Наманган давлат университети педагогика факультети

Кутиладиган натижа
Невропаталогия фанининг мақсади ва вазифалари, миянинг компенсаторлик имкониятлари, нерв фаолиятининг антогенези ва физиогенези ҳақидаги билимларига таяниб дефектологиянинг тиббиёт билан алоқадорлик жиҳатларини аниқлайдилар
Маъруза режаси	1.Невронлар электрон микроскопда 2.Нерв толасининг тузилиши 3.Невронларнинг физиологик хусусиятлари 4.Синапсларнинг тузилиши ва функцияси 5.Неврологиянинг тузилиши ва функцияси.

1-Мавзу. Невропаталогия ва дефектологиянинг ўзаро алоқадорлиги
Режа:

1. 
   Невронлар электрон микроскопда
   
2. 
   Нерв толасининг тузилиши
   
3. 
   Невронларнинг физиологик хусусиятлари
   
4. 
   Синапсларнинг тузилиши ва функцияси
   
5. 
   Неврологиянинг тузилиши ва функцияси
   

Нерв тўқимасининг микроскопик тузилиши
Нерв тўқимаси
Нерв тўқимаси невронлар, невралогия ва уларни қон билан таъминловчи қон то­мир­лардан ташкил топган. Неврон деб, нерв ҳужайраси ва унинг ўсиқларига айтилади. Бош мия ва орқа миянинг кулранг моддаси – нерв ҳужайралари йиғиндисидан, оқ моддаси эса уларнинг ўсиқчалари – нерв толаларидан иборат. Переферик нервлар ҳам бош мия, орқа мия ва нерв тугунларидаги ҳужайраларнинг ўсиқчаларидан тузилган.
Невронлар
Нерв ҳужайраси нерв тўқимасининг асосий структураси ҳисобланади. Микроскопик текширувда марказий нерв системасида хилма-хил невронлар борлигини кузатиш мумкин. Улар бир-биридан аввало ҳажми ва шакли жиҳатидан фарқ қилади. Масалан, бош мия ол­динги марказий пуштасининг бешинчи қаватидаги ҳужайралар – пирамидасимон (Бец ҳу­жайралари), орқа миянинг олдинги шохидаги ҳужайралар – юлдузсимон, орқа мия ту­гу­ни­даги (ganglion spinale) ҳужайралар эса овал шаклга эга.
Нерв ҳужайраларининг катталиги ҳар хил – 4-6 микрондан 120 микронгача боради. Нерв ҳужайраларининг катта ёки кичиклиги ундан чиқувчи нерв толаларининг узунлигига ва шу ҳужайрани нерв билан таъминлайдиган майдон ҳажмига боғлиқ.
Нерв тўқимасининг ҳужайралари организмдаги бошқа тўқималарнинг ҳужайралари­дан ўз ўсиқчалари билан фарқланади. (2-расм)
Нерв ҳужайраларининг ўсиқчалари икки хил бўлади: