Navoiy davlat konchilik instituti energo-mexanika fakul’teti «mashinasozlik texnologiyasi» kafedrasi

Nazariy savollar

1. 
   Detal chizmasini chizing va asosiy bazalarni ko‘rsating ?
   
2. 
   Texnologik bazalar uchun ishlov berish ketma- ketligini tanlang ?
   
3. 
   YOrdamchi bazalar qanday maqsadlarda ishlatiladi ?
   

3-AMALIY MASHG‘ULOT
RDB DASTGOHLARIDA QADAMLI SURISH YURITMALARI NA’MUNALARINI O‘RGANISH. GIDROKUCHAYTIRGICHLAR KONSTRIKSIYASI.
Ishdan maqsad: Seriyali ishlab chikarish sharoitida reduktor valiga mexanik ishlov berish texnologik jarayonini tuzishni o‘rganish.

Nazariy qism: Misol urnida val detali, detal materiali - pulat 20X, vazni 4,9 kg, yillik ishlab chikarish xdjmi - 1250 dona, 41 soatli ish maromida ikki smenali ish tashkillangan.

CHizmani texnologiklik nazorati. Detal pog‘onali val xdsoblanib, asosiy yuzalarining anikligi 6..8 kvalitetlar (sinflar) oraliFida. Uzunligini (325 mm) diametriga (urtacha diametri 50 mm ga teng) nisbati 6,5 ni tashkil kiladi.

Valni etarlicha bikir deb olish mumkin, uni talab etilgan aniklikda tayyorlash jarayoni kiyinchiliklar tuFdirmaydi. Utkaziladigan arikchalar (buFiz) Fadir-budirligi 1,25 mkm orasida, yuzalarning joylashish anikligi - 0,02 mm atrofida bo‘ladi. 045 shaklli sheykaning xatolik dopuski o‘ta kichik.

Val sheyka diametr ulchamlari oxirigi borgan sari kamayib boradi. Valning tuzilishi, kundalang arikchalarning ulchamlari turli tipdagi tokarlik dastgohlarida ishlov berish imkoniyatini tuFdiradi.

Diametrli yuzalar anikligi va yuza g‘adir - budirligini ta’minlash kiyinchiliklar tug‘dirmaydi. Detal konstruksiyasining ayrim kamchiliklarini kursatib o‘tish zarur. Valda uchta shponka arichasi mavjud: ikkita yopik tipdagi - 14N9 va 16N9 hamda bir yarim yopik tipdagi - 5,8. Bunday konstruktorlik echimining to‘g‘riligiga shubxd tug‘iladi.

Kesuvchi asboblarning nomenklaturasini kamaytirish uchun bitta ulchamni kullash - 14N9 yoki 16N9 maksadga muvofik. 045 sheyka uchun taklif etiladigan shponka arikchalarining nominal ulchami 14 ga teng. SHu sababli ikkala xolatda xam shponka arikchalarining ulchamlarini 14N9 kilib olamiz. Valning rezbali oxiridagi arikchasining nominal ulchami - 5,8 mm konstruktor tomonidan yaxshi uylanmasdan kilingan. 6 mm ulchamni olish maksadga muvofik buladi.

Detal konstruksiyasining boshka jixatlari etarlicha texnologiklikka ega. Valga texnologik jarayonlarni tayyorlash yukorida aytib utilgan tankidiy muloxazalardan sung amalga oshirilishi zarur. Ishlab chikarish tipini aniklash. Spravochnik ma’lumotlaridan (jadvallaridan) foydalanib, ishlab chikarish tipi seriali ekanligini topishimiz mumkin. Detal partiyasining kiymati a=6 kun, N=1250 dona, m=254 kun bulganda:

Partiya kiymati 30 dona ekanligini xisobga olib, ishlab chikarish urta seriyali ekanligini topishimiz mumkin. Zagotovka turini tanlash. Ishlab chikarish xajmining unchalik katta emasliginixisobga olib zagotovka sifatida kizdirib yoyilgan prokat tanlanadi. Zagotovkalar prutokni diskali arra bilan kesish orkali olinadi. Prutok diamteri detalning eng katta ulchami va ishlov berish kuyimini GOST 2590-88 ga mos ravishda standart diametrlar katoridan 065-1,1 xisobga olgan xolda olinadi. Zagotovka uzunligi 328-0,8 ga teng.

Zagotovkaning hajmi

Bu erda Dz - prutok diametri, L - zagatovka uzunligi;

Vz = 3.14 -6,52/4^32,8=1087,8 sm3

zagatovka og‘irligi p=7,86 g/sm³ bo‘lganda

Q= Vz p = 1087,8^7,86=8550,1 g=8,55 kg

Zagatovkalarni donalab kesish paytida yukotiladigan material sarfi me’yori (arralash kengligi b=6 mm)

Vz = 3,14D2 /4

Qm = Vmp=1107,7^7,86=8706,52 g=8,706 kg

Materialdan foydalanish koeffitsenti

Km = q/Q=4,9/8,706=0,56

Zagatovkaning tannarxi

Sz =M+S St.j.

bu erda M - material tan-narxi, sum; St.j. - zagotovka jarayonlarining texnologik iymati, sum. Zagotovkani tayyorlash jarayonlari va uning texnologik tan-narxni xisoblash kuyidagicha amalga oshiriladi

bu erda Ssx- zagotovkani kesish uchun sarflangan xarajatlar; T^-bir dona zagotovkani kesish jarayonini bajarish uchun xisoblangan vakt. Texnologik marshrutni dastlabki tayyorlash. Seriyali ishlab chikarish xozirgi vaktda kuyidagi xususiyatlarga ega:

1) seriyali ishlab chikarish uchun RDB dastgoxlari va sanoat robotlari keng kullanilmokda;

2) RDB dastgoxlarini kullash bir ishchi urnida bir kancha jarayonlarni jamlash imkonini beradi.

J ixozlar boshka detallarni ishlab chikarish uchun tez kayta sozlanish imkoniyatiga ega bulishi zarur. Asosan RDB dastgoxlarini kerakli jixozlar sifatida olamiz. YAratilgan valga ishlov berish texnologik marshruti 3.1 jadvalda ko‘rsatilgan.