғлом турмуш
тарзини кенг тарғиб қилиш мақсадида, шунингдек, 2017-2021 йилларда Ўзбекистон
Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар
стратегияси [1] да ҳам мактабгача таълим муассасасидан бошлабоқ болаларни жисмоний
тарбия ва спорт машғулотларига қизиқишни шакллантириш, умумтаълим мактабларида эса
жисмоний тарбия ўқитувчиларини жалб этган ҳолда иқтидорли болаларни саралаб олиш,
ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасаларида кейинчалик минтақавий ҳамда республика
спорт мусобақаларида иштирок этиш учун олимпия ва миллий спорт турлари бўйича
синфдан ташқари спорт тўгараклари ҳамда секциялари машғулотларини ташкил этиш каби
асосий вазифалар белгилаб қўйилган.
Do'stlaringiz bilan baham: |
