Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti kimyo kafedrasi

Nomlanishi. Kislotalar IYuPAKning 1979-yilda qabul qilingan nomenklaturasiga asosan nomlanadi. Kislotalarning nomi kislota qoldigʻi nomidan keltirib chiqariladi. Bunda kislota nomi “kislota qoldigʻi nomi+kislota” soʻzlari qoʻshib yasaladi.
HClO₄ – perxlorat kislota
H₃PO₄ – fosfat kislota
H₂SiO₃ – silikat kislota
HCl – xlorid kislota va boshqalar.
Agar element bir xil oksidlanish darajasida bir necha xil kislotalar hosil qiladigan boʻlsa, u holda molekulasida kislorod atomlari kam boʻlgan kislota nomiga “meta” old qoʻshimcha, kislorod atomlar soni eng koʻp boʻlganda esa “orto” old qoʻshimcha qoshiladi:
HBrO₂ – metoborat kislota
H₃BO₃ – ortoborat kislota
H₄SiO₄ – ortosilikat kislota
Kislorodsiz kislotalar nomi metallmas nomiga “-id”qoshimcha qoʻshishorqali hosil boʻladi.
HF – ftorid kislota
HCL – xlorid kislota
HBr – bromid kislota
Kislorodli kislotalarda element turli valentlik yoki oksidlanish darajasini namoyon qilsa:

• 
  eng past oksidlanish darajasida boʻlsa, “gipo” – old qoʻshimchasi qoʻshiladi; HCL – gipoxlorid, HBrO – gipobromit, HJO – gipoyodit kislota deyiladi.
  
• 
  oʻrtacha oksidlanish darajasida boʻlsa, “it” qoʻshimchasi qoʻshib aytiladi; HClO₂ – xlorit, H₂SO₃ – sulfit, HNO₂ – nitrit, H₃PO₃ – fosfit, H₃AsO₃ – arsenit, H₂SeO₃ – selenit kislotalar deyiladi.
  
• 
  Yuqori oksidlanish darajasini namoyon qilsa, kislota hosil qiluvchi element nomiga “-at” qoʻshimchasi qoʻshib aytiladi.
  
• 
  Kislota hosil qiluvchi elementning juda yuqori oksidlanish darajasini korsatish uchun “per” – old qoʻshimchasi qoʻshib kislota nomi aytiladi: HClO₄ – perxlorat, HMnO₄ – permanganat, HJO₄ – peryodat kislota.
  
• 
  Agar kislota bir xil tarkibli kislotaning ikkita molekulasi birikib, bir molekula suv chiqib ketishidan hosil boʻlgan boʻlsa, uning nomiga “piro” - qoʻshimchasi qoʻshib aytiladi: H₄P₂O₇ – pirofosfat kislota (yoki difosfat kislota).
  

Kislotalarning eritmalarida H⁺ (H₃O⁺) – ionlari boʻlgani uchun ularda lakmus - qizil rangga, metiloranj qizgʻish – binafsha rangga kiradi, fenolftalin rangsiz boʻladi.