Navoiy Kon Metallurgiya kombinati Navoiy Davlat Konchilik instituti Konchilik fakulteti Noyob va radioaktiv metall rudalarini qazib olish va qayta ishlash kafedrasi

Molibden boyitmasini ekstraksiyalashda material balansini hisoblash
Jarayonni texnologik xususiyatlari
Bir vaqtda kambag’al matochniy eritmadan molibdenni ajratib olish uchun ekstraksiya jarayoni qo’llaniladi. Shuningdek molibden suyuq organik fazadagi suvli eritmadan ajratib olinadi. Suvli eritmadagi molibden ionlari bilan bog’liqlikda anionalmashuvchi, kationalmashuchi yoki neytral organik ekstragentlar ishlatiladi. Nordon eritmalardan molibdenni ajratib olish uchun keng tarqalgan kationalmashuvchi ekstragent di-2-etilgeksilfosfor kislotasidan foydalaniladi. Ishni olib boorish maqsadida organik ekstragent fazalarni fizik xususiyatga organik suyuq moddani eruvchida yaxshi erishi, suv bilan aralashmasligi kerak. Di-2-etilgeksilfosfor kislotasi bevosita kerosinda eriydi. Ekstraksiya balki bir pog’onali, ko’p pog’onali qarama-qarshi ko’p pog’onali va boshqa sxemalari qo’llaniladi.
Kambag’al eritmalardan molibdenni ajratib olish uchun uzluksiz qaramq-qarshi sxemasidan foydalanilayapdi. Ekstraksiyali ajratib olishda dastgoh sifatida aralashtirib-tindiruvchi ekstraktor, purkovchi kolonna, pulsatsiyali kalonna va boshq. Molibden ishlab chiqarishda aralashtirib-tindiruvchilar keng tarqalgan. Amaliyotda molibden tarkibli nitrat-sulfat matochli eritmalari organic va suvli fazalar nisbati 1:1 bo’lgan kerosindagi 7-8 % li di-2-etilgeksilfosfor kislotasi bilan aralashtiriladi. Molibdenni ekstraktdan ajratib olish darajasi 99,5 % ga yetadi. Rafinat tarkibidagi molibdenni miqdori 25-100 mg/l. Organik va suvli fazaga ajralgandan so’ng ekstrakt reekstraksiyaga yuboriladi, rafinat esa chiqindiga ketadi. Ekstraksiya to’rt-besh pog’onali aralashtirib-tindirgichlarda olib boriladi.
Ekstraksiya jarayonini va ekstraktorni hisoblash ekstraksiyani material balansi, nazariy va amaliy ekstraksiyani pog’onalar soni, ekstraktorlarni o’lchami va miqdorini hisoblash bilan boradi.
II. Texnologik qism.
2.1. Molibden boyitmasini qayta ishlash texnologik sxemasi