N sadriddinov, A. Rahimov, A. Mamadaliyev, Z. Jamolova fizika 0 ‘qitish uslubi asoslari

Birinchi ma’ruza bo‘yicha:
1. E lek trlan ish hodisasi b irin c h i b o ‘lib kim t o m o n id a n
sezildi va t a ’riflandi?
2. E le k tr za ry a d in in g ikki tu ri mavjudligi q a n d a y a n iq - 
langan?
Ikkinchi ma’ruza bo‘yicha:
1 .Y a s h in n i n g tab iatin i b irin c h i b o ‘lib va q a c h o n qaysi 
o lim o ‘rgandi? G . R ix m a n q a n d a y o ‘rgandi?
2. Tajriba natijalariga asosan F ra n k lin va R ixm an y ashin- 
n in g tabiati h a q id a q a n d a y xulosaga keldi?
Uchinchi ma’ruza bo‘yicha:
1. Y a sh in q a y ta rg ic h n in g vazifasi q a n d a y ? U q a n d a y tu - 
zilgan va q a n d a y ishlaydi?
2. N i m a u c h u n yashin q a y ta rg ic h la rn in g m etall o ‘zagi 
(sterje n) uch li qilinadi va im o r a tl a r d a n y u qori joy lash tirila - 
di?
3. N i m a u c h u n m etall o ‘za k la r m etall sim la r orqali yerga 
u la n a d i? N i m a u c h u n i m o ra tla r to k o ‘tk a z a d ig a n q ism id a n
yaxshi izolyatsiyalangan (h im o y a l a n g a n ) boMishi kerak?
4. N i m a u c h u n m o m a q a ld iro q vaqtida yakka daraxt tagida 
tu rish tavsiya e tilm a ydi?
5. N i m a u c h u n m o m a q a ld iro q vaqtida yuqori kuchlanish-
li t o k o ‘ta y o tg a n sim la r tagida yurish va ta y a n c h m a c h ta
y a q in id a turish tavsiya etilm aydi?
126

---

To‘rtinchi ma’ruza bo‘yicha:
1. B a ’z a n v o d o p ro v o d krani yoki isitish batareyasi bilan 
q o ‘l o ra sid a ele k tr u c h q u n i o ‘tadi. Bu n im a d a n kelib c h iq a - 
di?
2. T e g i r m o n la r d a va y ig iru v -to ‘quv fabrikalarida elektr 
u c h q u n i o ‘tg a n d a yoki g u gurt y o q ilg a n d a p o rtla s h yuz b e r a ­
di. N im a uchun?
Beshinchi ma’ruza bo‘yicha:
1. E lektro statik b o ‘yash va q o g ‘ozni jilvirlash k ukunlari 
bilan elektrostatik q oplash asosida n i m a yotadi?
2. E lektrostatik b o ‘yashni odd iy b o ‘y a sh d a n q a n d a y af- 
zalliklari b or?
E n d i s e m in a r m a s h g ‘ulotlariga m isollar k o 'r ib o ‘tam iz.
« E lek tr zaryadi. E le k tr m a y d o n i» m avzusiga oid s e m in a r 
m a s h g 'u l o t l a r i n i n g t a ’lim vazifasi q u y id ag ilard a n iboratdir:
1. E le k tr zaryadi haqidagi t u s h u n c h a n i a n iq lash va c h u -
q u rlash tirish , «elektr zaryadi» t u s h u n c h a s in i «elektron» tu - 
s h u n c h a s id a n ajratish.
2. Elektr m ay d o n i va unin g hossalari haqidagi o ‘quvchilar 
bilim ini sistem alashtirish.
3. «Elektr m ay d o n potensiali», «potensiallar farqi», «elektr 
m a y d o n i kuchlanganligi», «elektr m a y d o n i energiyasi» tu - 
sh u n c h a la rin in g m a z m u n i n i aniqlash.
4. Elektr m aydonida o ‘tkazgichlar va dielektriklarning hos- 
salarini takrorlash.
5. E lek tr zaryadlari va elek tr m a y d o n la r in in g eng m u h im
am a liy q o ‘llanishlari bilan o ‘q u v ch ilarn i tanishtirish.