Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti kimyo kafedrasi

H₃PO₄ + Ca(OH)₂ → CaHPO₄∙2H₂O
Suyak talqoni – uy hayvonlarining suyaklarini qayta ishlab olinadi, tarkibida Ca₃(PO₄)₂ bor.
Ammofos – tarkibida fosfor va azot bo‘ladigan o‘g‘it. Fosfor kislotani ammiak bilan neytrallanganda hosil bo‘ladi. Odatda tarkibida NH₄H₂PO₄ va (NH₄)₂HPO₄ bo‘ladi. Shunday qilib, fosfat kislotaning kalsiy va ammoniy tuzlari fosforli o‘g‘itlar hisoblanadi.
Kaliyli o‘g‘itlar ham o‘simliklarning oziqlanishi uchun zarur. Tuproqda kaliy yetishmasa hosil va o‘simliklarning noqulay sharoitga chidamliligi sezilarli darajada pasayadi. Shu sababli qazib olinadigan kaliy tuzlarning 90% ga yaqinidan kaliyli o‘g‘itlar sifatida foydalaniladi.
Eng muhim kaliyli o‘g‘itlar quyidagilardir:

1. 
   Ishlov berilmagantuzlar maydalangan tabiiy tuzlardan, asosan silvinit NaCl∙KCl va kainit MgSO₄∙KCl∙3H₂O minerallaridan iborat.
   
2. 
   Konsentrlangan o‘g‘itlar tabiiy kaliyli tuzlarni qayta ishlash natijasida olinadi, bular KCl va K₂SO₄.
   
3. 
   Yog‘och va torf kuli tarkibida potash bo‘ladi.
   

Ammoniy tuzlarining juda muhim xossasi ularning ishqorlarning eritmalari bilan o‘zaro ta’sir etishidir. Shu reaksiya yordamida ammoniy tuzlari (ammoniy ioni) ajralib chiqyotgan ammiakning hidiga yoki nam qizil lakmus qog‘ozning ko‘karishiga qarab bilib olinadi.
NH₄⁺ + OH^- ⇄ NH₃ ↑ + H₂O
Reaksiya o‘tkazish uchun tekshirilgan tuzli yoki eritmali probirkaga ishqor eritmasidan solinadi va aralashma ohista qidiriladi. Ammoniy ioni bor bo‘lsa, ammiak ajralib chiqadi.

XULOSA
Ushbu kurs ishida kislota va tuzlarning olinishi, fizik-kimyoviy xossalari, sanoatda qo`llanilishi haqida yozilgan. Ularning turlari haqida ma`lumot berilgan.
Kurs ishi yozish davomida men Anorganik kimyo fanining Kislota va tuzlar mavzusiga oid bir qancha adabiyotlar bilan tanishib, kislota va tuzlar mavzusini qanday yoritilishini o`rganib chiqdim. Kimyo faniga oid atamalar lug`ati, kimyo fanining darsliklarini o`rgandim. Kislota va tuzlarning olinish usullari hamda fizik-kimyoviy xossalari bilan tanishdim. Kurs ishi yozish mobaynida kislota va tuzlar haqida yangi ma`lumotlarga ega bo`ldim. Bilmagan kislota va tuzlarga oid reaksiya tenglamalarini yozishni o`rgandim.
Kislota va tuzlarning qanday turlari borligi va ular sanoatda, laboratoriyada, xalq xo`jaligida qanday ahamiyatga egaligi, nima maqsadlarda foydalanishi haqida o`rganib chiqdim.
Kurs ishimda ayrim kislota va tuzlarning olinishi va xossalarini qisman yoritib berganman. Kislota va tuzlarga xos kimyoviy reaksiya tenglamalari bo`yicha bilimlarimni yanada oshirdim.
Mazkur kurs ishim kirish, asosiy qism hamda xulosa qismlardan tashkil topgan. Asosiy qismda mavzu to`liq yoritib berilgan.