Навоий давлат кончилик институти корхона жиҳозлари

1.5-расм. Болғали парчалагич:
1-корпус; 2-вал; 3-ҳимоя плитаси; 4- диск;5-болға; 6-панжара.

Машинага тушган материал фақат болғалар билан урилишдан эмас, балки плитага ўрилганидан ҳамда панжарадан ўтаётганда эзиш ва ишқалаш билан қўшимча майдалади.

Унумдорлиги юқори бўлган болғали парчалагичлар асосан унчалик қаттиқ бўлмаган мурт материалларни майдалашда қўлланилади. Ишчи органларининг тез ейилиши, роторини тез-тез созлаб туриш (балансировка) зарурлиги бу машиналарнинг камчилиги ҳисобланади.

0. 
   Дезинтеграторлар. Бундай машиналарнинг ишчи органи қарама-қарши томонга айланувчи иккита ротор ҳисобланади. Валларга айлана бўйлаб бармоқлар жойлаштирилган диск ўрнатилган (1.6-расм). Дискларнинг пулат бармоқлари бир-бирининг ичига кириб туради. Валнинг айланиши шкивлар ёрдамида амалга оширилади Роторнинг ташқи айланаси бўйича айланма тезлик 30м/с атрофида бўлади.
   

1.6-расм. Дезинтешграторнинг схемаси:
1,2-дисклар;3- бармоқлар;4,5-валлар;6,7-шкивлар;8-бункер.

Материал бункер орқали дезинтерграторнинг марказий қисмига берилади, ички айлана бармоқлари ёрдамида парчаланади ва ротор четига қараб ирғитилади. Бунда материал қарама-қарши томонга айланаётган иккинчи роторнинг айлана бўйлаб ўрнатилган бармоқларига дуч келади. Материалнинг майдаланаётган зарралари эгри-бугри ҳаракат қилади ва кўп марта майдаланищга дучор бўлади.

Конструкцияси жиҳатидан дезинтеграторларга яқин бўлган дисмембраторнинг битта ротори айланади, иккинчиси эса корпусга қўзғалмас қилиб маҳкамланган.

5. 
   Нафис майдалаш
   

Нафис майдалашда барабанли ва халқали тегирмонлардан (мельница) фойдаланилади ва бунда эзиш, уриш ва ишқаланиш усулларининг биргаликда амал қилиши ҳисобига материал майдаланилади.
8.5.1. барабанли тегирмонлар. Бу машиналарда материал айланувчи барабан (корпус) ичидаги майдаловчи жисмлар таъсирида майдаланади. Шарлар, таёқчалар (стержень) ёки майда тошлардан (шагал) майдаловчи жисм сифатида фойдаланилади ва шунга мувофиқ барабанли тегирмонлар шарли, таёқчали ва шагали каби турларга бўлинади. Бу машиналарга майдаланадиган материал майдаловчи жисмлар билан бирга юкланади. Барабан айланганда марказдан қочма кучлар ва ишқаланиш кучлари таъсирида майдаловчи жисмлар ва материал барабан девори билан бирга маълум бир баландликка кўтарилади ва кейин эркин тушади. Бунда материалнинг уриш, эзиш ва ишқаланиш усуллари билан майдаланиши содир бўлади. Тегирмоннинг самарадорлигини ошириш учун унга турли хил ўлчамдаги шарлар солинади. Йирик шарлар материалларнинг катта бўлакларини, кичиклари эса кичик бўлакларини майдалайди. Ишлаш давомида шарлар емирилиб ўлчамлари ва оғирлиги камаяди. Шунинг учун тегирмонга вақти-вақти билан шарлар қўшилиб туради.
Шарлар (барабанли) тегирмон, ичида ейилишга чидамли ҳимоя плитадлари ўрнатилган айланувчи горизонтал цилиндр конусдан иборат (1.7-расм). Материал тегирмонга ичи буш юклаш цапфаси (валнинг чети) орқали киритилади. Майдаланган материал билан майдаловчи жисмларнинг бирга чиқиб кетишининг олдини олиш мақсадида маҳсулот чиқариладиган цапфадан олдин панжара ўрнатилган.