Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

TRAYBALIZM 
(ingl. qabila) — qabilalar o‗rtasidagi nifoq, qabilalarning 
ajralishiga, bo‗laklikka intilishi. Qabila-urug‗chilik munosabatlari saqlangan jamiyatlarda 
uchrashi mumkin. 
TRIBUNAL
(lot. 
tribunal
- sud qilish joyi, aloxida sud) — 1) XVIII asr oxiridagi 
Buyuk fransuz inqilobi davrida Fransiyada siyosiy jinoyatlarga doir ishlarni ko‗rgan 
favqulodda sudlar; 2) sovet hokimiyatining dastlabki yillaridagi maxsus sudlar - inqilobiy 
T.lar; 3) ayrim mamlakatlar, jumladan, O‗zbekiston Respublikasi Qurolli kuchlaridagi 
harbiy xizmatchilar, harbiy xizmatni o‗tayotgan shaxslar xizmat vaqtidagi jinoyat ishlari 
va ba‘zi bir boshqa ishlarni ko‗rib chiquvchi sudlar.
TROTSKIZM
— marksizm yo‗nalishining namoyondalari, Lev Trotskiy va boshqa 
oppozitsiya yo‗lboshchilari tomonidan 1920 – 1930-yillarda ilgari surilgan nazariy 
asosdagi siyosiy oqim. Hozirgi kunda bir nechta shunday oqimlar mavjud. Trotskiy 

---

292 
vafotidan keyin ushbu nazariyani Ernest Mandel‘, Ted Grant va Toni Klifflar davom 
ettirdi.
TUMAN
(O‗zbekiston Respublikasida) — ma‘muriy-hududiy birlik. O‗rta 
asrlardan ma‘lum. Sharqda, jumladan, Markaziy Osiyo mamlakatlarida ma‘muriy-
hududiy bo‗linish; uyezd ma‘nolarida ishlatilgan. O‗zbekiston sobiq Ittifoq tarkibiga 
kirgan davrda T.larni ―rayon‖ deb atash rasm bo‗lgan. O‗zbek tili davlat tiliga aylanishi 
munosabati bilan tarixiy ―T.‖ so‗zi qayta tiklandi. 
TURAR JOY DAXLSIZLIGI
— fuqarolarning konstitutsiviy shaxsiy huquq va 
erkinliklaridan biri. O‗zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi fuqarolarning turar 
joyi daxlsizligini kafolatlaydi (27-modda). 
TURKUMLASHUV
— turli narsalar, hodisalar, holatlar o‗rtasidagi umumiy va 
farqli tomonlarni topish, ideal, umumlashtiruvchi model asosida ularni guruhlash. 
Turkumlashuv natijasida ijtimoiy hodisalarning muayyan ideal tiplari aniqlanadi. T.ning 
empirik va nazariy turlari farqlanadi: empirik T.da faqat tajriba asosida olingan 
ma‘lumotlar asosida barqaror belgi va sifatlar umumlashtiriladi va sistemalashadi. 
Nazariy T.da kontseptual model yaratiladi va unda ob‘ekt o‗ziga xos tarkibiy darajalar va 
omillardan iborat tizim sifatida o‗rganiladi. 

---

293