Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan



Download 2,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet398/462
Sana25.10.2022
Hajmi2,52 Mb.
#856021
1   ...   394   395   396   397   398   399   400   401   ...   462
Bog'liq
LUG\'AT (1)

VALYUTA INQIROZI
— valyuta kursining keskin tebranishlarida, to‗lov 
balanslarining muvozanati buzilganda, ssuda kapitalining joylashtirilishida namoyon 
bo‗luvchi valyuta sohasida kelishmovchiliklarning keskinlashuvi; bunda valyuta kursi 
davlatning devalvatsiya va revalvatsiya shaklida aralashuvining kuchayishi oqibatida, 
valyuta chegirmalarining kiritilishi, umum qat‘iy iqtisodiy xarakterdagi tadbirlarning 
o‗tkazilishi kabilar bilan birga sodir bo‗ladi. 


302 
VALYUTA ITTIFOQI
— ikki yoki undan ortiq mamlakatlar hududida yagona 
valyutaning joriy etilishi. Mas., Yevropa Ittofoqi davlatlai tomonidan V.i. kelishilgan 
bo‘lib, 2001 yildan Ittifoq hududida ―Yevro‖ valyutasi joriy etilgan. 
VALYUTA KURSI 
— bir mamlakat pul birligining boshqa mamlakat pul birligida 
ifodalangan narxi. V.k.ning qat‘iy qayd etilgan va o‗zgarib turadigan (valyuta bozorida u 
yoki bu valyutaga talab yoki taklifga qarab) turlari mavjud. V.k. mamlakatlar 
valyutasining xarid kobiliyati, shuningdek xalqaro to‗lov vositalari (mas. SDR, evro) 
bilan o‗zaro munosabat va b. omillar (tovarlar narxini milliy valyutada taqqoslash) 
asosida belgilanadi. Ularning xarid qobiliyatining o‗zgarishi bilan (inflyasiya darajasi, 
to‗lov balanslari holati, turli mamlakatlarda turlicha foiz stavkalarining o‗rnatilishi, jahon 
valyuta bozoriaya mazkur valyutaga ishonch darajasi, shuningdek boshka siyosiy 
sabablar ta‘sirida) V.k. ham o‗zgarib turadi. Markaziy emissiya banki belgilaydigan 
rasmiy V.k.ni hukumat belgilaydigan yoki valyuta bozorida vujudga keladigan erkin 
V.k.dan farqlamoq kerak. Bundan tashqari V.k. milliy pul birligining boshqa davlat 
valyutasi yoki xalqaro hamda mintaqaviy valyutalar bilan o‗zaro rasmiy o‗rnatilgan 
munosabatlar bo‗yicha (―suzib yuruvchi‖, ―sirg‗aluvchan‖ kurs) belgilanishi ham 
mumkin (Yevropa valyuta ittifoqida kurslarning tebranishi + 2,25 % doirasida 
chegaralangan). Valyuta savdosi amaliyotida valyuta yuqoriroq kurs bo‗yicha sotiladi 
(sotuvchi kursi), xarid qilishda esa pastroq (xaridor kursi) kursdan foydalaniladi. V.k. 
ikki darajasi o‗rtasidagi farqdan (marja) bankning valyuta savdosidan oladigan daromadi 
kelib chiqadi. V.k.ni rasmiy ko‗tarish (revalvatsiya) mamlakatni kapitalni chetga 
chikarishdan manfaatdor qiladi, importni qulaylashtiradi, chunki chet el valyutasini 
arzonroq xarid qilishga imkoniyat tug‗iladi. V.k.ni rasmiy pasaytirish (devalvatsiya) 
mamlakat savdo va to‗lov balansining keskin yomonlashuvi, valyuta rezervining holdan 
toyishi bilan bog‗liq holda yuzaga keladi. Chet el valyutasi kursining birjadagi maxsus 
idora tomonidan belgilanishi va maxsus byulletenlarda nashr etilishi valyuta kotirovkasi 
deyiladi. Bunday byulleten ma‘lumotlari matbuotda ham chop etib boriladi. O‗zbekistan 
Respublikasi Markaziy banki davriy ravishda har haftada buxgalteriya hisobi va bojxona 
to‗lovlari uchun pul massasi va inflyasiya dinamikasini hisobga olgan holda xorijiy 
valyutalarning so‗mga nisbatan kurslarini matbuotda e‘lon qilib boradi. 

Download 2,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   394   395   396   397   398   399   400   401   ...   462




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish