Назoрат савoллари

Текисликда ҳаракат қилувчи шарнирли рычагли механизмлар учун
қ утб тезлик ва тезланишлар режалари


 ||
 || || 
||

Кривошип-коромислоли механизмнинг тезлик ва тезланиш режаси.




6-маъруза.
Стерженли механизмни кучга ҳисоблаш.
Маъруза режаси:
1. Кучга ҳисоблаш масалалари.
2. Даламбер принципи.
3. Звеноларнинг инерция кучи ва инерция кучининг моментини аниқлаш.
4. Кривошип-ползунли механизмни кучга ҳисоблаш.
Реал механизмнинг иши ташқи куч таъсирида ўтади. Механизмда ташқи кучлар ички кучларни ҳосил қилади, яъни, бу куч таъсирида битта звено бошқасига таъсир кўрсатади. Кучга ҳисоблашнинг мақсади механизм кинематик жуфтлардаги звеноларнинг ўзаро таъсир кучини ҳисоблашдан мақсад механизм кинематик жуфтлардаги звеноларнинг ўзаро таъсир кучини аниқлашдан иборатдир. Агар бир звено иккинчисига аниқ куч билан таъсир этса, у холда Ньютоннинг учинчи қонунига асосан, иккинчи звено ҳам биринчисига шундай куч билан акс таъсир этади. Шунинг учун, кинематик жуфтлардаги звеноларнинг ўзаро таъсир кучларини реакция кучлари ёки оддий реакция дейилади ва мос равишда индекс билан белгиланади, масалан, R₂₃ – иккинчи звенони учинчи звенога таъсир кучи, R₃₂ – эса тенг ва тескари йўналган кучдир.
Кинематик жуфтлардаги реакция кучларининг қийматлари келгуси мустаҳкамликка ҳисоблашда кинематик жуфтларнинг ўлчамларини аниқлашда керак бўлади, масалан, шарнирнинг диаметири, йўналтирувчининг узунлигини ва ҳ.з.
Механизмни кучга ҳисоблаш, ҳаракатланувчи механик система деб Даламбер принцпидан фойдаланиб олиб борилади; агар ҳаракатланувчи механик системага ташқи кучлар билан биргаликда звеноларнинг инерция кучлари қўйилса, унда бу система мувозанатда бўлади деб қараш мумкин ва статик методда ҳисобланади. Оддий ва мураккаб ҳаракатланувчи звеноларда инерция кучини аниқлашни кўриб чиқамиз.