Нигинахон шермухамедова

Atributiv modelning tuzilishi. 
Atributlar tizimini tuzish usullari har xil 
bo‗lishi mumkin bo‗lsa-da (ular ob‘ektni o‗rganish shartlari, maqsadlari va 
vazifalariga bog‗liq bo‗ladi), odamlarning bilish faoliyati tajribasi inson bilimining 
muayyan umumiy mantiqi mavjud bo‗lib, u pirovard natijada ob‘ektning atributlari 
haqidagi bilimning rivojlanish jarayonini belgilaydi. Umuman olganda bilish 
jarayoni hodisalarni kuzatishdan ularning mohiyatini tushuntirishga qarab boradi.
Bunda hodisani bilish uchun uning sifat va miqdor, makon va vaqt 
jihatlarini, uning harakatini va kuzatish mumkin bo‗lgan boshqa atributiv 
xossalarini aniqlash, hodisaning mohiyatini anglab etish uchun esa - qonunlar, 
sababiy aloqalar, o‗zaro aloqalar va hokazolarni aniqlash talab etiladi.
SHunday qilib, atributlar (va ularni aks ettiruvchi kategoriyalar) ikki 
guruhga bo‗linadi. Bu guruhlarning biri hodisalar sohasiga, ikkinchisi – mohiyat 
sohasiga taalluqli.
Объектнинг атрибутив модели 
Ҳодиса 
Моҳият 

Макон 

Вақт 

Сифат 

Миқдор 

Ҳаракат 

Ривожланиш 

Зарурият 

Тасодиф 

Қонун 

Имконият 

Воқелик 

Сабабият 

Ўзаро алоқа 

---

470 
Har qanday ob‘ekt o‗zaro bog‗langan atributlar tizimidir. O‗z-o‗zidan 
ravshanki, chizmada ob‘ekt modelining soddalashtirilgan ko‗rgazmali ifodasidan 
boshqa narsa emas. CHizmada barcha atributlar ko‗rsatilmagan, u atributlar 
o‗rtasidagi o‗zaro aloqalarning rang-barangligi va murakkabligini aks ettirmaydi. 
SHuningdek, modelning o‗zi aniq belgilangan tuzilishga ega emas va turli 
modifikatsiyalarga yo‗l qo‗yadi. 
U yoki bu tadqiqotning shartlari, maqsadlari va vazifalariga qarab 
atributlarga nisbatan yondashuv o‗zgaradi, ularning o‗rtasidagi ayrim aloqalar 
birinchi o‗ringa chiqadi va ayrim aloqalar o‗z ahamiyatini yo‗qotadi. SHunday 
qilib, ob‘ekt atributlar tizimidir, degan umumiy g‗oya har xil ko‗rinishda 
muayyanlashtirilishi mumkin. 
Xulosalar.
Falsafa tarixida dialektika kategoriyalariga xos bo‗lgan qarama-
qarshiliklar birligini tushuntirishga urinishlar jarayonida fikrlash va borliqning 
qarama-qarshiliklarini birlashtiruvchi yagona asosni topish yo‗lida izlanishlar olib 
borilgan. Mazkur yondashuv natijasida dialektika kategoriyalari umumiy va 
fundamental xususiyat kasb etib borgan.