Навоий давлат кончилик институти корхона жиҳозлари

1.3-расм. Конус парчалагичлар:
1-вал; 2-ички, айланувчи конус;3-қўзғалмас конус;
4-эксцентрикловчи стакан;5-тинли ғилдирак.


Таянч сўзлар:
Қаттиқ жисм, майдалаш, саралаш, юза, молекулалар, деформация, эзиш, ёриш, суюқлик, энергия сарфи, очиқ цикл, йирик парчалаш, ясси сирт, қўзғалувчан сирт, конус, эксцентрик.


Синов саволлари

1. 
   Механик жараёнларга нималар киради?
   
2. 
   Қаттиқ жисмларнинг майдалашнинг қандай усуллари бор?
   
3. 
   Майдалашнинг қандай турларини биласиз?
   
4. 
   Ясси сиртли парчалагичнинг асосий элементлари нималар?
   
5. 
   Улар қандай ишлайди?
   
6. 
   Конус парчалагичларнинг тузилиши ва ишлаш принципини тушунтиринг.
   

25-маъруза

2. 
   Ўрта ва майда булакларга парчалагичлар
   

Кўп ҳолларда йирик парчаланган материал қайтадан майдаланилади ва доналарининг ўлчамлари 10÷2 ммгача кичрайтирилади. Бу мақсад учун валкали ва болғали парчалагичлар ҳамда дезинтеграторлар ва дисмембраторлар қўлланилади.
8.4.1. Валкали парчалагичлар. Бу машиналарнинг асосий элементи бир-бирига қараб айланувчи иккита валкадан иборат (1.4-расм). Битта валканинг (ўнг томонидаги) подшипниги қўзғалмас қилиб маҳкамланган, иккинчиси йўналтиривчига эга бўлиб горизонтал йўналишда силжийди ва валкалар орасидаги масофани ўзгартириб туради. Агар тасодифан бирор қаттиқ предмет майдалашга тушиб қолса қўзғалувчан валканинг пружинаси сиқилиб оралиқ масофа кенгаяди ва шу билан валкалар синишдан сақланади.


1.4- расм. Валкали парчалагич:
1- қўзғалмас подшипникли валка;2- қўзғалувчан подшипникли валка; 3-пружина.

Валкаларнинг сиртлари текис, тарам-тарам (рефленая) ёки тишли бўлиши мумкин. Охиргиси мўрт материалларни ёриб майдалашда қўлланилади. Валкали парчалагичлар доналарининг ўлчамлари унчалик катта бўлмаган материалларни майдалашга мослашган.

8.4.2. Болғали парчалагичлар. Урувчи-марказдан қочма(ударно-центробехный) парчалагичлар тоифасига кирувчи бу машиналар емирилишга чидамли марганецли пулатдан қилинган плиталар билан футеровкапланган корпус ва диск ўрнатилган валдан ташкил топган ( 1.5-расм). Диска қаттиқ металлдан қилинган болғаллар бармоқлар (пальцы) ёрдамида эркин маҳкамланган. Корпуснинг остки қисмида панжара бор. Болғали диск 40м/с атрофидаги айланма тезлик билан айланади.