Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti kimyo kafedrasi

Sulfat kislota - H₂SO₄. Moysimon suyuqlik boʻlib, kuchli kislota qatoriga kiradi. Suv bilan xohlagan nisbatda aralashadi. Sulfat kislota K⁺, NH₄⁺, Fe⁺², Al⁺³, Cr⁺³ kationlari bilan qoʻsh tuzlar: KAl(SO₄)₂∙12H₂O; (NH₄)₂Fe(SO₄)₂∙12H₂O (mor tuzi); KCr(SO₄)₂∙12H₂O ni hosil qiladi. Bu moddalar “kvatslar” yoki “achchiqtosh”lar deyiladi. Suvda yaxshi eruvchan boʻlib, qandolatchilik, teri-moʻyna sanoatida, tibbiyotda keng ishlatiladi. Sulfat kislotaning koʻpchilik tuzlari FeSO₄∙7H₂O, CuSO₄∙5H₂O, ZnSO₄∙7H₂O kuporoslar deyiladi. Ular suvda yaxshi eriydi, ammo CaSO₄, BaSO₄, SrSO₄, PbSO₄, lar nisbatan juda kam eriydi, ular asosan oq rangli choʻkma hosil qiladi. Shu sababli SO₄^-2 ioni bu ionlarga xos reagent sifatida ishlatiladi. CaSO₄∙0,5H₂O (alebastr) deyiladi. U suv bilan aralashtirilganda CaSO₄∙0,5H₂O + 1,5H₂O → CaSO₄∙2H₂O gips hosil qilib, qotadi. Gips qaytadan yuqori temperaturada qizdirilsa yana alebastrga aylanadi. Bu moddalar qurilish materiali sifatida va tibbiyotda keng qoʻllaniladi. Sulfat kislota namlikni yutib, koʻp miqdorda issiqlik chiqaradi, shu sababli suvni konsentrlangan kislotaga quyish yaramaydi – kislota sachrab ketadi. Suyultirish uchun sulfat kislotani oz-ozdan suvga quyish kerak.
H₂S - koʻpincha oʻsimlik va tirik organizmlarning chirishi tufayli hosil boʻlgan H₂S havo kislorodi ta’sirida oksidlanadi: