Navoiy viloyati pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti kimyo va ekologiya kafedrasi

M u q o b i l 
t e s t l a r 
Kesishuvchi 
tanlovli  testlar 
Ko’p tanlovli 
testlar 

---

 
44 
 
 
Tekshiruv savollari: 
1. 
Test deganda nimani tushunasiz? 
2. 
Testlarning qanday turlari mavjud? 
3. 
Qanday qilib testni to’g’ri  tuzish mumkin. Misol keltiring. 
4. 
Kompyuterlarda test olishning  qanday afzalliklari va kamchiliklari bor. 
 
 
16 - ma’ruza. 
           Mavzu: O’quvchilar bilmini tekshirishda reyting tizimi.  
 
Ma’ruza rejasi: 
1. 
O’quvchilar bilimini tekshirishda reyting tizimi: asosiy vazifalar, joriy etish 
tamoyillari, asosiy talablar.  
2. 
O’quvchilar bahosini aniqlash tartibi. 
3. 
Baholash tizimi. 
4. 
Nazoratning uslub va shakllarini tanlash. 
 
O’rganiladigan  asosiy  tushunchalar:  O’quvchilar  bilimini  tekshirishda 
reyting tizimi: asosiy vazifalar, joriy etish tamoyillari, asosiy talablar, o’quvchilar 
bahosini aniqlash tartibi, baholash tizimi, nazorat uslub va shakllarini tanlash. 
 
Hozirgi kunda mustaqil yurtimizda ilm-fan, texnika va sanoat jadal sur’atda 
rivojlanayotgan,  ijtimoiy,  ekologik  holat  keskinlashib  borayotgan  paytda  o’rta 
maktablarda  kimyo  fanini  o’quvchilarga  chuqurroq,  yangicha  yondashib  o’qitish 
bir  tomondan  zaruriyat  bo’lsa,  ikkinchi  tomondan,  zamon  talabi  hamdir.  Shu  
munosabat  bilan  barcha  o’quv  predmetlari  qatori  kimyo  ta’limi  oldiga  ham  aniq 
vazifalar  qo’yildi  va  uning  ta’lim  standarti  ishlab  chiqildi.  Umumiy  o’rta  ta’lim 
maktablarining  kimyo  ta’lim  standarti  –  kimyo  o’quv  predmetidan  o’quvchilarga 
beriladigan  bilimlar  miqdori,    o’quvchilar    egallaydigan  bilimi,  hosil  qiladigan 
amaliy  ko’nikma  va  malakalarhajmini  ko’rsatuvchi  me’yor  bo’lib,  umumiy  o’rta 
ta’lim  maktablarida  kimyo  ta’limi  negizini  belgilovchi  ko’rsatkichlar 
o’quvchilarning  kimyo  ta’limidan  tayyorgarlik  darajasiga  qo’yiladigan  talablar 
majmuasidan iborat bo’lgan hujjat tariqasida tasdiqlanadi va xizmat qiladi. 
 
So’ngi paytlarda olib borilayotgan kuzatishlardan shu narsa ko’rinayaptiki, 
maktab  o’quv  dasturlarini  shunchaki  o’zgartirib,  ya’ni  uni  soddalashtirib  yoki 
murakkablashtirib,  shuningdek  unga  qandaydir  yangi  materiallarni  kiritib  yoki 
biror  eski  materiallarni  chiqarib  tashlab  ko’zlagan  maqsadga  erishib  bo’lmaydi. 
Har  qanday  yaratilgan  zamonaviy  dasturlar  kimyo  fanida  va  kimyoviy  ishlab 
chiqarishda  erishilgan  hamma  yutuqlarni  aks  ettira  olmaydi.    Demak  shunday 
ekan, kimyodan o’quv dasturining asosiy vazifasi o’quvchilar ayni fanning zaruriy  
tushunchalari va qonunlari asosida kimyoviy jarayonlarni boshqarishni o’rganish, 
zamonaviy  usullar  bilan  yangi-yangi  moddalar  olish  va  ulardan  sanoat,  qishloq 
xo’jaligida  va  kundalik  turmushda  foydalanishning  umumiy  yo’nalishlarini 
aniqlab olishdan iborat bo’lishi kerak.  

---

 
45 
 
 
O’quvchilar  kimyoning  asosiy  tushunchalarini  va  uni  o’qitish  jarayonida 
egallanadigan  ko’nikmalarni  puxta  egallashlarini  ta’minlash  uchun  har  qanday 
o’quvchi  dastlab  o’zi  ta’lim-tarbiya  berayotgan  o’quvchilar  guruhida  har  bir 
shaxsning  xislatlarini,  kimyo  fanini  o’rganishga  bo’lgan  munosabatini  aniqlab 
olmog’i  lozim. Shundagina kimyo o’qitishni tabaqalashtirilgan holda tashkil etish 
va  o’zlashtirishi    qiyin  bo’lgan  o’quvchilarga  tegishli  yordam  yo’li  bilan  ularga 
o’zlashtiruvchi  o’quvchilar  qatoriga  qo’yish  imkonini  beradi.  Kimyo  darslarini 
tashkil  etish  va  o’tkazishda  har  bir  o’qituvchi  kimyoning  nazariy  tushunchalari 
orasidagi  mantiqiy  bog’lanishlarni  yaxshi  aniqlab  olmog’i,    har  bir  darsning 
kimyodan ta’lim-tarbiya jarayonini atroflicha, maqsadga muvofiq tashkil etishdagi 
o’rni va uning maqsadini mukammal belgilab olmog’i lozim. Shundagina,  kimyo 
fani dasturining darsdan-darsga, mavzudan-mavzuga o’tishi qay darajada bajarilib 
borilayotganligi  haqida  fikr yuritushumiz mumkin.