Namangan davlat universiteti kenjayev erkinjon habibullayevich

Papa diplomatiyasi. G‘arbiy Rim imperiyasining qulashi va Italiyada varvarlar hokimiyatining o‘rnatilishi papalikning xalqaro ahvolini murakkablashtirgan. Shu sababli papalar varvarlardan himoyalanish maqsadida Vizantiya bilan yaqinlashganlar. Konstantinopol saroyida papalarning doimiy vakillari – apokrisiarlar faoliyat ko‘rsatganlar. Ularga sof cherkov masalalaridan tashqari, Vizantiya saroyidagi siyosiy kayfiyatlarni kuzatish vazifasi ham yuklatilgan. Aporisiarlar muntazam ravishda shaxsan papaga hisobot jo‘natib turganlar.
Papalar faqat nomigagina Vizantiya imperatoriga bo‘ysunganlar, aslida esa deyarli mustaqil edilar. Vaqt o‘tgan sayin Vizantiyaning ta'siri asta - sekin zaiflashib borgan. VII asrda arablar istilolari natijasida zaiflashgan Vizantiya Rim papalariga qarshilik qila olmagan. Papalar Vizantiya imperatorlariga qaramlikdan qutulib, mustaqil hukmdorlarga aylanganlar.
VII-VIII asrlarda Rim papalari, langobardlardan o‘zini himoya qilish uchun yordam so‘rab, franklarga murojaat etganlar. VIII asrning o‘rtalarida Italiyaga bostirib kirgan franklar langobardlarni tor - mor qilganlar. 754-yilda franklar va langobardlar o‘rtasidagi shartnomaga ko‘ra langobardlar qiroli nafaqat Rimni tinch qo‘yish, balki papaga Ravenna, Urbino va boshqa shaharlarni topshirish majburiyatini olgan. Biroq, langobardlar qirolini o‘z majburiyatlarini bajarishga majbur etish uchun yana bir harbiy ekspeditsiya zarur bo‘lgan. Shundan so‘ng franklar qiroli va papa o‘rtasidagi aloqalar mustaxkamlangan. O‘zaro elchiliklar tashkil etish bilan birga Vizantiya saroyiga qo‘shma elchilik yuborilgan. Papa hokimiyati amalda franklar qirolligiga qaram bo‘lib qolgan.
Papalik tashqi aloqalarda yerkin bo‘lmagan va franklar hukmdorlaridan "maslahat" so‘rashga majbur bo‘lgan. Bunday qaramlik Buyuk Karl (768 – 814-yy.) davrida yanada kuchaygan. Pap hokimiyatining markaziy muassasasi hisoblangan “kuriya”ni idora etishda, diniy mansabdorlarni tayinlashda papadan ko‘ra Karlning roli katta bo‘lgan. Falastindagi "muqaddas joylar" ham Karlning vasiyligiga o‘tgan. Karlga toj kiydirish marosimida, itoat belgisi sifatida Quddus patriarxi unga "Iso payg‘ambar qabri" ning kalitlarini, Quddus shahrining bayroqlari va kalitlariga qo‘shib topshirgan.
Franklar davlati parchalangandan keyin papa hokimiyati German imperatorlariga qaram bo‘lib qolgan. XI-XII asrlarga kelib cherkovning mavqyei kuchaygan. Bunda salib yurishlari ham muxim rol o‘ynagan. Papa Grigoriy VII va Inokentiy IIIlar davrida cherkov Yevropadagi xalqaro munosabatlarda yetakchilikni o‘z qo‘liga olishga muvaffaq bo‘lgan.