Начальнику сдс мид ру

5.7-расм. ҚМБ бошқариш аппаратининг тахминий ташкилий тузилмаси
“Кичик” корхоналарнинг самарали фаолият кўрсатишини таъминловчи асосий омилларга қуйидагиларга киради:
- ишлаб чиқаришда харажатларни камайтириш;
- меҳнат унумдорлиги ва иш сифатини оширишга хизмат қилувчи технологик ихтисослашувни чуқурлаштириш имкониятларини кенгайтириш;
- иқтисодий-бошқарув харажатларини тежаш;
- бошқарув персоналининг ишлаб чиқаришдаги мавжуд ҳаққоний муаммоларга яқинлиги;
- тараққийпарвар ва ташкилий-иқтисодий янгиликларни жорий қилишга нисбатан катта қизиқишнинг мавжудлиги;
- меҳнат жамоасида ўзига хос ижтимоий-руҳий муҳитни шакллантириш, умумий ишга даҳлдорлик, якуний натижага масъулият туйғуларини шакллантириш.
Бу корхоналар: умумий қурилиш, ихтисослашган, қурилиш-таъмирчилик, инерт материалларни ўзлаштириш ва қайта ишлаш, яримфабрикатлар, конструкциялар, тайёрлаш, қурилиш эҳтиёжи учун зарур маҳсулотлар; тўлдириш (бутлаш) ва таъминот; лойиҳа-қидирув, лойиҳа-конструкторлик, илмий-текширув, илмий-техникавий ютуқларни жорий қилиш соҳаларида ихтисослашган бўлишлари мумкин. Кичик корхоналар айниқса бозор муносабатлари ривожланган мамлакатларда кенг тарқалган. Масалан, АҚШда 480 минг қурилиш корхоналаридан 295 мингтасида (65 фоиз) 10 тагача ходим, 174 мингтасида(36 фоиз) – 50 тагача ходимлар бўлса, фақатгина 11 минг фирма (3 фоиз) йирик корхоналар ҳисобланиб, улар мамлакат бўйлаб қурилиш-монтаж ишларининг 40 фоиздан ортиғини бажаришади.
Буюк Британияда 75 мингдан ортиқ қурилиш фирмалар мавжуд бўлиб, улардан 50 мингтаси кичик корхоналар сирасига киради, уларда 10 тага қадар ходимлар меҳнат қилишади.
Германияда қурилиш ишлари 60 минг фирма томонидан амалга оширилади, шулардан 2 мингтаси 100 кишидан кама ходимга эга бқўлса, фақат тахминан 50 тасигина 100дан ортиқ ишчига эга.
Инвестицион даврнинг барча босқичларини янада самаралироқ ташкил этиш ўта долзарб ва муҳим масала, зеро улар капитал қўйилмаларнинг ва умуман сармоя сиёсатининг самарадорлигини кўп жиҳатдан аниқлаб беради. Бундай ишни ташкиллаштириш вариантларидан бири – бу лойиҳалаштириш ва қурилиш ишларини изчиллик билан эмас, балки бир вақтнинг ўзида ва бир ташкилот доирасида бажариш.
Ўзбекистонда эркин бозор ислоҳотларининг ривожланиши муносабати билан бозор муносабатлари анча юқори даражада тараққий топган хорижий мамлакатларнинг ишлаб чиқаришни бошқаришнинг ташкилий тузилмаларини ташкиллаштиришга доир тажрибаларини ўрганишнинг аҳамияти ортиб бормоқда.
Масалан, АҚШнинг қурилиш соҳасига қурилиш фирмалар ажратадиган маблағлар ва Директорлар кенгаши томонидан бошқариладиган турли уюшмалар ва жамиятлар (Бош пудтарчилар уюшмаси, Ёрдамчи пудратчилар уюшмаси ва б.) киради. Бу тузилмалар қурилиш фирмалари учун меъёрий-услубий ҳужжатларни ишлаб чиқади, илғор тажрибаларини тарғиб қилади, ҳукумат органларига маслаҳатлар кўрсатади ва бошқа шу каби ишларни амалга оширади.
Бевосита қурилиш фирмаларига келсак, уларнинг таркиби жуда кенг ва турлича. Охирги йилларда кузатилаётган тенденциялар қурилиш ишлари йирик фирмаларда мужассамлашаётганини кўрсатади.