Namangan muhandislik pedagogika instituti

 
16.2 Korxona moliyaviy faoliyati  samaradorligi  ko’rsatkichlari 
 
Korxona moliyaviy  faoliyati samaradorligini  ta’riflash uchun ko’rsatkichlarning  quyidagi  
tizimidan  foydalaniladi: 
1)  quyidagilarni  o’z ichiga  oluvchi  foydaning  umumiy  miqdori va uni  o’tgan  yilga  
yoki rejaga nisbatan  o’sishi; 
- mahsulotlarni sotishdan foyda; boshqa  operatsion  faoliyat  bo’yicha  salьdo; olingan  
foizlar; boshqa  korxonalarda  ishtirok  etishdan  daromadlar; 
- sotishdan tashqari operatsiyalarning ularning tarkibiga  kiruvchi  soliqlarni  hisobga  
olmasdan salьdosi; 
173

---

  
 
- mahsulot tannarxiga  kiritiladigan  soliqlar; sotishdan  tashqari  xarajatlar  tarkibiga  
kiruvchi  soliqlar; 
2) foyda  va uni  o’tgan yilga yoki  rejaga nisbatan  o’sishi. Foyda, foydaning umumiy 
summasidan  farqli  ravishda, mahsulot tannarxiga  kiritiladigan  soliqlarni  o’z ichiga  
olmaydi; 
3) sof  foyda (faoliyatning  oddiy  turlaridan  foyda) va uni  o’tgan yilga  yoki rejaga  
nisbatan  o’sishi; 
4) taqsimlanmagan foyda (favqulodda  daromadlar va  xarajatlar salьdosiga  tuzatish  
kiritilgan sof foyda) va uni o’tgan yilga  yoki rejaga  nisbatan  o’sishi; 
 5) jamg’arma fondi, sotsial soha fondi, iste’mol fondi, dvivdentdlarni  to’lash, rezerv 
sarmoyalariga  yo’naltirilgan foyda, hamda bu foydani  o’tgan yilga yoki  rejaga nisbatan 
o’sishi; 
6) foydaning jamg’arma fondi, sotsial soha fondi va rezerv sarmoyalari, foydaning umumiy  
summasiga yo’naltirilgan ulushi va bu ulushni o’tgan yilga yoki rejaga nisbatan  o’zgarishi; 
7)  amalga  oshirilgan qo’shimcha qiymat, shu jumladan amortizatsiyaning umumiy 
summasi, va uni  o’tgan yilga yoki  rejaga  nisbatan o’sishi; 
8) amortizatsiya, ish haqi, jamg’arma fondi, sotsial soha fondi,  iste’mol fondi va  
dividendlarni jamlashga xarajatlarni o’z ichiga  oluvchi sof qo’shimcha  qiymat va uni 
o’tgan  yilga  yoki rejaga  nsibatan o’sishi; 
9) amorizatsiyani o’z ichiga oluvchi sof qo’shimcha qiymatning amortizaitsyani o’z ichiga 
oluvchi qo’shimcha qiymatning umumiy summasidagi  ulushi; 
10) daromad va uni  o’tgan  yilga yoki  rejaga  nisbatan  o’sishi; 
11)  sof daromad va uni  o’tgan yilga  yoki rejaga nisbatan o’sishi; 
12) sof daromadning daromadning umumiy summasidagi ulushi; 
13) mahsulotning  daromadning umumiy  summasi bo’yicha  hisoblab chiqarilgan 
rentabelligi va uni o’tgan yilga  yoki rejaga  nisbatan o’sishi; 
14) mahsulotning sof daromad bo’yicha hisoblab  chiqilgan  rentabelligi va uni o’tgan  yilga 
yoki  rejaga nisbatan o’sishi; 
15) mahsulotning mahsulotni sotishdan foyda bo’yicha hisoblab chiqilgan rentabelligi, va 
uni  o’tgan yilga yoki rejaga nisbatan  o’sishi; 
16)  mahsulotning taqsimlanmagan foyda bo’yicha  hisoblab  chiqilgan rentabelligi va uni 
o’tgan yilga  yoki rejaga nisbatan o’sishi, 
Foydaning umumiy  summasi sotishlardan foyda, mahsulot  tannarxiga kiritilgan soliqlar 
miqdoridan  katta amortizatsiyani o’z ichiga  oluvchi  amalga oshirilgan  qo’shimcha  
qiymatning umumiy summasi quyidagilarni  jamlash yo’li bilan hisoblab chiqiladi: 
- ish haqining  sotsial zaruratiga  ajratmalar bilan birga  xarajatlari; 
- asosiy ishlab chiqarish fondlari va nomoddiy aktivlarning amortizatsiyalari; 
- foydaning umumiy summasini; 
Amortizatsiyani o’z ichiga oluvchi sof qo’shimcha qiymat quyidagilarni tanlash yo’li bilan 
hisoblab chiqiladi: 
- ish haqining sotsial zaruriyatlarga ajratmalar bilan birga xarajatlari; 
- asosiy ishlab chiqarish fondlarining amortizatsiyalari; 
- jamg’arma, iste’mol, sotsial soha fondlari, rezerv sarmoyalari va dividendlarini to’lashga 
yo’naltirilgan sof foydani. 
Daromadning umumiy  summasi quyidagilarni o’z ichiga oladi: 
- foydaning umumiy summasi; 
- asosiy ishlab chiqarish fondlari va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasining summasini. 
Sof daromadni umumiy summasiga quyidagilar kiradi: 
174

---

  
 
- jamg’arma, iste’mol, sotsial soha fondalari, rezerv sarmoyalari va devidendlarni to’lashga 
yo’naltirilgan sof foyda; 
- asosiy ishlab chiqarish fondlari va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasining summasini. 
Mahsulotning daromad, sof daromad, mahsulotni sotishdan foydalar, taqsimlanmagan foyda 
bo’yicha hisoblab chiqilgan rentabelliligi aytib o’tilgan  ko’rsatkichlarning sonli 
 
miqdorlarining sotilgan mahsulot  qiymatiga  nisbati sifatida belgilanadi.