Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
439 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 

машғулотларга ўргатиш жараёнида педагог ва ўқувчи фаолиятининг ўзаро 
ҳамкорлигини таъминлаш; 

ўқувчининг дарс ва машғулот давомида бефарқ бўлмаслиги учун, ижодий фикрлаши 
ва изланланувчан бўлиши учун имкон яратиш.
Бу жараёнда кафолатланган натижага эришиш: ўқитувчи билан ўқувчининг 
ҳамкорлигидаги фаолияти, ўқувчининг ижодий ишлаши, мустақил фикрлаши, изланиши, 
тахлил қилиши ва хулосалай олиши, ўқувчининг ўзига ва гуруҳга, гуруҳнинг ўқувчига баҳо 
беришига имкон яратилиши билан боғлиқ. Ҳар бир дарс ва амалий машғулотга 
ўқувчиларнинг қизиқиши машғулот мазмуни ва мақсадидан келиб чиққан ҳолда ўзига хос 
технология қўлланилади.
Таълим 
сифатини 
оширишда 
қуйидаги 
технологиялардан 
фойдаланилса, 
самарадорлиги сезиларли даражада бўлади. 
 «Дидактик ўйинли технологиялар» ўқувчиларнинг билим олиш фаолиятини ўйин 
фаолияти билан бирга қўшиб олиш боришдан иборат. Одатда дидактик ўйинлар мусобақа, 
рақобат, ўзаро ёрдам, ҳамкорлик тарзида олиб борилади. Бунинг учун ўқитувчи-мураббий 
дидактик ўйиндан кўзда тутилган мақсад, уни амалга ошириш йўлларини, ўйин мазмуни ва 
иштирокчилари фаолиятини аниқлаб олади. Дидактик ўйин дарслари таълим ва тарбия 
бериш, ўқувчилар жисмоний фаолиятини йўналтириш, жисмоний ҳаракатларни бажаришга 
йўналтириш, ўқувчиларнинг мулоқат ва нутқ маданиятини ривожлантириш, улар 
билимларини чуқурлаштириш ва шахсини ривожлантириш вазифасини бажаради. Дидактик 
ўйинли машғулотларни мазмун ва моҳиятига кўра саҳналаштирилган ролли ўйинлар, ижодий 
ишбилармонлик ўйинлари, конференция ва ўйин машқли машғулотларга ажратиб ўтказиш 
мумкин. 
 «Зинама-зина» технологияси ўқувчиларни ўрганган ёки ўрганиши керак бўлган 
машғулот бўйича якка ва кичик жамоа бўлиб шуғулланиш ҳамда ўзлаштирилган жисмоний 
ҳаракатларни ёдга тушириб, қайта такрорлаш, ўзлаштирган машқ элементларини 
умумлаштира олиш ва уларни мустақил кўринишида ифодалай олишга ўргатади. Ўқувчилар 
бу технология орқали гуруҳларда ишлашга ўрганадилар, ўтилган машғулотлар машқ 
элементларини субъект ўқитиш орқали мустаҳкамлайдилар. 
Замонавий таълим тизими ижобий тажриба, анъаналар ва мавжуд педагогик 
потенциал билан биргаликда ўзида қатор зиддиятларни ҳам акс эттиради. Бошқача айтганда 
жамиятнинг ўсиб бораётган талаблари ва унинг ҳар бир аъзоси эҳтиёжларига мосликни 
таъминлай олмайди. Бу, ўз ўрнида мамлакатнинг ижтимоий ва иқтисодий натижаларига 
бевосита таъсир кўрсатади. Тадқиқотларимиз натижасида амин бўлдикки, болалар ва 
ўсмирларнинг саломатлигини сақлаш айниқса қизларни спортга қизиқишини шакллантириш 
ҳамда ривожлантириш борасида таълим тизимининг турли бўғинларининг илмий-услубий, 
ташкилий-бошқарув, педагогик фаолият олиб боришида юзага келган амалиётни мукаммал 
деб бўлмайди. Шу нуқтаи назардан замонавий умумтаълим мактабларида юзага келган 
вазият таълим жараёнида болалар саломатлигини сақлаш муаммоларини ҳал қилишга 
янгича, ностандарт ёндошувни талаб қилади. Адабиётлар таҳлили асосида улардан 
баъзиларини айтиб ўтамиз: 
-саломатлигида заифлиги бўлган болалар учун махсус «саломатликни реабилитация қилиш» 
махсус синфларини ташкиллаштириш (В.Ф.Базарный, В.А.Гуров, Э.Я.Оладо, Л.П. Уфимцева 
ва бошқалар) [3];
-«саломатлик мактаби» ни яратиш (В.Н.Касаткин, И.В.Кузнецова ва бошқалар) [4]; 
-ўқув фаолиятини уюштириш ва амалга оширишнинг ноанъанавий усулларидан 
фойдаланиш.
Таълим тизимини ислоҳ қилишдаги долзарб муаммолар орасида ўқувчиларнинг 
саломатлигини сақлаш ва мустаҳкамлаш, онтогенезнинг барча босқичида болаларнинг 
жисмоний ва психик саломатлигини таъминлаш ҳамда қўллаб-қувватлаш учун педагоглар ва 

---